اقتصاد دستوری عامل رانت و توسعه فقر

گروه بازرگانی- چند‌نرخی بودن ارز، تصمیمات خلق‌الساعه به خصوص در صادرات و قیمت‌گذاری دستوری بخشی از مشکلات مطرح‌شده از سوی برخی از فعالان صنعت لبنیات و دامپروری است.
به گفته آبنار مدیرکل دفتر بازرگانی داخلی وزارت جهاد کشاورزی در پنل تخصصی دومین همایش صنعت لبنیات، با توجه به تنش آبی انتظار بر آن است که با همراهی الگوها و فناوری‌های نوین بهره‌وری افزایش یابد تا بتوانیم حمایت بخش تولید را داشته باشیم و همواره در راستای کاهش قیمت تمام‌شده گام برداریم تا تمامی دهک‌های درآمدی بتوانند از این مزیت استفاده کنند.
وی افزود: در حوزه تخصصی بخش بازرگانی هیچ محدودیتی برای تجار درخصوص واردات گوشت قرمز وجود ندارد. آبنار با اشاره به اینکه هیچ‌گونه محدودیتی برای واردات وجود ندارد، بیان کرد: تمامی ثبت سفارش‌ها سیستمی انجام می‌شود و دستی و مداخله‌ای نیست.
تامین امنیت غذایی پایدار
مدیرکل بازرگانی داخلی وزارت جهاد کشاورزی با اشاره به اینکه تامین امنیت غذایی پایدار یکی از با‌اهمیت‌ترین پروتکل‌ها در تمامی کشورهاست، اضافه کرد: تامین امنیت غذایی پایدار شامل موجودی کالا، موجودی غذا، در دسترس بودن غذا، اقتصادی بودن و سلامت است و این موارد صرفا توجیه مداخله‌گری دولت در بحث بازار نیست‌.
آبنار افزود: تمامی دولت‌ها مکلف به تامین حداقل معیشت با درآمدهای پایین هستند که اعتقاد بنده به عنوان کارشناس بر آن است که سطح دخالت دولت در اقتصاد کشور در سه مرحله محلی، ملی و بین‌المللل است‌ و بر این اساس دولت‌ها باید شفاف و نظام‌مند و برحسب قوانین نسبت به تامین امنیت غذایی پایدار اقدام کنند.
این مقام مسوول با اشاره به اینکه در توزیع یارانه ایراداتی وجود دارد، بیان کرد: در جلسه‌ای که با انجمن داشتیم پیشنهاداتی درخصوص قیمت‌گذاری دستوری داده شد، چرا که دولت به واسطه تامین کالاهای اساسی میلیاردها دلار هزینه می‌کند تا تمامی دهک‌های جامعه از آن بهره‌مند شوند و در نهایت به واسطه ایرادات توزیع یارانه، دولت مکلف به هدفمندکردن یارانه‌ها است‌.
وی گفت: محصولاتی از جمله شیر، شیرخشک و فرآورده‌های استحصالی از شیر که بخشی از آن صادر می‌شود، دولت به واسطه پرداخت یارانه در آن اعمال نظر می‌کند. به هرحال سیاست وزارت جهاد به عنوان متولی امنیت غذایی و حمایت از بخش تولید است که بنابر پیشنهادات باید در مباحث حکمرانی موضوع حذف قیمت‌گذاری دستوری مطرح تا در قالب طرح جامع اجرا شود.
حذف قیمت‌گذاری دستوری در حال بررسی است
رفیعی معاون سازمان حمایت از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان گفت: در ابتدای سال طی نشستی که با رییس‌جمهوری داشتیم، ایشان بر در نظرگرفتن حقوق تولیدکنندگان تاکید کردند و همواره تمام تلاش‌مان را می‌کنیم که با واقعیت پیش رویم. وی درخصوص محدود کردن کالاهای مشمول قیمت‌گذاری افزود: بنابر دیدگاه وزیر صمت و جلسه‌ای که هفته گذشته با حضور انجمن صنایع لبنی برگزار شد، حذف قیمت‌گذاری دستوری و روش جایگزین پیشنهاد شد.
وی ادامه داد: حاشیه سود صنعت لبنیات حدود ۶ درصد و در برخی کمتر است، به همین دلیل درخصوص ضوابط قیمت‌گذاری طرحی را اجرا می‌کنیم تا اجحافی در حق تولیدکنندگان نشود.
در ادامه احمد مقدسی‌ رییس انجمن گاوداران با اشاره به مسائل و مشکلات پیش روی صادرات اظهار کرد: واقعا نمی‌توانیم صادرات کنیم، چرا‌که تصمیمات خلق‌‌الساعه زیادی داریم، به عنوان مثال امروز صادرات آزاد است ولی یک ساعت بعد ممنوع می‌شود و دو سال باید به دنبال آزادسازی صادرات باشیم. وی افزود: با توجه به تصمیمات خلق‌الساعه در زمینه صادرات، تجار نمی‌پذیرند که شیرخشک و کره دائم از ما ببرند.
مقدسی ادامه داد: چندی پیش در جلسه‌ای به رییس‌جمهوری اعلام کردیم که کشورهای همسایه محصولات لبنی را از ما با ریال خریداری کردند و ریال ما را قبول دارند، اما اصرار بانک مرکزی بر تعهد ارزی و ورود شرکت کوچک لبنی برای تامین ۴۰ میلیون دلار ارز حاصل از صادرات در بازار منجر به افزایش و التهابات نرخ ارز می‌شود و به‌رغم آنکه قرار بود رییس بانک مرکزی ظرف مدت ۱۰ روز تمهیداتی برای حل این موضوع داشته باشد، اما از ماه رمضان تاکنون تدبیری در این باره اتخاذ نکرده است.
