23 - 04 - 2025
اقتصاد تشنه سرمایه گذاری
گروه سیاسی- بابک زنجانی که مدتی کوتاه بهعنوان یک متهم بزرگ اقتصادی با نام اختصاری «ب.ز» شناخته می‌شد و پس از بازداشت در سال92 پیرو شکایت وزارت نفت، از او به عنوان بزرگ‌ترین متهم نفتی نیز یاد شده، حالا در فضای مجازی با عنوان «بزرگ‌ترین سرمایه‌گذار بخش‌خصوصی در تاریخ راه آهن ایران» و ناجی اقتصاد ایران که آمده تا «اقتصاد کشور را به ریل بیندازد» و سال 1404 را به سالی تبدیل کند که در آن «قدرت اقتصادی جایگزین قدرت سیاسی می‌شود»، برای خود تبلیغات می‌کند. البته ظاهرا این تنها گوشه‌ای از فعالیت‌های گسترده اقتصادی او است. او از اوایل دی‌ماه سال گذشته که شایعاتی درخصوص آزادی‌اش منتشر و البته تکذیب شد، هر از گاه از ورود به یک حوزه فعالیت اقتصادی خبر داده است. یک روز از ورود به بازار رمزارز نوشته و روز دیگر از سرمایه‌گذاری در حوزه حمل‌ونقل هوایی، زمینی، واردات اتوبوس و تاکسی و حمل‌ونقل سوخت.
آنچه اما موج تازه‌ای از این جنجال گسترده رسانه‌ای را پیرامون بابک زنجانی ایجاد کرده، برگزاری مراسم امضای یکی از بزرگ‌ترین قراردادهای سرمایه‌گذاری در حوزه حمل‌ونقل ریلی بود؛ مراسمی که اگرچه بابک زنجانی شخصا در آن حضور نداشت اما ازقضا به دلیل حضور فرزانه صادق، وزیر راه و شهرسازی مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفت. به‌ویژه آنکه هنوز از ساعتی از اتمام این مراسم نگذشته بود که بار دیگر صفحه منتسب به بابک زنجانی با انتشار تصویری از امضای قرارداد با حضور خانم وزیر، در یکی دیگر از آن پست‌های تبلیغاتی‌اش، این گمانه را ایجاد کرد که هلدینگی که با راه‌آهن قرارداد بسته متعلق به اوست!
مراسم جنجالی امضای تفاهمنامه با حضور خانم وزیر
مراسم امضای تفاهمنامه میان شرکت قطارهای آوان‌ریل و شرکت راه‌آهن با ارزش ۶۱هزار میلیارد تومان برای خرید و تولید ۳۰۰دستگاه مسافری خودکششی دیزلی، ۵۰لکوموتیو باری و ۶۰۰دستگاه واگن باری مخزن‌دار روز 31فروردین‌ماه امسال برگزار شد و همان روز هم بابک زنجانی ادعا کرد شرکت قطارهای آوان‌ریل از جمله شرکت‌های زیرمجموعه هلدینگ اوست. این درحالی بود که بنابر آنچه وبسایت رسمی این هلدینگ موسوم به هلدینگ «دات وان» روی خروجی خود فرستاده، ارزش تفاهمنامه دو شرکت آوان‌ریل و پارس افق هشتگرد با راه‌آهن جمهوری اسلامی در مجموع ۷۵۰میلیون دلار است.
ارتباط بابک زنجانی و هلدینگ «دات‌وان»
نکته مهمی که در بررسی ادعای صفحه منتسب به بابک زنجانی باید به آن اشاره کرد، این است که در اسناد مربوط به این هلدینگ و شرکت‌ها، اثری از نام بابک زنجانی نیست. هلدینگ بزرگی که همین چندماه پیش، ظاهرا در میانه پاییز1403 به ثبت رسیده و بنابر آنچه در خبر رسمی ثبت این هلدینگ آمده، «عنوان گروه بین‌المللی توسعه مالی و اقتصادی آوان در اداره ثبت شرکت‌ها و موسسات غیرتجاری سازمان ثبت اسناد و املاک کشور بهعنوان شرکت سهامی خاص ثبت شد. شایان ذکر است که این عنوان حقوقی به شماره ثبتی ۶۴۱۷۰۰ در سامانه اداره کل پایگاه اطلاعات اشخاص حقوقی از تاریخ ۲۷آبان۱۴۰۳ قابل رویت و دسترسی است.»
