6 - 08 - 2023
افزایش مصرف روزانه بنزین و گازوییل تهدید امنیتی است
گروه انرژی- رییس کمیته اقتصاد انرژی مجلس شورای اسلامی در نامهای به وزیر نفت، نسبت به افزایش مصرف روزانه بنزین و گازوییل در کشور هشدار داد.
مجتبی توانگر عضو کمیسیون اقتصادی مجلس به اوجی وزیر نفت نوشت: افزایش وابستگی به حاملهای مایع انرژی میتواند کشور را در مواجهه با تهدیدهای خارجی ضعیف کند؛ به عبارتی از منظر پدافند غیرعامل، افزایش این وابستگی یک تهدید امنیتی است که باید برای آن چارهاندیشی شود.
«توانگر» با طرح این سوال که چرا باوجود طرح تبدیل خودروهای عمومی بنزینی در گذشته، سرمایهگذاری بخش غیردولتی در این خصوص و مصوبات شورای اقتصاد، با روی کار آمدن جنابعالی این طرح به نحوی متوقف و توسعه لازم نیافته است، در نامه خود نوشت: «حملونقل یکی از بخشهای مهم اقتصاد ملی در دنیاست که بهدلیل داشتن نقش زیربنایی، تاثیر فراوانی بر فرآیند رشد اقتصادی کشورها دارد. این بخش دربرگیرنده فعالیتهایی است که به شکلی گسترده در تمامی زمینههای تولید، توزیع و مصرف کالا و خدمات جریان دارد و واسطهای میان فعالیتهای کشاورزی، صنعتی، بازرگانی و خدماتی در سطح ملی و بینالمللی است. بنابراین متناسب با توسعهیافتگی کشورها این بخش نیز با بهکارگیری تکنولوژی جدید و افزایش راندمان خودروها، جوانسازی ناوگان، تعیین استانداردها و معیارهای مصرف سوخت و استفاده از سوختهای جایگزین توسعه یافته است.
در کشور ما برای مدیریت و بهینه کردن مصرف سوخت اقداماتی انجام شده است، اما بهدلیل اتخاذ سیاستهای نادرست، اکنون ایران یکی از پرمصرفترین کشورهای دنیا در مصرف انرژی بهویژه در بخش حملونقل است. بخش حملونقل بعد از بخش خانگی، عمومی و تجاری، در رتبه دوم مصرف انرژی قرار دارد و حدود یکچهارم (۲۴ درصد) مصرف کل انرژی کشور را به خود اختصاص میدهد.
وی در ادامه نوشت: در واقع حدود ۹۰ درصد از یارانه پنهانی که در سال گذشته در ایران پرداخت شده، مربوط به بخش انرژی است؛ موضوعی که جنابعالی هم بر آن تاکید داشته و معتقدید که اگر مصرف سوخت کشور را در بخشهای مختلف نصف کنیم، میتوان سالانه ۱۵۰ میلیارد دلار به دولت تحویل داد. امروز ظرفیت پالایشی کشور در زمینه تولید بنزین و نفتگاز در حال نزدیک شدن به مقدار مصرف و به روایتی عقب ماندن از آن است. یکی از وظایف وزارت نفت بحث تولید نفت، گاز و دیگر فرآوردههای نفتی است تا امنیت انرژی کشور تامین شود.
«توانگر» خطاب به وزیر نفت اضافه کرد: جنابعالی با اشاره به رعایت نشدن مصرف بهینه انرژی در بخشهای مختلف بهویژه بخش خانگی کشور، تاکید دارید که سالانه حدود ۱۰ تا ۱۲ درصد مصرف سوخت مایع کشور افزایش مییابد، از این رو همزمان که باید به فکر افزایش ظرفیت پالایشی کشور باشیم، ضروری است از اجرای طرحهای بهینهسازی مصرف در کشور بهویژه در بخشهای خانگی و صنعتی غافل نباشیم. میزان پرداخت یارانه سوخت در کشور سالانه ۸۰ میلیارد دلار است و این در شرایطی است که سال گذشته مجموع درآمدهای نفتی کشور ۴۳ میلیارد دلار بوده است. این اعداد نشان میدهد ایران حدود دو برابر درآمدهای نفتی خود را صرف پرداخت یارانه کرده است.»
