الیور استون: برای ایرانی‌ها نگرانم

اولیور استون کارگردان سرشناس آمریکایی دیشب تهران را ترک کرد. او که جمعه ۳۱ فروردین‌ماه در اولین روز جشنواره جهانی فیلم فجر وارد ایران شد؛ پس از سفر دو روزه‌اش به اصفهان به تهران برگشت و ابتدا در کارگاه «دارالفنون» جشنواره جهانی فجر در پردیس «چارسو» حاضر شد و سپس در یک نشست خبری، پنجم اردیبهشت‌ماه در جمع اهالی رسانه حاضر شد و در نهایت در سینما فلسطین یک کارگاه آموزش کارگردانی برگزار کرد. استون که به طور اختصاصی با هیچ رسانه‌ای تاکنون مصاحبه نکرده است، در اغلب نشست‌هایش، حرف‌های سیاسی زد تا سینمایی؛ البته در پاسخ به پرسش‌های سیاسی!
الیور استون کارگردان ‌هالیوودی در کارگاه کارگردانی درباره جریان فیلمسازی و نسبتش با سیاست صحبت کرد و در بخشی از این نشست که در سینما فلسطین برگزار شد، خطاب به ایرانی‌های حاضر گفت: برای شما ایرانی‌ها نگران هستم.
او درباره ایران گفت: «من فکر می‌کنم شما حس مرا هنگامی که انگلیسی صحبت می‌کنم دریافت می‌کنید. این چند روزی که ایران بودم و از شهرهای اصفهان و کاشان دیدن کردم بسیار به من خوش گذشته است. مردم تهران بسیار خونگرم و مهربان هستند و من در این روزها چهره‌های شاد و بشاش بسیاری دیدم. ما به بازار تهران رفتیم و در آنجا قدم زدیم. آدم‌های خوب بسیاری در این کشور دیدم و همین مرا برای شما نگران می‌کند چون تهدیدهای زیادی از غرب و شرق علیه شما و کشورتان وجود دارد.»
استون تاکید کرد: «من دیروز به موزه صلح رفتم و از نزدیک با سلاح‌های شیمیایی و گازهایی که علیه مردم شما استفاده شده آشنا شدم. تعداد قربانیان مرا وحشت‌زده کرد. با این حال هنوز از آمار قربانیان این جنگ اطلاعات دقیقی وجود ندارد. اگر کسی در بین شما هست که می‌تواند تعداد دقیقی از آمار کشته‌شدگان جنگ ایران و عراق به من بدهد، خواهش می‌کنم بعد از جلسه پیش من بیاید چون بسیار علاقه‌مند هستم بیشتر در این باره بدانم.»
این کارگردان با اشاره به جنگ ایران و عراق گفت: «آمریکا به کشورهایی که به نیابت از ما می‌جنگند، گاز خردل داد و این خواسته ریگان رییس‌جمهور وقت آمریکا بود.»
درباره تاریخ‌تان فیلم‌های جذاب بسازید
کارگردان فیلم «جوخه» عنوان کرد: می‌خواهم به شما نکته کوتاهی بگویم که بسیار اهمیت دارد؛ خاطرات بسیار مهم هستند. نسل گذشته شما در حال پیر شدن هستند و به زودی از بین می‌روند. شما جوانان فیلمساز باید پیش از اینکه آنها را از دست بدهید، خاطرات‌شان را ثبت کنید. دیروز من فیلمی درباره شاه ایران دیدم که با منابع دولتی ساخته شده بود و فیلم خوبی نبود. یادتان نرود اگر شما وضعیت ایران را در زمان شاه فراموش کنید، کار شما تمام است. آلمان از جنگ جهانی دوم درس گرفت و آن را در مدارس‌اش تدریس کرد اما در ژاپن هیچکس از جنگ جهانی دوم اطلاع ندارد.
استون درباره فیلم‌هایش گفت: «من همیشه سخت کار کردم و برخی از فیلم‌هایم خیلی دیده نشده است. دیروز در کنفرانس خبری‌ام اشاره کردم که در فیلم «دبلیو» که درباره جرج دبلیو بوش پسر صحنه‌ای از مسوولان امنیت ملی آمریکا دارم که دور یک میز نشسته‌اند و در مورد خاورمیانه صحبت می‌کنند. درباره اینکه می‌خواهند حکومت را در هفت کشور این منطقه تغییر دهند و ایران برایشان جایزه است. آنها فکر می‌کنند ایران راه ورودشان به اوراسیاست.»
او ادامه داد: «بنابراین شما باید در مورد انقلاب خودتان فیلم بسازید اما فیلم‌های جذاب و سرگرم‌کننده بسازید. نمی‌شود چنین فیلم‌هایی را خشک ساخت. من به فعالیت‌های خودم در طول ۱۸ سال گذشته افتخار می‌کنم. من در یکی از مستندهایم با نام «تاریخ ناگفته آمریکا» تلاش کردم در طول ۱۲ ساعت بسیار دقیق و دراماتیک به تاریخ بپردازم. متاسفانه از سال ۲۰۰۰ به بعد دولت آمریکا به هیولایی تبدیل شده که واقعا وضعیت وحشتناکی برای ما به وجود آورده و حتی به لحاظ تجاری من نتوانستم بودجه‌ای برای فیلم جدید خودم بگیرم.»
استون در پاسخ به اینکه آیا بیشتر سیاست را در اختیار سینما می‌گیرد یا سینما را ابزاری قرار داده تا عقاید سیاسی‌اش را ابراز کند، گفت: من خودم را به عنوان سیاستمدار نمی‌شناسم، اهل لابی نیستم و فعالیت سیاسی ندارم. من فقط می‌خواهم با بیان دراماتیک قصه‌هایم را روایت کنم.
او ادامه داد: «به نظرم حتی دراماتیست‌ها پیش از مورخان شروع به نگارش تاریخ کردند. کسانی مثل سوفوکل خیلی زودتر از مورخان به موضوعات تاریخی پرداخته‌اند.»
«سد معبر» فیلمی بسیار انسانی بود
استون درباره فیلم «سد معبر» گفت: من فیلم‌های ایرانی بسیاری دیده‌ام از فیلم‌های عباس کیارستمی تا همین فیلم «سد معبر» که در جشنواره فیلم بوسان آن را دیدم. قصه این فیلم به شدت انسانی است و ما را شوکه کرد. ما از این شوکه شدیم که در ایران چقدر آزادی بیان نسبت به پرداختن به فساد در طبقات مختلف وجود دارد.
او درباره ساخت فیلم‌هایی که به جنگ ویتنام می‌پردازند توضیح داد: «هیچ فیلمی نیست که ساختش با چالش همراه نشود چون در هر صورت همه فیلم‌ها حاصل برخورد ایده‌ها و اتفاقات شخصی هستند. فیلم «جوخه» خاطرات شخصی خودم در زمان خدمتم در جنگ ویتنام را روایت می‌کند و فیلم بعدی براساس خاطرات یک سرباز آمریکایی است که تام کروز نقش او را بازی می‌کند. در فیلم سومم به سراغ روایت قصه زن ویتنامی رفتم که بتوانم از زاویه دید او هم به جنگ نگاه کنم.»
استون در پاسخ به اینکه چرا ضد آمریکا فیلم می‌سازی، تاکید کرد: «من مردم، کشورم، ارزش‌ها، دموکراسی و آزادی که در آمریکا وجود دارد را دوست دارم. آنچه من از آن نگران هستم نظامی شدن کشورم است. در کشور من سخت‌افزارهای جنگی ساخته می‌شود و همین چند روز پیش چندین هزار دلار تجهیزات نظامی به عربستان فروخته شد.»
او با اشاره به اینکه سیاست نظامی است که دارد آمریکا را نابود می‌کند، گفت: «سایه ترور هسته‌ای بر سر تمام بشریت افکنده شده است. اگر زمانی جنگ هسته‌ای شروع شود هیچ برنده‌ای نخواهیم داشت. همه ما نابود خواهیم شد. من فقط یک صلح‌طلب هستم که جنگ را به چشم دیده‌ام. می‌دانم شما هم دیده‌اید. من دوست دارم که صلح بر همه جا حاکم شود.»
الیور استون، کارگردان، نویسنده و تهیه‌کننده ضدجنگ که به واسطه کارگردانی سری فیلم‌هایی که درباره جنگ ویتنام ساخت، به شهرت رسید و تاکنون سه بار موفق به دریافت جایزه اسکار شده است.