امنیت غذایی در گرو تعیین نرخ واقعی گندم

گروه بازرگانی- چند هفته‌ای است که در مورد اصلاح قیمت خرید تضمینی گندم و قیمت‌های احتمالی خبرهای متعددی منتشر می‌شود و شاید حدود یک ماهی می‌شود که کشاورزان چشم‌ به راه قیمت نهایی گندم هستند تا براساس آن برای کشت سال زراعی بعد برنامه‌ریزی کنند و با قیمت‌های جدید محصولات خود را به فروش برسانند، اما هنوز وزارت جهاد کشاورزی به صورت رسمی در این خصوص اظهارنظری نکرده‌ و مشخص نیست که آیا قیمت گندم اصلاح شده یا همچنان بر روال سابق است و علت این تعلل در تصمیم‌گیری چیست و آیا انتصابات در وزارت جهاد کشاورزی بر این تصمیم‌گیری سایه افکنده است؟
سال گذشته دولت هر کیلو گندم را از کشاورزان به نرخ ۱۱هزار و ۵۰۰ تومان می‌خرید، برای نرخ تضمینی امسال نیز آخرین توافقات حاکی از تفاهم روی نرخ ۱۷ هزار تومان است، ا‌ما به گفته نمایندگان مجلس این قیمت تنها در حد گمانه‌زنی است. در این میان به باور کارشناسان این حوزه، قیمت کمتر از ۲۰ هزار تومان برای کشاورزان صرفه اقتصادی ندارد و گندمکار انگیزه کافی برای ادامه دادن نخواهد داشت، برخی دیگر نیز تا نرخ ۲۵ هزار تومان را نیز برای هر کیلو گندم مناسب و منطقی می‌دانند.
از آنجا که گندم به عنوان محصول استراتژیک کشور، با سفره و معیشت مردم نیز ارتباط مستقیمی دارد، و هر چه زودتر باید تعیین تکلیف شود، اما در بحبوحه برگزاری جلسات شورای تعیین نرخ خرید تضمینی گندم، وزیر کشاورزی از سمت خود برکنار شد و حالا این موضوع در‌ هاله‌ای از ابهام قرار گرفته است. علیقلی ایمانی، مدیرعامل بنیاد ملی گندمکاران نیز در این خصوص می‌گوید که با توجه به تغییر وزیر جهاد کشاورزی، فعلا امیدی به اصلاح قیمت خرید تضمینی گندم نیست. به گفته او، با تغییر مدیریت وزارت جهاد نمی‌دانیم چه اتفاقی در خصوص اصلاح قیمت قرار است رخ دهد. این جلسه قرار بود اسفندماه سال ۱۴۰۱ برگزار شود، اما در این مدت بیش از چهار مرتبه جلسه تعیین نرخ خرید تضمینی گندم لغو و به زمان دیگری موکول شد.
با توجه به افزایش هزینه‌های تولید و تورم‌، بنیاد ملی گندمکاران به نمایندگی از جامعه کشاورزان طی نامه‌ای به کمیسیون کشاورزی و رییس‌جمهور و وزارت جهاد خواستار اصلاح قیمت خرید تضمینی شد که این موضوع تاکنون محقق نشده است. بسیاری از دست‌اندرکاران بخش کشاورزی نیز با تعیین قیمت خرید تضمینی گندم کمتر از ۱۷ هزارتومان توسط مراکز خرید و شورای قیمت‌گذاری تذکر دادند. در همین رابطه محمدجواد عسگری، رییس کمیسیون کشاورزی اعلام کرد که دولت به عنوان متولی امنیت غذایی در کشور باید برنامه جدی و هدفمند در رابطه با تامین محصولات و فرآورده‌های کشاورزی مورد نیاز مردم به ویژه در زمینه کالاهای اساسی نظیر گندم مصرفی داشته باشد.
عدم تعیین نرخ واقعی گندم تهدید جدی برای منافع ملی
به گفته رییس کمیسیون کشاورزی، برآورد قیمت جهانی گندم، هزینه‌های تولید و سود متعارف کشاورزان از پارامترهای تاثیرگذار در قیمت خرید تضمینی گندم‌ محسوب می‌شود. عسگری با بیان اینکه عدم تعیین نرخ واقعی گندم تهدید جدی برای منافع ملی محسوب می‌شود، گفت: اگر قیمت گندم از نرخ خوراک کمتر باشد، گندم تولیدی به جای مراکز دولتی روانه واحدهای دامداری یا بازار آزاد می‌شود که با این وجود سهل‌انگاری نباید اتفاق بیفتد.
عسکری با بیان اینکه کمیسیون متبوعش هزینه‌های مراحل داشت ‌کاشت و برداشت گندم را تحلیل و آنالیز کرده و با احتساب نرخ سود معقول و حداقلی کشاورزان در اختیار دولت هم قرار داده است اعلام کرد: اگر پول کشاورزان دیر پرداخت شود؛ کشاورزی دچار آسیب و گندم به کشورهای منطقه قاچاق خواهد شد. کشورهای منطقه گندم را بسیار گران می‌خرند. عراق هر تن گندم را به نرخ ۶۵۳ دلار از کشاورزان می‌خرد و اگر ما نرخ خرید تضمینی گندم را ۱۷ هزار تومان لحاظ نکنیم، این محصول حتما یا قاچاق خواهد شد یا در مرحله سبزینه برای چرای دام‌ها استفاده خواهد شد یا اینکه به مصرف خوراک دام خواهد رسید.
بی‌نیازی به واردات با اصلاح قیمت خرید تضمینی
عطااله‌ هاشمی، عضو شورای هماهنگی تشکل‌های بخش کشاورزی نیز در این خصوص تاکید کرد: با اصلاح قیمت خرید تضمینی و افزایش میزان خرید پیش‌بینی می‌شود که نیازی به واردات نداشته باشیم.