با این همه اگرچه اشاره‌ای به نام بابک زنجانی در اسناد مربوط به این هلدینگ و هیچ‌یک از شرکت‌های زیرمجموعه‌اش نشده اما با توجه به اینکه اولین‌بار بابک زنجانی این برند را مطرح کرد، هلدینگ «دات وان» با نام بابک زنجانی شناخته شد و درنهایت مهدی ابراهیمی، مدیرعامل آوان ریل نیز نقش زنجانی در این مجموعه را تایید کرد. او که طبیعتا در مراسم امضای تفاهمنامه شرکت قطارهای آوان‌ریل و راه‌آهن نیز حضور داشت، در حاشیه این مراسم در حالی که با پرسش‌های پرشمار خبرنگاران مواجه شده بود و ظاهرا کمی هم دست و پای خود را گم کرده بود در این رابطه گفت: «سرمایه‌های خارج از کشور بابک زنجانی در حال بازگشت به کشور بوده و قرار است در خدمت مردم و پروژه‌های داخلی استفاده شود.» او البته بلافاصله تاکید کرد که «بابک زنجانی نه سهامدار است و نه در شرکت دیده شده بلکه سرمایه شرکت متعلق به اوست.» این درحالی است که بنابر آخرین اخبار رسمی از مراجع قضایی، بابک زنجانی هنوز زندانی است و در حالی ادامه حبس خود را تحمل می‌کند که «در راستای اعمال ماده۱۱۴ قانون مجازات اسلامی به بابک زنجانی همچون سایر مجرمان و متهمانی که ابراز ندامت کرده، همکاری نموده و با دستور و نظارت قضایی و تحت‌نظر ضابطان خاص، با وی همراهی شده و فرصت انجام اقدامات جبرانی با هماهنگی مراجع ذی‌ربط داده شده است.»
تکذیب حضور بابک زنجانی در قرارداد از سوی راه‌آهن
همزمان نوراله بیرانوند، معاون تامین سرمایه و حمل‌ونقل راه‌آهن نیز در بخشی از توضیحاتش درباره جزئیات سرمایه‌گذاری ۶۴هزار میلیارد تومانی بخش ریلی به خبرآنلاین تاکید کرده که «مطلقا اسم بابک زنجانی نه در قرارداد و نه حتی در اساسنامه این شرکت‌ها وجود ندارد.» بیرانوند در پاسخ به این سوال که گفته می‌شود این شرکت منتسب به بابک زنجانی بوده و ایشان بلافاصله بعد از این قرارداد، توئیت درباره سرمایه‌گذاری ۶۴هزار میلیارد تومانی داشته است، گفت: «ما با شرکت‌هایی که قرارداد امضا کردیم، اسامی آنها معلوم است. اساسنامه‌های آنها را در مرحله صلاحیت‌سنجی کنترل می‌کنیم و از نظر قانونی و مقرراتی که ما برای پذیرش سرمایه‌گذار داریم، منع قانونی نداشتند و هیچ‌گونه مساله‌ای وجود نداشت بنابراین این شرکت‌ها مراحل صلاحیت‌سنجی را طی کردند.» او با تاکید بر اسناد صلاحیت‌سنجی این شرکت‌ها رویت کرده و در هیچ‌کدام از این اسناد اشاره‌ای به نام بابک زنجانی نشده، گفته است: «اگر منعی وجود داشته باشد، از سمت مراجع قانونی به ما اطلاع داده می‌شود.» او خاطرنشان کرد: «تمام مراحل صلاحیت‌سنجی این تفاهمنامه‌ها با دقت انجام شده و در اسناد این شرکت‌ها، هیچ ایراد مقرراتی و قانونی وارد نیست. از سوی دیگر، یک سرمایه‌گذار در بخش ریلی ورود می‌کند و از سمت دولت و راه‌آهن، نه معامله‌ای با اینها انجام شده و نه امتیازی داده شده است بلکه ما در بخش وظایف خود، حضور سرمایه‌گذاران را در صنعت ریلی تسهیلگری می‌کنیم.»
روند انتخاب شرکت‌های طرف قرارداد راه‌آهن
بیرانوند همچنین با اشاره به روند انتخاب شرکت‌های طرف قرارداد راه‌آهن و امضای تفاهمنامه‌ای که حاشیه‌های بسیاری را درپی داشته، گفته: «ما یک برنامه جذب سرمایه‌گذاری خصوصی تعریف کرده و یک بسته‌ای از مشوق‌های سرمایه‌گذاری تهیه کردیم. این را با سرمایه‌گذاران رد و بدل کردیم و نظر آنها را گرفتیم. تقریبا این بسته توانسته نظر متقاضیان سرمایه‌گذاری و فعالان بخش حمل‌ونقل ریلی را جلب کند و ما یک نشاطی در این بخش شاهد هستیم.» بیرانوند با تاکید بر اینکه مسوولان راه‌آهن کماکان در حال ادامه مذاکرات با سرمایه‌گذاران مختلف هستند و در آینده شاهد سلسله‌ای از سرمایه‌گذاری‌ها در بخش ریلی خواهیم بود، گفته: «تعداد زیادی از شرکت‌هایی که برای مذاکره زودتر شروع کردند، بسته‌های سرمایه‌گذاری را با آنها در میان گذاشتیم و با آنها به تفاهم رسیدیم که تفاهمنامه حمایت از سرمایه‌گذاری امضا کنیم.» معاون تامین سرمایه و حمل‌ونقل راه‌آهن همچنین با اشاره به نقش راه‌آهن در امضای تفاهمنامه با شرکت زیرمجموعه هلدینگ منتسب به بابک زنجانی گفته: «توجه کنید که یک شرکت سرمایه‌گذار می‌رود با یک شرکت سازنده داخلی و احیانا شاید خارجی قرارداد خرید منعقد می‌کند و سفارش می‌دهد که مثلا واگن و لکوموتیو بسازد و راه‌آهن نه خریدار است و نه فروشنده و نه بهره‌بردار. راه‌آهن در مقام رگولاتور یا تنظیم‌گر و تسهیلگر عمل می‌کند بنابراین اصل این تفاهمنامه، تسهیلگری و تنظیم‌گری است و در این داستان، یک طرف معامله نیستیم.»
جزئیات تفاهمنامه شرکت‌های منتسب‌به زنجانی و راه‌آهن
معاون تامین سرمایه و حمل‌ونقل راه‌آهن گفته است: «دو مورد از تفاهمنامه‌هایی که آماده شد، یکی متعلق به شرکت پارس‌افق هشتگرد است که یکی از شرکت‌هایی است که در حوزه مواد غذایی و البته بیشتر سیلوها فعال هستند و سرمایه‌گذاری سنگینی هم در حوزه سیلو انجام دادند و به ریل متصل شدند. اینها قصد دارند که هم در بخش داخلی و هم ترانزیت غلات فعالیت داشته باشند.» بیرانوند با اذعان به اینکه در جریان فعالیت این شرکت قرار دارد و حتی شخصا در محل این شرکت حضور داشته، گفته: «اولین سرمایه‌گذاری که در این چند ماهه مذاکره کردیم و به نتیجه رسیدیم، شرکت پارس‌افق هشتگرد بود و قرار بر این شد که ما با این شرکت اولین تفاهمنامه را امضا کنیم که بتوانند نقش‌آفرینی بیشتری در حوزه غلات داشته باشند؛ این قرارداد حدود ۶۵۰واگن با ارزش حدود ۳هزار میلیارد تومان است.»
بیرانوند در ادامه در گفت‌وگو با خبرآنلاین توضیح داد: «تفاهمنامه بعدی هم با گروه وان ریل بود که آنها می‌خواستند نقش‌آفرینی بزرگ‌تری در حوزه ریلی داشته باشند. اولین کاری که ما انجام می‌دهیم، این است که اطلاعات سرمایه‌گذاران را می‌گیریم و صلاحیت‌سنجی می‌کنیم. صلاحیت‌سنجی، یک روش عمومی است که برای همه انجام می‌دهیم و به طور طبیعی برای این شرکت هم انجام دادیم. این شرکت تاسیس شده که بیاید در حوزه حمل‌ونقل ریلی با ایده‌های جدیدی که دارند، نقش موثری ایفا کند.» او گفت: «در مذاکراتی که داشتیم، ما اولویت‌ها را اعلام کردیم که برای مثال، مشکل اصلی بخش ریلی، لکوموتیو و همچنین ترانزیت است. بر همین اساس، اینها سرمایه‌گذاری خود را در این جهت شکل دادند. جهت استحضار شما که این تفاهمنامه سه جزء دارد که جزء اول و بزرگ آن، تامین ۳۰۰دستگاه قطار خودکشش است که هم خدمات مسافری جدیدی از نظر کیفیت داخل قطار ارائه می‌کند و هم با سرعت بیشتری حرکت می‌کند و هم اینکه نیاز به لکوموتیو و کشنده ندارد. این، اولین بخش تفاهمنامه بوده است که نزدیک به ۴۸هزار میلیارد تومان است. بخش دوم، در حوزه واگن‌های مخزن‌دار و ترانزیت سوخت سرمایه‌گذاری کردند که این هم نزدیک به ۳هزار میلیارد تومان است. بخش بعدی، ۵۰دستگاه لکوموتیو باری، بسته دوم ما بود که با شرکت وان‌ریل امضا کردیم.»
