الزامی برای اقدام متقابل با آمریکا نیست

محسن جلیلوند*- دیروز کاخ سفید استراتژی ترامپ در قبال ایران را اعلام کرد. طبق این استراتژی، آمریکا سه هدف کلیدی دارد؛ اول تشدید نظارت بر توافق هسته‌ای، دوم تشدید نظارت بر برنامه موشکی بالستیکی ایران و سوم مقابله با فعالیت‌های ایران که به قول واشنگتن منجر به بی‌ثباتی در منطقه می‌شود‌. به هر حال ترامپ خواستار کنار گذاشتن این توافق هسته‌ای نشده و این طبیعی بود که نه ایران و نه آمریکا نمی‌خواهند از برجام خارج شوند و این را بارها اعلام کردند ولی آمریکا با این اقدام قصد زخمی کردن برجام را دارد که ایران می‌تواند نسبت به این موضوع واکنش‌های مختلفی داشته باشد. از جمله این واکنش‌ها، واکنش‌های برجامی و غیربرجامی است‌. درخصوص برجام باید تاکید کرد ایران در کنار کشورهایی مثل اتحادیه اروپا و روسیه است که این موافقتنامه را امضا کردند و این موافقتنامه پشتوانه بین‌المللی دارد و قطعنامه شورای امنیت است. از این لحاظ این واکنش درون‌برجامی است که طبیعتا ایران از برجام خارج نمی‌شود‌. اما ایران می‌تواند یک واکنش هم برون‌برجامی هم داشته باشد که این واکنش می‌تواند متوازن یا نامتوازن باشد یعنی اینکه الزاما در بحث‌هایی که آمریکایی وارد می‌شود ایران وارد نشود. در هر صورت در سیاست بین‌الملل و توازنی که به وجود آمده، ایران می‌تواند راهکارهای متعددی را برگزیند و الزاما لازم نیست که در برابر اقدام آمریکایی‌ها عکس‌العملی داشته باشیم‌. اما اگر ابتکار عمل در دست‌مان باشد می‌توانیم در بخش‌هایی که به برجام مربوط نیست، ورود پیدا کنیم و در بخش‌هایی هم که به برجام مربوط است، ورود نکنیم اما درخصوص متوازن بودن یا نامتوازن بودن این مسیر نیز باید گفت که بستگی به بینش طرفی دارد که این موضوع را طراحی می‌کند یعنی کسانی که در سیاست خارجه هستند و این بستگی به این دارد که آنها در چه حوزه‌هایی عمل کنند‌. به هر حال باید تاکید کرد که سیاست ترامپ قابل پیش‌بینی بود چون بارها در زمان تبلیغات انتخاباتی خود اعلام کرده بود که برجام یک توافق بد است و آن را دوباره مورد بازبینی قرار می‌دهد‌. او حتی در نطقی که در سازمان ملل نیز داشت اعلام کرده بود که برجام را دستکاری می‌کند‌.
*کارشناس مسایل بین الملل