انتخابات ریاست‌جمهوری افغانستان در سایه تهدید طالبان

شهروندان افغانستان در حالی پای صندوق‌های رای رفتند که خطر حمله شبه‌نظامیان طالبان روند رای‌گیری را تهدید می‌کند. ده‌ها هزار نیروی نظامی و امنیتی در سراسر افغانستان مستقر شدند تا جلوی اقدامات احتمالی طالبان که نامزدها و شرکت‌کنندگان در انتخابات را به مرگ تهدید کرده‌اند، بگیرند. انتخابات ریاست‌جمهوری تاکنون دو بار به تعویق افتاد و سرانجام پس از اضمحلال مذاکرات صلح میان طالبان و ایالات متحده آمریکا بر پا شد.
اشرف غنی، رییس‌جمهوری فعلی و عبدالله عبدالله، سیاستمدار برجسته افغان نامزدهای اصلی این دوره انتخابات ریاست‌جمهوری هستند. آنها به دنبال توافقی که پس از انتخابات پرحاشیه سال ۲۰۱۴ با یکدیگر دست یافتند قدرت را در این کشور جنگ‌زده میان خود تقسیم کردند.
۱۸ کاندیدا برای انتخابات ریاست‌جمهوری افغانستان ثبت‌نام کرده‌اند.‌ حداقل ۴۰ سال سن و اعتقاد به اسلام، شرط اصلی برای نامزدی در این انتخابات بوده است. بسیاری از کارشناسان معتقدند که رقابت واقعی بین اشرف غنی، رییس‌جمهور کنونی افغانستان و رییس اجرایی دولت، عبدالله عبدالله خواهد بود و این دو مانند انتخابات پنج سال قبل، بیشترین آرا را خواهند آورد.
شعار محوری همه کاندیداها، دستیابی به صلح با طالبان است. اشرف غنی، رییس‌جمهور افغانستان گفته که در صورت انتخاب دوباره، مذاکرات صلح را به جریان خواهد انداخت. دونالد ترامپ چند هفته قبل، گفت‌وگوهای صلح با طالبان را به دلیل حملات اخیر آنها به کابل و کشته شدن یک سرباز آمریکایی متوقف کرد.
غنی از جمله گفته است: «ما اولین کسانی بودیم که پیشنهاد آتش‌بس دادیم. تیم من مصمم است صلح را به افغانستان برگرداند.» اما جای پرسش است که آیا غنی به عنوان رییس‌جمهور می‌تواند دیالوگ جدیدی با طالبان ایجاد کند؟ طالبان این سیاستمدار ۷۰ ساله از قوم پشتون را که پیش‌تر همکار بانک جهانی و سازمان ملل بوده، دست‌نشانده آمریکا می‌خوانند. عبدالله عبدالله، رییس اجرایی افغانستان که پنج سال قبل با اشرف غنی دولت وحدت تشکیل داد، به جریان احمد شاه مسعود و رزمندگانی نزدیک است که سال‌ها با طالبان جنگیده‌اند. محور شعارهای انتخاباتی عبدالله ۵۹ ساله در هفته‌های گذشته نیز، صلح بوده است. ‌گلبدین حکمت‌یار، تنها کاندیدا از میان جنگ‌سالاران نیز در میان نامزدهاست. او به قصاب کابل شهرت دارد و کارشناسان کمترین شانسی برای او قائل نیستند.
انگیزه‌های تهدید طالبان
حکمت‌یار از رهبران اصلی مجاهدین افغانستان است که در دهه ۱۹۸۰علیه نیروهای شوروی سابق مقاومت کردند اما مرتکب جنایات جنگی نیز شده‌اند. او در زمان روی کار آمدن طالبان برای چند سال در ایران و پاکستان بود و علیه دولت‌های وقت افغانستان فعالیت می‌کرد. حکمت‌یار در سال ۲۰۱۶ با اشرف غنی پیمان صلح امضا کرد و به کشورش برگشت. او می‌گوید به خاطر ارتباطاتی که با طالبان دارد، بهترین فرد برای بازگرداندن صلح به افغانستان است: احتمال توافق بین ما و طالبان هست. ما نتیجه گرفته‌ایم که باید روی گذشته خط بکشیم و مسیرهای جدیدی را باز کنیم.
اگر هیچ یک از کاندیداهای انتخابات ریاست‌جمهوری افغانستان به حد نصاب ۵۱ درصد آرا دست نیابند، باید در آخر ماه اکتبر مرحله دوم انتخابات برگزار شود. نتیجه نهایی باید هفتم نوامبر مشخص شود. پنج هزار حوزه رای‌گیری در سراسر این کشور دایر شده و ۷۰ هزار پلیس تامین امنیت رای‌دهندگان و حوزه‌ها را بر‌عهده دارند.
به دلایل امنیتی در ۱۴ ولایت از ۳۴ ولایت افغانستان اصولا هیچ کارزار انتخاباتی برگزار نشده است. طالبان نیروهای خود را فراخوانده‌اند که «با همه ابزارها مانع برگزاری انتخابات شوند. گرچه تهدیدهای طالبان در دورهای قبلی انتخابات هم سابقه داشته است، اما به دلیل شدت‌گیری عملیات این گروه در ماه‌های اخیر کارشناسان برگزاری انتخاباتی توام با خونریزی را منتفی نمی‌دانند. برای طالبان به شکست کشاندن انتخابات نوعی ابراز قدرت به حساب می‌آید و انتظار دارند که با آن ضمن تضعیف بیشتر دولت، موضع خود را هم در مذاکرات احتمالی با آمریکا تقویت کنند.