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در نامه به وزیر نفت تصریح کرد: ایران بهدلیل داشتن ذخایر بزرگ گاز طبیعی، شبکه توزیع گسترده (خط لوله سراسری)، توانمندی فنی تولید تمامی قطعات و تجهیزات مرتبط با تولید و بهرهبرداری، شبکه گسترده مراکز خدمات فنی، ساختار تشکیلاتی و بسترهای نرمافزاری لازم، تمام قابلیتهای مورد نیاز را برای استفاده از گاز طبیعی در صنعت حملونقل داراست و با برنامهریزی و مدیریت صحیح میتواند به سرعت آن را توسعه دهد و جایگزین سوختهای دیگر کند. در حال حاضر روزانه حدود ۲۵ میلیون مترمکعب گاز در کشور مصرف میشود که به معنی حداقل ۲۵ میلیون دلار صرفهجویی روزانه است. این میزان صرفهجویی میتواند به سرعت و بدون صرف هزینه حداقل تا دو برابر (۵۰ میلیون دلار در روز) افزایش یابد.
با توجه به قیمت بسیار پایین گاز طبیعی در برابر دیگر سوختهای متداول در بخش حملونقل، توسعه صنعت NGV و افزایش استفاده از گاز طبیعی به عنوان سوخت مناسب جایگزین بنزین و گازوییل نه تنها میتواند به سرعت بسیاری از مشکلات جاری کشور را در زمینه انرژی حل کند بلکه با توجه به رویکرد نوین جهانی مبنی بر استفاده بیشتر از گاز طبیعی، میتواند زمینههای صادراتی مهم و سودآوری را برای آینده کشور به ارمغان آورد و به بخشی از بیانات مقام معظم رهبری مبنی بر «خلق اقتصاد درونزا و بروننگر» و همچنین «افزایش نقش تمدنی جمهوری اسلامی ایران در منطقه و جهان» جامه عمل بپوشاند.
یک تهدید امنیتی
مجتبی توانگر همچنین در این نامه تاکید کرد: متاسفانه بهرغم وجود بسترهای مناسب در حوزه CNG آنچنان که باید از این مزیت نسبی استفاده نمیشود. در حال حاضر مصرف روزانه بنزین و گازوییل در کشور از تولید پالایشگاهی این محصولات فراتر رفته و دولت برای جبران این کسری، ناچار به واردات این محصولات شده است. ادامه این روند و افزایش مصرف این حاملهای انرژی خطرات و معایب زیر را در پی خواهد داشت:
– افزایش وابستگی به حاملهای مایع انرژی میتواند کشور را در مواجهه با تهدیدهای خارجی ضعیف کند به عبارتی از منظر پدافند غیرعامل، افزایش این وابستگی یک تهدید امنیتی است که باید برای آن چارهاندیشی شود.
– به علت واقعی نبودن قیمت حاملهای مایع در ایران و اختلاف فاحش ارزش آنها با کشورهای همسایه و همچنین سهولت حملونقل سوختهای مایع، قاچاق سوختهای مایع به یک کسب و کار پررونق تبدیل شده است و بخش زیادی از این سوختها (که مشمول یارانه نیز هستند) به کشورهای همسایه قاچاق میشود.
با توجه به اختلاف بالای قیمت سوختهای مایع در بازار جهانی و بازار داخلی، یارانه پنهان بالایی به این سوختها تعلق میگیرد. بدیهی است با اجرای «طرح هدفمندی یارانهها» میتوان بخش زیادی از این مبالغ را از سرفصل «هزینههای دولت» کاسته و به سرفصل «درآمدهای دولت» انتقال داد.
– سوختهای مایع در مقایسه با گاز طبیعی آلایندههای بیشتری ایجاد میکنند. این موضوع در درازمدت نه تنها عواقب مخرب زیست محیطی به دنبال دارد بلکه در کلانشهرها میتواند میزان بیماریهای ناشی از این ذرات معلق را افزایش دهد و علاوه بر افزایش فشار بر نظام درمانی کشور، یارانه پنهان دیگری را برای تامین دارو و درمان بیماران به نظام سلامت کشور تحمیل کند.با توجه به آنچه بیان شد، مهمترین و اساسیترین راهکار برای بهبود وضعیت موجود و غلبه بر تهدیدها، تکیه بر مزیت نسبی کشور در تولید و بهرهبرداری از گاز طبیعی و رویکرد جایگزینی سوختهای مایع با گاز طبیعی است. از آنجا که تمامی بسترهای این موضوع در کشور فراهم است، این رویکرد هیچ هزینهای برای ایجاد زیرساخت نیاز ندارد و به صورت آنی و بدون فوت وقت، قابلیت جاریسازی دارد.
سوالاتی که وزیر نفت باید پاسخ بدهد
توانگر در ادامه نامه خود به وزیر نفت مینویسد: ایران با داشتن منابع سرشار گاز طبیعی، دومین دارنده ذخایر گازی جهان به شمار میرود.
طی ۲۰ سال گذشته سرمایهگذاری مناسبی در سطح کشور در زمینه CNG انجام شده و به یمن این نگاه مثبت امروز ایران به عنوان یکی از پیشروترین کشورها در صنعت CNG در سطح جهان شناخته میشود.
پارهای از ویژگیهای ممتاز کشور را در صنعت CNG میتوان به صورت مختصر به شرح زیر برشمرد:
– وجود خط لوله سراسری انتقال گاز در کشور که برای صنعت CNG در هر کشوری یک رویا محسوب میشود.
– داشتن بیش از ۱۰۰۰ مرکز خدمات فنی مجاز و آموزش دیده که در حال حاضر در سطح کشور فعال است.
– وجود حداقل ۷ شرکت معتبر استاندارد مخزنساز در کشور که توان تولید بیش از یک میلیون مخزن را در سال دارا هستند.
– وجود حداقل ۷ شرکت معتبر استاندارد کیتساز در کشور که توان تولید بیش از یک میلیون کیت گازسوز را در سال دارند.
– اشتغال بیش از ۳۵۰۰۰ نفر در صنعت CNG کشور به صورت مستقیم.
– ۲۰ سال تجربه در زمینه تبدیل کارگاهی و تولید کارخانهای خودروهای دوگانهسوز که باعث شده در حال حاضر ۵۰۰۰۰۰۰ خودروی دوگانهسوز در کشور وجود داشته باشد.
-وجود ساختارهای سازمانی و بسترهای سختافزاری و نرمافزاری و استانداردهای مورد نیاز برای پایش و کنترل فرآیندهای تولید، تبدیل و خودروهای گازسوز.
-داشتن بیش از ۲۵۰۰ جایگاه سوختگیری در سطح کشور با ظرفیت تحویل ۵۰ میلیون مترمکعب گاز.
او در نهایت از وزیر نفت پرسیده است که با وجود مزایای اقتصادی و زیست محیطی که طرح فوق برای کشور دارد، چرا برای سایر خودروها مانند خودروهای شخصی توسعه پیدا نکرده است؟آیا برای استفاده از گاز طبیعی به جای گازوییل در خودروهای دیزلی طرحی وجود دارد؟ با توجه به سابقه اتوبوسهای گازسوز در شهرهای بزرگ کشور که به منظور مباحث زیستمحیطی بهکارگیری شد، آیا آن وزارتخانه محترم قصد ندارد ضمن توسعه این وسایل نقلیه، ضمن کمک به مسائل زیستمحیطی، کاهشی در مصرف بیرویه گازوییل در کشور ایجاد کند؟
چه اقداماتی برای تشویق مالکان خودروهای گازسوز برای مصرف گاز طبیعی به جای بنزین داشتهاید؟ گزارشها حاکی از آن است که مصرف گاز توسط این خودروها کاهش یافته یا متناسب با ظرفیت موجود، بهرهبرداری نمیشود.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد