اقتصاد تا چه زمانی هزینه سیاست را بپردازد؟

غلامحسین شافعی در نشست شورای روسای اتاق‌های مشترک گفت: توسعه‌یافتگی و نرخ رشد اقتصادی کشورها، قدرت و امنیت آنها را تامین می‌کند ولی هنوز در ایران این استراتژی را باور ندارند.
اولین نشست شورای روسای اتاق‌های مشترک بازرگانی ایران با حضور غلامحسین شافعی رییس اتاق ایران، غلامحسین جمیلی و کیوان کاشفی اعضای هیات رییسه و محمدرضا کرباسی، معاون بین‌الملل اتاق ایران به صورت حضوری و آنلاین برگزار شد. رییس اتاق ایران در این نشست از مهم‌ترین مشکل ایران در حوزه تجارت خارجی گفت: در کشور ما سیاست بر اقتصاد سایه افکنده و هزینه سیاست را اقتصاد می‌پردازد تا وقتی تغییری در این وضعیت رخ ندهد، نمی‌توان انتظار داشت تحولی خاص در تجارت خارجی و اقتصاد رخ دهد و مسیر توسعه شکل بگیرد.
رییس پارلمان بخش خصوصی گفت: میزان توسعه‌یافتگی و نرخ رشد اقتصادی، قدرت و امنیت هر کشوری را تامین و تعیین می‌کند. در گذشته آمریکا در هر کشوری پایگاه نظامی یا ناو هواپیمابر تاسیس می‌کرد ولی اکنون رویه‌ها عوض شده است. مثلا چین سعی می‌کند در هر کشور شهرک چینی تاسیس کند. ما هنوز به این استراتژی در کشور باور نداریم.
رییس اتاق ایران به موضوع نشست اشاره کرد و گفت: باید در کمیسیون‌های مشترک مذاکرات خارجی، هیات یا نماینده اقتصادی هم حضور داشته باشند، حتی اگر در کمیسیون تخصصی هم نباشد باید کمیته فرعی اقتصاد تشکیل شود و هیات یا نماینده تجاری ایران حضور داشته باشد ولی هرگز به مساله تجارت و این بسترها توجه نمی‌شود.شافعی به وضعیت اتاق‌های مشترک ایران با کشورهای مرزی اشاره کرد و گفت: باید در این مرزها به وضعیت زیرساخت‌ها توجه شود. در خیلی از این مرزها حمل‌ونقل و گمرک مشکلات جدی دارد. حتی اگر تحریم‌ها برداشته شود، باز هم در این مرزها مشکلات جدی ادامه خواهد داشت.او بر فعال شدن اتاق‌های مشترک بازرگانی در زمینه شناسایی موانع و مشکلات تجار تاکید کرد.
تدوین اساسنامه اتاق‌های مشترک
در این نشست محمدرضا کرباسی درباره اهمیت نشست شورای روسای اتاق‌های مشترک بازرگانی ایران سخن گفت. بعد از آن غلامحسین جمیلی عضو هیات رییسه اتاق ایران گفت: تصور من این است که اصلی‌ترین ویترین اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران، فعالیت‌های برون‌مرزی و تجارت خارجی و در راس آن فعالیت اتاق‌های مشترک است. جمیلی ادامه داد: با احتمال توافق برجام و رفع تحریم‌ها علیه ایران، فرصت‌های جدیدی برای اقتصاد و تجارت خارجی کشور ایجاد خواهد شد، اتاق ایران می‌خواهد به‌جهت پرهیز از شتاب‌زدگی، پیش‌نویس سندی را در قالب فرآیندی فراهم کند تا بتوان از فرصت‌های پیش‌آمده بهتر استفاده کرد و در این زمینه از تمام روسای اتاق‌های مشترک یاری می‌طلبد.
در ادامه نشست کیوان کاشفی رییس اتاق مشترک ایران و سوریه و عضو هیات رییسه اتاق ایران از اهمیت تجارت خارجی گفت: تجارت خارجی و اقتصاد بازوی سیاست خارجی است و اتاق ایران در پیشبرد این جایگاه نقش برجسته‌ای دارد. باید بتوانیم به تقویت جایگاه تجارت خارجی در نزد تصمیم‌گیران کمک کنیم.
او به برگزاری نمایشگاه‌ها در کشورهای متعدد اشاره کرد و گفت: باید اتاق‌های مشترک در برگزاری این نشست‌ها و چگونگی برگزاری آن حضور فعال داشته باشند، شرکت‌های حاضر در این نمایشگاه‌ها را به لحاظ عملکرد شناسایی و صلاحیت آنها را بررسی کنند.
به گفته کاشفی، باید سازمان توسعه تجارت در این زمینه از اتاق‌های مشترک بازرگانی نظرخواهی کند و البته اتاق‌های مشترک عضو موثر در این تصمیم‌ها باشند.کاشفی همچنین به قانون اتاق ایران اشاره کرد که در حال اصلاح است و پیشنهاد داد که روسای اتاق‌های مشترک هم باید طبق قانون عضو هیات نمایندگان اتاق ایران باشند.او همچنین به تفویض اختیار صدور گواهی مبدا به اتاق‌های مشترک اشاره کرد و گفت: این تصمیم می‌تواند در استقلال عمل اتاق‌ها و البته منبع درآمدی اتاق‌های مشترک بازرگانی گامی موثر باشد.کاشفی در ادامه نشست به عملکرد تصمیم‌گیران اقتصادی در پسابرجام و غافلگیری آنها اشاره کرد و گفت: باید در این دوره با برنامه‌ریزی منسجم‌تری عمل کنیم تا اشتباهات گذشته تکرار نشود.
مشکل اصلی تجارت خارجی نپیوستن
به FATF است
بعد از آن حسین سلیمی رییس اتاق مشترک ایران و افغانستان از مشکلات موجود در روابط بین‌المللی و تجارت خارجی گفت: کرونا، برجام و FATF بزرگ‌ترین مشکلات حاضر هستند، حتی اگر مساله برجام حل شود ولی همچنان در حوزه تجارت خارجی مشکل اساسی با FATF خواهیم داشت. باید با تصویب این قانون مشکلات تجار در عرصه بین‌المللی حل شود.او ادامه داد: در حال حاضر هزینه تجارت خارجی ایران به دلیل نبود تعاملات بانکی ۱۵ درصد بیشتر شده است. البته باید تاکید کنم که حدود ۷۵ درصد قوانین FATF را رعایت می‌کنیم ولی هنوز نتوانسته‌ایم از ثمرات آن بهره بگیریم.سلیمی به حقوق گمرک اشاره کرد و گفت: تصمیمات و بخشنامه‌های خلق‌الساعه در حوزه گمرک به تجارت خارجی آسیب می‌زند و باید از این موارد جلوگیری شود.
به تجارت با کشورهای همسایه توجه شود
بعد از آن مهدی میرعمادی رییس اتاق مشترک ایران و فرانسه از مشکلات تجارت ایران و فرانسه گفت: به دلیل وضعیت شیوع کرونا در ایران و جهان، موضوع برجام و مساله انتخابات در ایران شاید تا شش ماه اول سال نتوان برای تجارت خارجی کار جدی انجام داد، اما وضعیت در کشورهای همسایه متفاوت است، باید به تجارت با کشورهای همسایه بیشتر توجه شود.
او گفت: اگر برجام به نتیجه برسد پیش‌بینی می‌کنیم که تجارت با اروپا هم آغاز شود وگرنه در حال حاضر هیچ تجارتی با کشورهای اروپایی انجام نمی‌شود.
میرعمادی ادامه داد: یکسری معضلات هم داریم که به نبود زیرساخت‌های لازم بازمی‌گردد و به‌تنهایی وزارت خارجه یا سازمان توسعه تجارت یا وزارت صنعت، معدن و تجارت نمی‌توانند این مشکلات را حل کنند. باید برای ثبات اقتصادی، ثبات شرایط و تصمیمات همه با هم تلاش کنند.
نبود زیرساخت‌ بزرگ‌ترین مشکل تجار است
محمدحسن روشنک رییس اتاق مشترک ایران و تاجیکستان هم گفت: در شرق کشور مشکل تجارت خارجی بیشتر از اینکه به تحریم‌ها برگردد به مسائل داخلی ربط دارد. نبود زیرساخت‌های مناسب در حوزه حمل‌ونقل بزرگ‌ترین معضل حوزه صادرات است. از طرفی در کشور متولی مشخصی برای تجارت و تجارت بین‌الملل نداریم و همه این موارد در کنار مشکلات زیرساختی سبب می‌شود که حوزه تجارت خارجی آسیب‌پذیر باشد. ضمن اینکه معاهده‌ها و توافق‌های بین‌المللی هم بر تجارت خارجی اثرگذار است.
بعد از آن احمد پورفلاح رییس اتاق مشترک ایران و ایتالیا به مذاکرات برای احیای مجدد برجام اشاره کرد و گفت: باید این بار موضوع آموزش تجار را به طور جدی پیگیری کنیم تا این بار مثل گذشته فرصت‌های لازم از بین نرود.
ابراهیم جمیلی رییس اتاق مشترک ایران و هند با اشاره به اینکه حدود ۳۰ سال است با ادبیات مشترک از مشکل ثابتی حرف می‌زنیم، گفت: باید در این دوره اولویت‌های اقتصادی شناسایی شوند. اولویت امروز ما پیوستن به FATF است. همه می‌دانند حتی اگر برجام هم تصویب شود بدون پیوستن به FATF نمی‌توان در حوزه بانکی و نقل‌و‌انتقال پول کاری انجام داد.
به گفته جمیلی، باید در دوره جدید بر واردات مواد اولیه در تجارت خارجی تاکید شود. از طرفی نباید اشتباه‌های گذشته تکرار شود. ما در دوره امضای برجام تمام توجه خود را در تجارت خارجی معطوف به اروپا کردیم و خیلی از شرکای ما از این وضعیت ناراضی بودند. در این دوره باید از ظرفیت همه کشورها در حوزه تجارت بهره بگیریم.
سند استراتژی توسعه ملی نوشته شود
بعد از آن مجیدرضا حریری رییس اتاق مشترک ایران و چین به مساله FATF اشاره کرد و گفت: فعالان اقتصادی از منظر اقتصادی از این مساله دفاع می‌کنند و فعالان سیاسی از منظر سیاسی نقد می‌کنند. پیشنهاد می‌کنم گفت‌وگویی جدی بین این دو گروه شکل بگیرد، حرف‌های همدیگر را بشنوند تا بتوانند با دیدی روشن در این‌باره تصمیم بگیرند.
او در ادامه به نبود استراتژی توسعه ملی اشاره کرد و گفت: بهترین جا اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران است تا بتواند استراتژی توسعه ملی را تدوین کند.
او همچنین به رییس اتاق ایران پیشنهاد داد که درباره مسائل و مشکلات بخش خصوصی با مقام معظم رهبری دیدار و گفت‌وگو کند و صرفا به گفت‌وگو با دولت اکتفا نشود.
در ادامه حریری گفت: دولت در تمام امور اقتصادی از روغن، مرغ، تخم‌مرغ، حلیم، زولبیا و بامیه، جوجه و… دخالت می‌کند ولی در تهیه واکسن کرونا به حضور بخش خصوصی تاکید دارد و می‌خواهد این وظیفه را به بخش خصوصی واگذار کند. در همه جای دنیا مساله واکسیناسیون وظیفه دولت است و نباید در نهایت بار این اتهام‌ها به دوش بخش خصوصی بیفتد.