هاشمی ادامه داد: برآوردها حاکی از آن است که تولید گندم به ۱۱ تا ۱۲ میلیون تن برسد که در صورت اصلاح قیمت خرید تضمینی، میزان خرید نسبت به سال قبل بیشتر خواهد بود. رییس بنیاد ملی گندمکاران گفت: در خصوص اصلاح قیمت نامه‌نگاری‌ای با ریاست جمهور، مجلس و وزارت جهاد کشاورزی انجام شد که با وجود افزایش هزینه‌های تولید باید در قیمت تجدیدنظر شود. به گفته او، با توجه به آنالیز هزینه تمام‌شده تولید، نرخ پیشنهادی خرید تضمینی هرکیلو گندم ۱۷ هزارتومان پیشنهاد شد که رییس کمیسیون کشاورزی مجلس با این نرخ موافقت کرد.
هاشمی گفت: اگر اعتبار مورد نیاز خرید تضمینی گندم تامین شود، کشاورزان نسبت به تحویل گندم به مراکز دولتی رغبت بیشتری دارند و در جلسه اخیر با رییس‌جمهور، توضیحات لازم در خصوص وضعیت تولید، هزینه‌ها و… را دادیم که در صورت تامین اعتبار از سوی سازمان برنامه و بودجه و شورای اقتصاد، نرخ خرید تضمینی گندم در هفته آینده ابلاغ می‌شود.
او با تاکید بر اینکه در مقطع کنونی خرید گندم از کشاورزان آغاز شده است که به دلیل اعتراض کشاورزان خرید خوبی اتفاق نیفتاده است، تصریح کرد: با توجه به اینکه قیمت گندم در کشورهای افغانستان، پاکستان و عراق بین ۱۹ تا ۲۵ هزار تومان است اگر قیمت گندم مناسب نباشد قاچاق گندم در کشور اتفاق می‌افتد یا بخشی از گندم کشور به سمت خوراک دام تبدیل می‌شود، زیرا هم‌اکنون قیمت جو بین ۱۶ تا ۱۷ هزار تومان است و قیمت گندم حداقل باید ۲۰ درصد گران‌تر از جو باشد.
نرخ خرید تضمینی گندم با هزینه‌ها تناسبی ندارد
این در حالی است که نماینده مردم سبزوار در تذکری خطاب به سرپرست وزارت جهاد کشاورزی، عنوان کرد: این وزارتخانه کار سنگینی بر عهده دارد چراکه قیمت مرغ و تخم‌مرغ به ترتیب کیلویی ۹۰ تومان و شانه‌ای ۱۲۰ تومان شده و بازار محصولات کشاورزی نیاز به کنترل دارد تا اوضاع بدتر نشود، همچنین قیمت خرید تضمینی گندم با هزینه‌های تمام‌شده تناسبی ندارد.
اصلاح نرخ خرید تضمینی گندم براساس واقعیات
از طرفی نماینده مردم شوش در مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: از شورای قیمت‌گذاری انتظار داریم نرخ خرید تضمینی گندم براساس واقعیات فعلی اصلاح شود، در غیر این صورت شاهد واردات گندم خواهیم بود. محمد کعب‌عمیر در تذکری شفاهی در جریان جلسه علنی دیروز مجلس با اشاره به ضرورت توجه به امنیت غذایی کشور، بیان کرد: اولویت مجلس باید نظارت بر قیمت خرید تضمینی گندم باشد که برای آن باید هزینه‌های تولید و حاشیه‌های سود اقتصادی و همچنین مدیریت فاصله قیمت خرید گندم در داخل و خارج به منظور جلوگیری از قاچاق گندم لحاظ شود.
وی در ادامه اظهار کرد: قیمت خرید تعیین‌شده در شهریور ماه باید با توجه به نرخ ارز و قیمت جهانی گندم باشد. از شورای قیمت‌گذاری انتظار داریم نرخ خرید تضمینی گندم براساس واقعیات فعلی اصلاح شود؛ در غیر این صورت شاهد واردات گندم خواهیم بود. بنابراین باید طبق شعار سال و حمایت از تولیدکنندگان قیمت خرید تضمینی گندم به ۲۵ هزار تومان برسد.
نماینده مردم شوش در ادامه تصریح کرد: مجلس با همکاری دولت در اقدامی انقلابی طرح رتبه‌بندی فرهنگیان را تصویب کرد تا معیشت آنها حل شود. اما عده‌ای از این قضیه محروم مانده‌اند؛ لذا باید دایره شمولیت این موضوع که با قید معلم در بخشی از این قانون محدود شده است، افزایش یافته و با حذف قید معلم، این موضوع با سایر فرهنگیان در دسته‌های اداری، مالی، خدماتی نیز تسری یابد.
نرخ کمتر از ۲۰ هزار تومان مساوی با نابودی کشاورزان
حمزه امینی، نماینده هشترود در مجلس شورای اسلامی در جلسه علنی دیروز در تذکری گفت: خرید تضمینی گندم با قیمت کمتر از ۲۰ هزار تومان به معنای نابودی کشاورزان و گندمکاران زحمتکش است چون با توجه به تورم اخیر قیمت تمام‌شده گندم برای کشاورزان حداقل ۱۸ هزار تومان است.
با توجه به آغاز برداشت گندم از ۱۰ فروردین انتظار می‌رود که هرچه سریع‌تر اصلاح قیمت خرید تضمینی انجام شود چراکه در شرایط کنونی بسیاری از کشاورزان رغبتی به تحویل گندم به مراکز دولتی ندارند، درحالی که با اصلاح قیمت، کشور از واردات گندم بی‌نیاز می‌شود.