امیدهای تازه برای دستیابی به نتایج برجام

دکتر صلاح‌الدین هرسنی* -تازه‌ترین نشست بین نمایندگان ایران و گروه ۱+۵ سه‌شنبه گذشته در وین برگزار شد. سیدعباس عراقچی، معاون وزیر خارجه به همراه مجید تخت‌روانچی از ایران و هلگا اشمید نماینده عالی اتحادیه اروپا ریاست این نشست را عهده‌دار بودند.
این نشست را باید در راستای امیدهای جدید در رسیدن به نتایج برجام دانست که بیشتر در ارتباط با تعهد ایران نسبت به ساز‌وکار‌های پیش‌بینی شده در برجام است ضمن آنکه ایران تلاش داشته با فشار به سایر اعضا، آمریکا را در اجرای سازوکار‌های پیش‌بینی‌شده در برجام متقاعد کند. تا قبل از این نشست، ایران اعلام کرده بود تمدید قانون ایسا از طرف جمهوریخواهان آمریکا به معنی نقض برجام است. بنابراین این نشست فرصتی را فراهم کرده که اعضای کمیسیون مشترک با شنیدن پیام ایران به نگرانی ایران پاسخ مثبت دهند. بدیهی است آنچه بیش از همه می‌تواند به دغدغه ایران پایان دهد، همان تعهدات آمریکا به سازوکار‌های پیش‌بینی شده در برجام است چراکه ایران به همه تعهدات برجام پایبند بوده تا نگرانی‌های غرب از برنامه هسته‌ای خود کاسته شود. در این راستا آنچه بیش از این امید‌های تازه را برای تهران به نتایج برجام زنده کرده است، موافقتی است که ایران قول آن را از همه اعضای کمیسیون مشترک گرفته است. این قول همکاری‌جویانه اعضای کمیسیون مشترک قبل از هر چیز ناشی از احساس خطر در منافعی است که آنان در نتیجه نقض برجام از سوی آمریکا و در نهایت در قطع ارتباطات تجاری و مناسبات اقتصادی با ایران می‌کنند. تنها خطر محتمل پیش‌رو در واقع ورود دونالد ترامپ به کاخ سفید است و مشخص نیست برجام با توجه به رفتار‌های غیرقابل پیش‌بینی او چه سرانجامی می‌گیرد. نکته درخور توجه آنکه خطر محتمل در کمین برجام، چیزی از مسوولیت ایران در نگهداشت بهتر نتایج برجام کم نمی‌کند. در این ارتباط ایران باید از طریق توسل به توافقات موجود در راستای منشور سازمان بین‌المللی انرژی اتمی و همچنین منشور شورای امنیت سازمان ملل و نیز اصرار بر انجام مذاکرات سازنده و با در دست گرفتن ابتکار عمل همه فشار‌های خود را به اعضای کمیسیون برجام وارد کند با این هدف که بتواند آمریکا را در اجرای جزء به جزء مفاد برجام متقاعد کند. همچنین ایران همان‌گونه‌ که در راستای اقدامات و طراحی پیشران‌ها در سازمان انرژی اتمی نشان داد باید به گونه‌ای رفتار کند که نشان دهد قادر خواهد بود اقدام و واکنش متقابل را انجام دهد. مسلم است که تداوم این‌گونه راهبرد‌ها بهتر می‌تواند به ایران در استفاده از مزایای پیش‌بینی شده در برجام کمک کند.
* مدرس علوم سیاسی و روابط بین‌الملل
S.Harsani.k@gmail.com