وی با بیان اینکه گاوداری‌های صنعتی مجهز به سیستم‌های نوین آبیاری هستند، افزود: گرچه برخی کارشناسان اذعان می‌دارند که گاوداری‌های صنعتی بحران آب ایجاد می‌کنند، اما این موضوع صحت ندارد، چرا که تمامی گاوداران در ابتدا کشاورز بودند و اکنون در تمامی گاوداری‌های صنعتی شاهد مدیریت آب و سرمایه‌گذاری درخصوص آبیاری‌های نوین هستیم‌.
مقدسی بیان کرد: دولت تا سال گذشته نهاده دامی تولیدکنندگان را با ارز ترجیحی تامین می‌کرد که پس از جراحی بزرگ اقتصادی، ارز ترجیحی حذف شد و همه نگران این موضوع بودند، درحالی که بارها اعلام کردیم که نگران این موضوع نباشند، چراکه هیچ اتفاقی رخ نمی‌دهد.
رییس انجمن صنفی گاوداران ادامه داد: صنعت لبنیات در یک سال اخیر بی‌تنش‌ترین بازار را داشت؛ به‌طوری که در حال حاضر که مرکز آمار و بانک مرکزی متوسط نرخ تورم را ۴۴ تا ۴۷ درصد و بخش غذایی را ۶۲ درصد اعلام می‌کند، افزایش قیمت محصولات لبنی به ۲۵ درصد هم نرسیده است‌.
وی افزود: در حال حاضر چند ارز داریم که همین تامین ارز نیما برای واردات نهاده منجر به دخالت دولت در امر قیمت‌گذاری شده است. همچنین بارها اعلام کرده‌ایم که خواستار تک‌نرخی شدن ارز هستیم.
گاودار ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی نمی‌خواهد
به گفته مقدسی، گاودار ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی را نمی‌خواهد و مسوولان اجازه دهند ارز آزاد شود، چرا‌که با حذف ارز نرخ هر کیلو شیر ۲۰ هزار تومان خواهد بود که باز هم کمتر از نرخ جهانی است‌.
وی در واکنش به پرداخت یارانه به ۸۵ میلیون نفر گفت: اکنون طبقات بالا بیشترین یارانه را از محصولات لبنی به واسطه قدرت خرید و فرهنگسازی دارند، درحالی که با آزادسازی نرخ ارز، مابه‌التفاوت ۱۲ میلیارد دلار می‌تواند در توزیع شیر مدارس، پرداخت یارانه به دهک‌های ضعیف و مشوق صادراتی استفاده شود.
رییس انجمن صنفی گاوداران با تاکید برحذف قیمت‌گذاری دستوری تصریح کرد: دولت به واسطه تخصیص ارز در امر قیمت‌گذاری دخالت کرده است، درحالی که ما خواستار حذف قیمت و پرداخت مابه‌التفاوت نرخ ارز توسط دولت به اقشار آسیب‌پذیر هستیم.
عدم ایفای تعهدات ارزی
در ادامه اسفنانی، سخنگوی تعزیرات حکومتی اظهار کرد: از ابتدای سال گذشته تاکنون ۱۶ پرونده تخلف از شرکت‌های لبنی تشکیل شده که بخش اعظم آن مربوط به عدم ایفای تعهدات ارزی است و بحث گرانفروشی یا کم‌فروشی نیست که این امر نشان می‌دهد تولیدکنندگان تخلفات‌شان کم و حق است که شنیده شوند.
در ادامه این پنل تخصصی، سلیمانی عضو هیات مدیره انجمن صنایع لبنی گفت: با توجه به آنکه اقتصاد دستوری در اسلام و علم نیست، نمی‌دانیم چرا بر این موضوع تاکید می‌شود. وی افزود: اگر بخواهیم فرمایشات مقام معظم رهبری را اجرا کنیم تا با تولید دانشی بتوانیم محصولات را صادر و مانع واردات شویم، نیاز به آموزش داریم.
سلیمانی با اشاره به اینکه اگر ارز تک‌نرخی نباشد، تولید و صادرات معنا و مفهوم ندارد، گفت: اگر صادرات و ارزآوری مهم است، وزارتخانه یک سازمانی می‌خواهد که با سازمان دیگر هماهنگ شود که متاسفانه بخش‌خصوصی حریف دولتمردان نیست؛ به‌طوری که به‌رغم دستور و ابلاغ رییس‌جمهور‌های مختلف، زیرمجموعه‌ها جواب نمی‌دهند و تولیدکنندگان همچنان سرگردانند.
وی با اشاره به توقف صادرات کره گفت: در شرایط کنونی صادرکننده کره هستیم و بنابر آمار در سال گذشته با ۵۰۰ هزارتن صادرات توانستیم ۷۰۰ میلیون دلار ارزآوری داشته باشیم که با احداث پالایشگاه میزان ارزآوری به دو میلیارد و ۷۰۰ هزار دلار می‌رسد.
عضو هیات‌مدیره صنایع لبنی اقتصاد دستوری را عامل رانت و توسعه فقر دانست و افزود: اکنون نمی‌دانیم چقدر یارانه در داخل و چقدر در خارج مصرف می‌شود. به عنوان مثال درخصوص شیر‌خشک بچه از اوکراین و قزاقستان با نرخ ۱۰ دلار می‌رود، اما از ایران با دو دلار صادر می‌شود.