سرمایه‌گذار خارجی یا بابک زنجانی؟!
در شرایطی که راه‌آهن اصرار دارد در جریان امضای تفاهمنامه‌ها و همچنین در اسناد شرکت‌های طرف قرارداد اثری از بابک زنجانی وجود ندارد و همزمان در اسناد رسمی هلدینگ «دات وان» و در شرکت‌های زیرمجموعه‌اش نیز اشاره‌ای به نام بابک زنجانی نشده اما او و البته وکیلش اصرار دارند که هر آنچه در این هلدینگ می‌گذرد با سرمایه و هدایت بابک زنجانی است. آنچه منجر به افزایش ابهامات شده اظهارات عجیب و متناقض مهدی ابراهیمی، مدیرعامل شرکت قطارهای آوان‌ریل است. او که در جریان مراسم امضای تفاهمنامه، وقتی با پرسش خبرنگاران درخصوص نقش بابک زنجانی مواجه شد، تلویحا به نقش او اذعان و درنهایت نیز تصریح کرده بود که «سرمایه‌های خارج از کشور بابک زنجانی در حال بازگشت به کشور بوده و قرار است در خدمت مردم و پروژه‌های داخلی استفاده شود.» او روز گذشته در گفت‌وگویی دیگر با ایلنا مدعی شد که «عمده سرمایه‌گذاری هلدینگ دات‌وان از طریق یک سرمایه‌گذار خارجی انجام شده که به عنوان سهامدار اصلی کشور است که نمی‌توانم اطلاعات این شخص را افشا کنم.»
او البته در عین حال گفته که «هنوز زنجانی را در هلدینگ ندیدیم و به عنوان پشتیبان هستند اما سهامدار و مدیرعامل هلدینگ نیست، زنجانی در هلدینگ وان حضور ندارد اما سرمایه‌های او در شرکت‌های خارجی به کشورمان منتقل شده است.» مدیرعامل شرکت قطارهای آوان‌ریل همچنین در توجیه فعالیت‌های عظیم اقتصادی بابک زنجانی به آنچه رییس قوه قضاییه در اسفندماه سال گذشته مطرح کرده بود، استناد کرده و می‌گوید: «مرجع رسمی اعلام این موضوع قوه قضاییه است و رییس قوه قضاییه اسفندماه سال گذشته اعلام کرد که بابک زنجانی کلیه بدهی را پرداخت و حتی مازاد پرداختی دارند و از دولت طلبکار است.» هرچند غلامحسین محسنی‌اژه‌ای در قامت رییس قوه قضاییه هرگز سخنی از اینکه دولت به بابک زنجانی بدهکار است به میان نیاورده و صرفا گفته بود: «اموال بازگشته از بابک زنجانی بر اساس کارشناسی اولیه تمام بدهی و خسارت او را پوشش می‌دهد.»
پرسش‌های بی‌پاسخ در پرونده همکاری زنجانی و وزارت راه
با این همه کماکان ابهامات فراوانی در این پرونده وجود دارد و درحالی که هنوز ابعاد این پرونده روشن نیست، همین چندی پیش اخباری درخصوص مصادره اموال بابک زنجانی توسط شرکت کرنست منتشر شد. حتی رسول کوهپایه‌زاده، وکیل بابک زنجانی نیز آنچه در اظهاراتی که 11 بهمن‌ماه سال گذشته منتشر شد، با بیان اینکه «بانک FIIB واقع در منطقه لاوان مالزی که متعلق به زنجانی است، محلی است که پول‌های معاملات نفتی زنجانی و شرکت نفت به حساب‌های آن واریز شده بود»، موضوع مصادره اموال زنجانی را تایید کرد.
همزمان البته پرسش مهم این است که آیا اساسا سرمایه‌گذاری مورد ادعای این شرکت‌های منتسب‌به بابک زنجانی انجام شده و خواهد شد یا نه؟! پرسشی که البته برای یافتن پاسخ آن باید بیشتر منتظر بمانیم بابک زنجانی که ظاهرا پس از 11سال بالاخره بدهی حدودا 2میلیارد یورویی خود به شرکت نفت را پس داده، آیا سرمایه‌گذاری در راه‌آهن را نیز بیش از یک دهه بعد انجام خواهد داد؟!
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد