افزایش نفوذ چین در آسیا- پاسیفیک

تنش در جنوب‌شرق آسیا با تهدید کره‌جنوبی مبنی بر پایان بخشیدن به توافق تجاری سه ساله با ژاپن این روزها به اوج خود رسیده است. به دنبال مناقشه بر سر وضعیت تجاری،‌ کره‌جنوبی تهدید  به پایان دادن یک توافق اشتراک اطلاعات نظامی با ژاپن کرده است. تنش در روابط در شرایطی است که کره‌شمالی یکسری آزمایش موشکی در آب‌های میان شبه‌جزیره کره و ژاپن داشته است.

قرار بود این توافق سمبل همکاری امنیتی این کشورها با متحدشان آمریکا باشد و مذاکرات آن سال‌ها زمان برده بود. توافق اطلاع‌رسانی نظامی امنیت کل (GSOMIA) نوامبر ۲۰۱۶ به اجرا درآمد و دو کشور روی افزایش همکاری در مواجهه با تهدید هسته‌ای و موشکی کره‌شمالی توافق کردند.

توافق نظامی میان کره‌جنوبی و ژاپن هر ساله به صورت خودکار تمدید می‌شود مگر اینکه طرفین ظرف مدت ۹۰ روز یکدیگر را از خاتمه آن مطلع سازند. این ضرب‌الاجل برای ۲۴ آگوست است. مذاکرات این توافق سال‌ها زمان برده و اکنون در آستانه فروپاشی است. حصول هرگونه توافق نظامی با ژاپن دشوار است، زیرا احساسات منفی نسبت به ظلم به استعمارگری ژاپن در سال‌های ۱۹۱۰ تا ۱۹۴۵ در شبه‌جزیره کره وجود دارد.

کره‌جنوبی و ژاپن هنوز اشتراک اطلاعاتی از طریق معاهده‌ اطلاعاتی سه‌جانبه از طریق آمریکا دارند، اما این توافق به برنامه موشکی و هسته‌ای کره‌شمالی محدود می‌شود. این توافق به سئول و توکیو اجازه می‌دهد تا یک طیف گسترده‌تر از اطلاعات را به صورت مستقیم و سریع به اشتراک بگذارند.

این در حالی است که روزنامه چاینا مورنینگ پست دیروز نوشت: با افزایش تنش میان کره‌جنوبی و ژاپن، فرضیه فروپاشی پیمان سه ساله امنیتی اطلاعاتی آمریکا با متحدان آسیایی (توکیو- سئول) بسیار محتمل است که این امر در صورت تحقق منجر به تقویت نفوذ چین در منطقه آسیا- پاسیفیک می‌شود.

بعد از اعلام آمادگی کره‌جنوبی برای خروج از پیمان امنیت عمومی توافقنامه اطلاعات نظامی(GSOMIA)، برخی از تحلیلگران بر این باورند که عقب‌نشینی سئول از پیمان‌های مشترک می‌تواند سرانجام منجر به خروج این کشور از پیمان‌های اطلاعاتی مشترک نیز شود.

پیمان امنیتی اطلاعاتی میان آمریکا و دو کشور کره‌جنوبی و ژاپن در سال ۲۰۱۶ به امضا‌ رسید و براساس این پیمان هر سه کشور برای مقابله با تهدیدات موشکی کره‌شمالی موظف به اشتراک گذاشتن آخرین اطلاعات امنیتی میان سه کشور شدند.

اما تشدید اختلافات تجاری بین سئول و توکیو‌ که ناشی از اختلاف در مورد میراث استعماری ژاپن است، آینده این پیمان را به خطر انداخته است. رامون پاچاکو، رییس موسسه مطالعات اروپایی گفت: قطع همکاری‌ها در پیمان اطلاعاتی آمریکا، کره‌جنوبی و ژاپن به تقویت نفوذ چین در منطقه آسیا و اقیانوسیه کمک می‌کند. پاچاکو افزود: بدون تردید با خاتمه یافتن پیمان امنیت عمومی توافقنامه اطلاعات نظامی (GSOMIA)، اتحاد میان آمریکا با کشورهای آسیایی کره‌جنوبی و ژاپن تضعیف خواهد شد و چین را از نظر نسبی تقویت می‌کند.

پاردو یکی از اعضای شورای غیر‌دولتی اتحادیه اروپا برای همکاری‌های امنیتی در آسیا و اقیانوس آرام نیز گفت: این اقدام می‌تواند چین و روسیه را ترغیب کند تا همکاری‌های نظامی خود را در شمال‌شرقی آسیا تقویت کنند. ژاپن هفته گذشته کره‌جنوبی را از فهرست سفید کشورهای مجاز به صادرات خارج کرد. وزیر تجارت ژاپن هفته گذشته در این زمینه گفت که این اقدام پس از طی مراحل مقرر در ۲۸ آگوست ۲۰۱۹ (۶ شهریور ۱۳۹۸) اجرا می‌شود.

توکیو ماه میلادی گذشته با اشاره به نگرانی‌های امنیتی، نظارت بر سه ماده را که برای تولید نیمه‌هادی‌ها و سایر محصولات با تکنولوژی بالا ضروری هستند، شدت بخشید و به همین دلیل شرکت‌های ژاپنی اکنون باید برای هر قرارداد با یک مشتری کره‌جنوبی، درخواست تاییدیه کنند.

اگر در پایان ماه جاری میلادی، خارج ساختن کره‌جنوبی از گروه شرکای قابل اعتماد توکیو، اجرایی شود، این امر سبب حذف این کشور از فهرست سفید صادراتی ژاپن ‌خواهد شد. در این فهرست ۲۷ کشور جای گرفته‌اند.

کره‌جنوبی در سال ۲۰۰۴ به گروه سفید اولویت تجاری و قابل اعتماد ژاپن اضافه شد و اولین کشوری است که وضعیت ترجیحی آن باطل می‌شود. براساس این اقدام، صادرکنندگان ژاپنی باید برای صادرات حدود یک‌هزار و ۱۲۰ کالا به کره‌جنوبی مجوزهای فردی نیز اخذ کنند و سئول بیم آن دارد که این امر باعث تاخیر و اختلال قابل توجه روند واردات کالا از ژاپن شود.