افشاگری علیه رییس اتحادیه

نشست خبری جمعی از ناشران معترض به چهاردهمین دوره انتخابات اتحادیه‌های ناشران و کتاب‌فروشان تهران در سالن همایش‌های انتشاراتی حقوقی مجد برگزار شد. در این نشست دلایل اعتراض و کناره‌گیری هفت نفر از ناشران باسابقه از حضور در انتخابات مطرح شد. نخستین سخنران محمدرضا توکل‌صدیق ‌مدیر انتشارات صابرین‌ بود که اظهار داشت: امسال شصتمین سال تاسیس اتحادیه ناشران است و این نهاد دیرپاترین نهاد فعال در حوزه نشر است و نقش ویژه‌ای به عنوان تنها نهاد صنفی مرتبط در این حوزه است که می‌تواند واجد ظرفیت‌های بالقوه و فعالی در صنعت نشر کشور باشد. او در ادامه گفت: ما در راس این اتحادیه به افراد با ظرفیت بالا و تجربه فراوان نیاز داریم و به همین دلیل با رویکرد تجربه‌گرایی وارد هیات مدیره اتحادیه شدیم. در دوره سیزدهم اتحادیه دو مقطع متفاوت وجود دارد؛ یک دوره دو ساله نخست که دوران بسیار خوبی از اجماع و همگرایی بود و همواره تمکین اقلیت از اکثریت وجود داشت و چالشی در پیشبرد امور وجود نداشت. این رویکرد در مسائل مرتبط با معافیت مالیاتی ناشران و کتاب‌فروشان و همچنین مسائل مرتبط با تامین اجتماعی این صنف نمود درخشانی داشت. توکل افزود: حدود ۱۰ سال بود اتحادیه در مدیریت نمایشگاه بین‌المللی کتاب حضور نداشت و از سال ۹۴ مجددا وارد این حوزه شد.
صدیق در تبیین وقایع نیمه دوم دوره مدیریت اظهار داشت: از سال ۹۵ یک رویکرد جدید در هیات مدیره شکل گرفت که معتقد به حذف تشکل‌های اتحادیه بود و خواهان شکل‌گیری یک تعاونی تجاری صرف بود که همه تشکل‌ها و انجمن‌ها را به شکل منفک از هویت خودشان در بر بگیرد و این جریان ماجرایی‌ها را به وجود آورد که نمی‌خواهم وارد جزئیاتش شوم. این جریان با مستمسک قرار دادن عضویت در هیات مدیره باغ کتاب و شرکت ماه‌پیشانی فضاسازی خاصی را در قبال اعضای کنونی هیات مدیره به وجود آورد و از بیرون نیز تلاش‌هایی را برای وتو کردن مصوبات هیات‌مدیره به کار بستند. در این شرایط با مطرح شدن بحث کاندیداتوری دوره چهاردهم ما هم تصمیم به ثبت‌نام مجدد گرفتیم و تلاش کردیم مشکلات‌مان را به شکل دموکراتیک حذف کنیم اما زشتی‌های مستمر در این حوزه ما را بر آن داشت تا از تداوم حضور در هیات مدیره منصرف شویم.
انصراف از این انتخابات عقلانی‌ترین کار است
در ادامه یحیی دهقانی (مدیر انتشارات مبتکران) در رابطه با چرایی انصراف از کاندیداتوری مجدد اظهار داشت: برای ما مهم نبود که این کار آسان‌ یا سخت‌ است بلکه مجبور بودیم راه درست را انتخاب کنیم. در دو سال و چند ماه اخیر در فضای اتحادیه دچار مشکلاتی شدیم که در طول ۶۰ سال عمر اتحادیه چنین شرایطی هرگز حاکم نبود.
