امکان احیای برجام در صورت اراده سیاسی غرب

قطعنامه پیشنهادی بریتانیا، فرانسه و آلمان علیه پرونده هسته‌ای ایران به تصویب رسید

«جهان‌صنعت» – در آستانه آغاز به کار نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی‌ با دستورکار «راستی‌آزمایی و نظارت در جمهوری اسلامی ایران در پرتو قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) شورای امنیت سازمان ملل»، جمهوری خلق چین، جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه با صدور یک بیانیه مشترک، به اقدام اخیر تروئیکای اروپایی واکنش نشان دادند. بر این اساس در حالی که به تازگی سه‌کشور اروپایی عضو برجام با تدوین پیش‌نویس یک قطعنامه علیه پرونده هسته‌ای جمهوری اسلامی، این پیش‌نویس را به شورای حکام آژانس ارائه کردند، ایران، روسیه و چین به‌عنوان سه‌کشور عضو برجام که «به‌طور‌مداوم» و «قدرتمند»، حامی و «هوادار برجام بوده‌اند»، در بیانیه‌ای مشترک، اعلام کردند: «از سال ۲۰۱۸، هنگامی که آمریکا به‌طور غیرقانونی و یکجانبه از این توافق کناره‌گیری و تحمیل تحریم‌های یکجانبه و غیرقانونی و اعمال سیاست فشار حداکثری علیه ایران نقطه عطفی برای این توافق شد، حمایت ما از برجام تغییر نکرده است.» ایران، چین و روسیه با تاکید بر اینکه «از هیچ تلاشی برای بازگرداندن برجام دریغ نکردیم»، اعلام کردند که «ما در ۹دور مذاکره در اینجا در وین شرکت کردیم» و «آمادگی خود را برای نتیجه‌گیری بازگرداندن این توافق براساس متن اوت ۲۰۲۲ تایید کردیم.» این سه‌کشور با ابراز تاسف نسبت‌به اینکه «سایر شرکت‌کنندگان برجام؛ فرانسه، آلمان و انگلیس و همچنین آمریکا با وجود وعده‌های خود، روند مختلفی را انتخاب کردند و هدف مشترک از سرگیری اجرای برجام توسط ما را به‌خاطر ملاحظات سیاسی خودشان نادیده می‌گیرند.»، تاکید کردند: «مفاد برجام همچنان معتبر است‌- همان‌طوری که براساس UNSCR ۲۲۳۱ است. یکی از جدیدترین نمونه‌ها – در روز انتقالی برجام در ماه اکتبر ۲۰۲۳ تعدادی از محدودیت‌های باقیمانده از ایران برداشته شد.»
جمهوری خلق چین، جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه همچنین اعلام کردند: «سازمان ملل متحد تحت دبیرکل در یک نامه رسمی اعلام کرد که دبیرخانه در ۱۹ اکتبر ۲۰۲۳ از وب‌سایت شورای امنیت فهرست ۲۳‌نفر و ۶۱‌نفر از اشخاص مشمول اقدامات محدودکننده مندرج در بندهای ۳، ۴ و ۶ (ج) و (د) ضمیمه B به UNSCR ۲۲۳۱
را حذف کرد. با این حال، شرکت‌کنندگان اروپایی برجام به همراه چندکشور دیگر رویکرد متفاوتی را انتخاب کردند، به‌طور یکجانبه این محدودیت‌ها را در سطح ملی در مغایرت با UNSCR ۲۲۳۱ حفظ کردند و بازه‌های زمانی مذاکره شده را که به‌طور محکمی مقرر شده مورد سوال قرار می‌دهند، بدون آنکه هیچ‌گونه صلاحیتی در برجام و UNSCR ۲۲۳۱ ذکر شده باشد.» ایران، روسیه و چین همچنین با یادآوری «بند ۸ از UNSCR ۲۲۳۱»، تاکید کردند که «پس از بازه‌های زمانی پیش‌بینی شده در برجام و UNSCR ۲۲۳۱، با برنامه هسته‌ای ایران به همان روشی که با هر یک از دولت‌های دیگر فاقد سلاح هسته‌ای عضو‌ NPT انجام می‌شود، رفتار خواهد شد.» این سه کشور عضو برجام در ادامه رییس شورای حکام آژانس را خطاب قرار داده و اعلام کردند: «امروز درصورت اجرای کامل برجام، این امر می‌توانست اکثریت قریب به اتفاق سوالات موجود در مورد برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران را براساس پذیرش متقابل فرونشاند.» جمهوری خلق چین، جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه همچنین تصریح کردند: «دبیرخانه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز می‌توانست ابزار تایید و نظارت گسترده‌تری داشته باشد. بدون شک توافق هسته‌ای کاملا عملیاتی به عنوان ابزاری برای محدود کردن و کاهش تنش‌ها عمل می‌کرد. ما فکر نمی‌کنیم کسی بتواند استدلال کند که این یک وضعیت برد- برد برای همه بوده است.»
جمهوری خلق چین، جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه متقاعد شده‌اند که زمان آن رسیده که کشورهای غربی اراده سیاسی نشان دهند، از چرخه بی‌پایان تشدید خودداری کنند که تقریبا در 2سال گذشته در حال چرخیدن بوده و گام لازم را برای احیای برجام اتخاذ کنند. این سه‌کشور عضو برجام در پایان با تاکید بر اینکه «هنوز هم امکان انجام این کار وجود دارد»، اعلام کردند که «جمهوری خلق چین، جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه برای آن آماده هستند.»
با این همه اما در نهایت نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در حالی عصر دیروز به وقت تهران در محل برگزاری این اجلاس در وین برگزار شد که اعضا پس از سه روز بحث و بررسی، به قطعنامه پیشنهادی بریتانیا، فرانسه و آلمان درباره پرونده هسته‌ای جمهوری اسلامی رای مثبت دادند. بنابر این گزارش از ۳۵عضو این شورا، ۱۲کشور به این قطعنامه رای منفی، دو کشور رای ممتنع دادند و 20 کشور نیز رای مثبت دادند.
قطعنامه‌ای که از ایران می‌خواهد برای رفع نگرانی‌های آژانس «فورا» با بازرسان همکاری کند و به ابهام‌های موجود درباره برنامه‌هسته‌ای‌اش پاسخ «قانع‌کننده» دهد. این در حالی بود که سرپرست وزارت خارجه ایران نیز روز گذشته و پیش از آغاز رای‌گیری در این رابطه اظهارنظر کرده و خواستار آن شده بود که اعضای شورای حکام آژانس، «اجازه دهند آژانس نقش فنی و تخصصی خود را ادامه دهد.» علی باقری‌کنی در عین حال با تاکید بر اینکه «جمهوری اسلامی همواره ظرفیت‌های متعددی را در چارچوب معاهده ان‌پی‌تی و توافقنامه پادمان داشته و دارد»، گفته بود: «هرگاه بنا بر مصالح کشور و اولویت‌های سازمان انرژی اتمی تشخیص داده شود، ظرفیت‌های موردنظر فعال خواهد شد.» این قطعنامه روز گذشته در شرایطی به تصویب رسید که ایالات‌متحده نیز ساعاتی پیش از رای‌گیری با حمایت از این پیش‌نویس اعلام کرده بود که این قطعنامه باید بخشی از یک استراتژی گسترده‌تر در قبال برنامه اتمی ایران باشد.