او افزود: ما ثبت‌نام کردیم تا شاید در آینده هم بتوانیم فضای همکاری را احیا کنیم ولی دیدیم با این فضای تنش‌آلود نمی‌توانیم کار را به پیش ببریم و گروهی در بیرون از اتحادیه وجود دارند که چون می‌دانیم اگر وارد اتحادیه شوند، سعی می‌کنند گروه مورد نظر اتحادیه خودشان را از بیرون وارد اتحادیه کنند، ما کنار نمی‌ایستیم و رویکردمان عافیت‌طلبانه نیست و به شکل انتقادی در برابر کسانی که تلاش می‌کنند اتحادیه را به قهقرا ببرند می‌ایستیم.
پشت پرده مدیریت صنف نشر کیست؟
در ادامه عباس حسینی‌نیک (مدیرعامل انتشارات مجد) اظهار داشت: اتحادیه مجوز فعالیت اقتصادی و انتفاعی نداشت و در واقع ما حتی زمانی که می‌خواستیم برای ورود به بحث مدیریت نمایشگاه بین‌المللی کتاب فعال شویم هر‌ساله از اتاق اصناف مجوز می‌گرفتیم. این گروهی که آقایان به آن اشاره کردند افرادی را جلو می‌اندازند که فقط حرف‌شنوی دارند و توانایی حل هیچ مساله‌ای را ندارند. این در حالی‌ است که مطابق قانون هیات مدیره در برابر تصمیمات اجرایی اتحادیه مسوولیت تام دارند اما مصوبات بدون تصویب هیات مدیره ایجاد می‌شد و آقای آموزگار به عنوان رییس هیات‌مدیره حتی مصوبات را جهت اطلاع و استحضار نیز به هیات مدیره مرجوع نمی‌کرد. در چهار سال گذشته ما در نمایشگاه فرانکفورت حضور یافتیم بدون اینکه حتی یک صفحه گزارش از جانب رییس اتحادیه به هیات مدیره داده شود.
حسینی‌نیک افزود: ناشران نباید اختلاف اساسی داشته باشند زیرا با یکدیگر منافع مشترک دارند. ما معتقدیم هرکس که برای چاپ کتابش از ارشاد باید مجوز بگیرد و هر کسی که کاغذ مصرف می‌کند، ناشر است و ما با آنها هیچ گونه اختلافی نداریم اما دعوا از آنجا آغاز شد که یک عده از واردکنندگان کتاب‌های خارجی از ارشاد مجوز تاسیس انتشارات گرفتند و شما خودتان ببینید که تعارض منافع از چه زمانی آغاز شد. آقای آموزگار بیش از هشت ماه در حال لابی‌گری با دانشگاه‌های دولتی، آزاد و همچنین وزارتخانه‌های علوم و ارشاد بود که براساس نتایج این مذاکرات قرار شد ۵/۲ میلیارد تومان از محل یارانه‌های کتاب کشور صرف خرید کتاب‌های خارجی شود. این نکته را در نظر داشته باشید که آقای آموزگار پیش‌تر رییس انجمن واردکنندگان کتب خارجی بود و اکنون نیز خود یک پای واردات عمده کتاب خارجی است. به آن رقم ۵/۲ میلیارد تومان اضافه کنید ۱۰ میلیارد تومانی را که دانشگاه آزاد به طور یکپارچه صرف خرید کتب خارجی می‌کند و البته مشخص است که چه کسانی در حال سوءاستفاده‌ کردن هستند. شایان ذکر است که هیچ یک از اعضای هیات مدیره از لابی‌گری‌های آقای آموزگار اطلاع نداشتند. این در حالی بود که تمام ناشران داخلی از عدم خرید کتاب‌هایشان توسط کتابخانه‌ها و دانشگاه‌ها در آن سال گلایه داشتند. فروشندگان کتاب خارجی، کتاب‌های خود را به قیمت روز اروپا و آمریکا در ایران می‌فروشند. این درحالی‌ است که ایران عضو کنوانسیون کپی‌رایت نیست و وزارت ارشاد باید از قوانین داخلی تبعیت کند. مثلا یک کتاب که در آمریکا توسط انتشارات اشپنگلر ۱۰۰ دلار قیمت دارد در هند با همان کیفیت و با همان مجوز چاپ اصلی به قیمت ۲۰ دلار به فروش می‌رساند. ما بعدتر مطلع شدیم که حتی آقای آموزگار پیگیری کرده بود که مبلغ اجاره غرفه‌های بخش بین‌الملل نمایشگاه هم‌قیمت با غرفه‌های داخلی نمایشگاه باشد در حالی که درآمدش بسیار بیشتر است.
فرهاد تیموزراده (مدیر انتشارات تیمورزاده و انتشارات طبیب) در ادامه اظهار داشت:‌ تمام موارد لازم را دوستان گفتند. من بخشی از یک نامه که خود یکی از دلایل انشقاق درون صنفی ماست را عینا برایتان قرائت می‌کنم. «ناشران و کتابفروشان حوزه عمومی جلودار تعالی فرهنگ و هنر کشور هستند. به گمان منف اگر امروز مسوولیت‌های صنفی نیز به سمت ناشران عمومی هدایت شود با اینکه امیدی به آینده نیست اما می‌تواند گامی رو به جلو باشد و البته شعف‌انگیز است که در دولت نیز چنین رویکردی برای حمایت از ناشران حوزه عمومی وجود دارد.»
تیمورزاده همچنین در ادامه گفت‌: این ذوق‌زدگی از مداخله‌های دولت در انتخابات و همچنین سوگیری‌های انشقاق‌‌آفرین مشخصا دلیلی برای سنگ‌اندازی در ادامه کاری هیات‌مدیره کنونی بود.
مسعود پایدار (مدیر انتشارات دانشگاهی) اظهار داشت: می‌گویند دموکراسی با همه ایراداتش بدیلی ندارد و ما همه باید تابع شروط دموکراسی باشیم. ما با به رسمیت شناختن تجربه این نهاد صنفی قدیمی در حل مشکلات حاضر بودیم که با فداکاری خط تفرقه را دنبال نکنیم و البته این به معنای این نیست که اراده نامبارکی که برای حذف تشکل‌ها وجود داشت را برتابیم. متاسفانه فضای نشر دوقطبی شده و این فضای دوقطبی شامل ناشران عمومی و تخصصی می‌شود. با این حال چنین فضاسازی‌ای در گذشته سابقه نداشته و ناشران کتب تخصصی و دانشگاهی هرگز در برابر ناشران عمومی نایستادند. البته این گزاره که جریان مقابل می‌گوید ناشران دانشگاهی درد ناشران عمومی را نمی‌فهمند یک دروغ آشکار است. براساس ماده ۲۲ قانون نظام صنفی، هیات مدیره مسوول مسائلی است که در اتحادیه می‌گذرد. این در حالی است که ما حداقل اختیارات را نداشتیم و نتوانستیم در برابر اقدامات غیرقانونی واکنش مناسبی از خود بروز دهیم.
چرا تنها در این دوره اختلافات صنف دامنه‌دار شد‌ه است
عبدالعظیم فریدون (مدیر انتشارت محراب قلم) نیز در این نشست مدعی شد: بخش عمده عمر اتحادیه در عصر پس از انقلاب در اختیار همین ناشران عمومی بود و البته در آن دوران هم اتحادیه و هم این صنعت نشر با مشکلات فراوانی مواجه بودند و بسیاری از این مشکلات را برای آیندگان نیز به ارث گذاشتند.
جمع حاضر در هیات مدیره حدودا سه قرن تجربه مدیریتی در صنعت نشر دارد و این انباشت تجربی می‌توانست به عنوان کلیدی کارگشا برای این صنعت عمل کند حال اینکه ریاست اتحادیه در ادامه فضاسازی‌های خود برای اینکه اقداماتش را موجه نشان دهد، پیشنهادی داد منبی بر اینکه شما شورای پیشکسوتان را تاسیس کنید و این شورا هر نظری بدهد. ما در هیات مدیره تصویب می‌کنیم و این در و‌اقع تلاش برای استمرار حاکمیت جریان پیشین بود. این در حالی است که فقط هیات مدیره توانایی تصویب قوانین و مقررات را دارد و ایجاد هر تشکل داخلی دیگری هم برخلاف اساسنامه و هم در مغایرت با قانون اصناف است. این آدرس انحرافی که آقایان برای ایجاد خط نفاق میان ناشران عمومی و خصوصی می‌دهند صرفا طراحی‌هایی است نمایشی برای پوشاندن سوءاستفاده‌های خودشان. مثلا شما به عنوان خبرنگار بروید تحقیق کنید ببینید یک کافی‌شاپ مجهز حاضر در مجموعه ماه‌پیشانی بدون مزایده به چه کسی واگذار شده است؟ ببینید کتابفروشی رایزن در شمال تهران که متعلق به یک نهاد عمومی است (بنیاد دایره‌المعارف) به چه شکل به یکی از ناشران واگذار شده است؟ بروید تحقیق کنید که کتابفروشی‌های حاضر در خیابان کریمخان به چه شکل به آقایان واگذار شد؟
با کتابفروشان زد و بند شده است
در بخش دیگری از این نشست خبری و پس از آنکه فتح‌الله فروغی نیز عنوان کرد که دوقطبی کردن صنف نشر دستور کار فعلی رییس اتحادیه است. ما در تصمیم خود برای انصراف از این انتخابات تاکید داریم و در اتاق اصناف نیز آن را اعلام خواهیم کرد. حسینی‌نیک بازرس قانونی اتحادیه بار دیگر تاکید کرد ما از مسوولیت فعلی خود استعفا نکرده‌ایم بلکه از حضور در انتخابات انصراف داده‌ایم. اتحادیه ما بیش از یک ماه است که جلسات هیات مدیره‌اش برگزار نمی‌شود و رییس آن نیز رسما گفته است که حق وتو دارد و این گفته ایشان در صورت جلسه هیات مدیره ثبت شده است. ما این مساله را به اتاق اصناف نیز گزارش کردیم ولی فایده‌ای نداشته است. مساله اینجاست که از بیش از هزار و ۲۰۰ عضو اتحادیه ۵۷۰ نفر کتابفروش هستند و آقایان به روی کتابفروش‌ها کار ویژه کرده‌اند و میان خودشان به عنوان واردکننده کتاب و کتابفروشان منافع مشترک ایجاد کرده‌اند. از سوی دیگر خیلی از همکاران انجمن‌های نشر عضو اتحادیه نیستند و می‌دانیم که طبق قانون برای فعالیت‌شان اجباری برای عضویت در اتحادیه ندارند، در نتیجه موضع بسیاری از اصناف نشر در این انتخابات به ضعف کشیده شده است.
بازرس قانونی اتحادیه ناشران و کتابفروشان در ادامه از حسن کیائیان مدیرفعلی نشر چشمه به عنوان فرد پشت پرده تمامی این اتفاقات یاد کرد و گفت: او به دلایل سیاسی امکان حضور در انتخابات اتحادیه را ندارد در نتیجه کسانی را سازماندهی می‌کند تا در این انتخابات شرکت کنند و تنها از او حرف‌شنوی داشته باشند. جالب است بگویم همین افراد حرف‌شنو که ریاست فعلی اتحادیه و اقلیت هیات مدیره را در اختیار دارند، چهار سال است به نمایندگی از اتحادیه در نمایشگاه‌های بین‌المللی کتاب از جمله نمایشگاه فرانکفورت شرکت می‌کنند و نه تنها یک صفحه گزارشی از آنچه که به نمایندگی از صنف انجام داده‌اند منتشر نکرده‌اند که شاهد بوده‌ایم تنها به امور شخصی خود پرداخته‌اند.
حسینی‌نیک به مورد دیگری از تخلفات رییس اتحادیه در نمایشگاه بیست‌و‌نهم اشاره کرد و گفت: با هماهنگی ایشان در آن دوره اعلام کردند که اساتید دانشگاه می‌توانند بین ۴۰۰ تا ۶۰۰ هزار تومان فقط کتاب خارجی بخرند و ما خیلی تلاش کردیم تا توانستیم جلوی این کار را بگیریم. سال بعدش در نمایشگاه کتاب که با افزایش قیمت دلار همراه بودیم شاهد بودیم که این ناشرنماهای واردکننده کتاب چند میلیارد تومان مابه‌التفاوت کتاب‌هایی که مدعی فروشش بودند را از وزارت ارشاد و موسسه نمایشگاه‌ها دریافت کردند، در حالی که گزارشی که در همان موقع در مطبوعات منتشر شد حاکی از آن بود که انبارهای کتاب‌های وارداتی نمایشگاه خالی است و آنچه هم که فروش رفته بود کتاب‌های قدیمی آنها بود. از فعالیت این گروه این را هم بدانید بد نیست که در نمایشگاه بیستم سه نفر از آنها به عنوان واردکننده کتاب با ارائه اسناد جعلی بیش از یک میلیون دلار ارز دولتی دریافت کردند اما مشخص نشد که چه کتابی وارد و فروخته شده است.
مدیر نشر چشمه پشت پرده همه این اتفاقات است
حسینی نیک نشر با اشاره به حواشی ایجاد شده پیرامون دعوت میشل کلمن رییس اتحادیه جهانی ناشران در غرفه ایران در نمایشگاه کتاب فرانکفورت سال گذشته گفت: آقای کلمن در آن نشست گفت که دوستان آمریکایی‌اش به او می‌گویند کتابی که ما دوشنبه منتشر می‌کنیم در ایران روز چهارشنبه منتشر می‌شود و به استناد همین او ناشران ایرانی را دزد خواند و به آنها توهین کرد. حرفی که او زد و توهینی که او کرد تنها توهین به ناشران آموزشی نیست بلکه توهین به صنف نشر ایران بود اما چه کسانی از این اتفاق خوشحال شدند، چرا یکی از ناشران به اصطلاح عمومی که بدون کپی‌رایت کتاب منتشر می‌کند ناراحت نشد؟ یعنی به آنها توهینی نشده است.
حسینی‌نیک در تکمیل صحبت‌های فروغی خاطرنشان کرد: رییس اتحادیه قادر به وتو کردن مصوبات هیات مدیره بود و این در حالی است که بیش از جلسات هیات مدیره تشکیل نمی‌شود. ۵۷۰ عضو از ۱۲۰۰ عضو اتحادیه کتابفروشانی هستند که البته در جهانی منافع همسو با ریاست اتحادیه دارند. من در این راستا به عنوان بازرس هیات مدیره که البته حق رای هم ندارد به اتاق اصناف هم شکایت کردم اما شکایت ما راه به جایی نبرد. پشت پرده این افراد آقای کیائیان است که بنا به دلایل سیاسی و امنیتی امکان حضور در هیات مدیره را ندارد و این جریان‌ها را آنها سازماندهی می‌کنند. آقای آموزگار فقط در یک فقره برای نمایشگاه بیست‌و‌هشتم توانسته بود مصوبه‌ای از ارشاد بگیرد که براساس آن اساتید دانشگاه می‌توانستند ۴۰۰ تا ۶۰۰ هزار تومان کتاب بخرند که در کنار بن‌کارت‌شان در پرانتز نوشته بود فقط کتاب خارجی. این در حالی بود که بیشتر حتی کشیدن بن‌کارت‌های ۴۰ هزار تومانی نیز در دستگاه‌های کارت خوان بخش بین‌الملل ممنوع بود و ما تلاش‌های بسیاری کردیم که آن عبارت در پرانتز را حذف کنیم اما این تراکنش‌هایی که بیشتر در بخش بین‌الملل نمایشگاه معمول بود به سادگی توسط این آقایان عادی‌سازی شد. در نمایشگاه بیستم بود که سه نفر از همین جریان زندانی شدند به این علت که اسناد جعلی فروش دو تا سه میلیون دلاری کتاب خارجی به دانشگاه‌ها را عرضه کرده بودند و این رویه قرار است که در حال حاضر نیز تداوم داشته باشد.
تیمورزاده در ادامه اعتراض به این دوقطبی‌سازی اظهار داشت: آقایان تصویب کردند که انتشارات‌هایی که عمدتا واردکننده کتاب هستند، با ۱۵۰ کتاب عمومی ناشر عمومی محسوب می‌شوند و به‌طور مثال ما که بیش از ۳۵۰ کتاب عمومی و ۳۰۰ کتاب حوزه کودک منتشر کرده‌ایم، به این علت که ۴۰۰۰ هزار عنوان کتاب تخصصی دانشگاهی منتشر کرده‌‌ایم، ناشر تخصصی محسوب شویم! این هیچ مبنای عادلانه‌ای ندارد و در نهایت خود این مصوبه که با لابی‌گری یک عده‌ای تصویب شده است، خودش مبنای افتراق و انشقاق خواهد بود.
یحیی دهقانی نیز از همه افرادی که ادعای سوءاستفاده اعضای هیات مدیره کنونی را دارند، خواست تا هر دو طرف اسناد خودشان را عرضه کنند و در ادامه نیز اظهار داشت: ما اسناد فراوانی از تخلف ریاست اتحادیه داریم که به هیچ وجه قابل کتمان نیستند. هنگامی که با رای اعضا، بنده به عنوان نماینده اتحادیه در اتاق اصناف انتخاب شدم، آقای آموزگار ابلاغیه بنده را به مدت ۷ ماه مسکون نگاه داشت و به اتاق اصناف عرضه نکرد تا به خیال خودش دوران ابلاغ ما به پایان برسد که البته با پیگیری‌های ما این موضوع منتفی شد و اتاق اصناف اعلام کرد که تا برگزاری انتخابات جدید اعتبار این ابلاغیه پابرجاست. این افراد حتی به جعل نامه و اسناد نیز روی آوردند و البته در اقدامی ناشیانه، این نامه‌ را برای وزیر ارشاد و معاون او نیز به شکل رونوشت ارسال کردند که البته چون این نامه‌ها شماره ثبت و بایگانی نداشتند، مشخص بود که این یک جعل است و البته بسیار عجولانه اتفاق افتاده است.
دهقانی افزود: حتی زمانی که ما برای پیگیری به اتاق اصناف مراجعه کردیم و یک نامه که ظاهرا با امضای او ارسال شده بود را نشانش دادیم، بسیار برآشفته و متعجب شد و با خشم به اتاقش رفت و در را بست.
مدیرعامل انتشارات مبتکران در پایان خاطرنشان کرد: مفاسد این آقایان مشخص است و ما به این دلایلی که طرح شد، تصمیم گرفتیم که در این انتخابات شرکت نکنیم.
در پایان، سیدعباس حسینی‌نیک با نام بردن از برخی افراد عنوان کرد: آقایان… در این جریان فعال و منتفع هستند و در دوقطبی‌سازی موجود نیز با فضاسازی عمومی و تخصصی، در نهایت می‌خواهند رویکردهای خود را برای ادغام انجمن‌ها و اصناف تخصصی حاضر در این اتحادیه به پیش ببرند. البته این افراد هم عدد و امکانات خودشان را دارند و اینکه برخی از افراد فکر می‌کنند ما از ترس شکست در این رقابت انصراف دادیم، تصور غلطی است که این افراد در ادامه پروسه فضاسازی‌های خودشان تداوم داده‌اند ما بارها اعلام کردیم که حاضریم با این افراد به شکل رو‌در‌رو و با حضور رسانه‌ها گفت‌وگو کنیم.