انتشارصوکوک ارزی از نیمه دوم سال

وزیر امور اقتصادی و دارایی گفت که عده‌ای فکر می‌کنند ابزارهای مالی اسلامی جایگزین تامین مالی ربوی است یعنی قرار است با این ابزار، محدودیت‌های شرعی را دور بزند در حالی که این‌گونه نیست.سیدشمس‌الدین حسینی در همایش تامین مالی از طریق صوکوک و نحوه انتشار آن که به همت بانک ملت و شرکت تامین سرمایه این بانک برپا شد، افزود: ابزارهای مالی اسلامی برای اقتصاد کشور ظرفیت ایجاد می‌کنند و می‌توانند با روش‌های ساده، مشکل تامین مالی بنگاه‌های اقتصادی را حل کنند.وی با اشاره به این نکته که هم اکنون بار اصلی تامین مالی کشور به دوش نظام بانکی است، افزود: شیوه تامین مالی نظام بانکی، اخذ سپرده و اعطای تسهیلات بوده است در نتیجه هرگاه خواسته‌ایم ارتفاع رشد کشور را افزایش دهیم بانک‌ها با اضافه برداشت از بانک مرکزی روبه‌رو شده‌اند که به تبع آن حجم نقدینگی و نرخ تورم کشور افزایش یافته است که دوباره مجبور شده‌ایم موانع و محدودیت‌هایی قائل شویم تا این نقدینگی کاهش یابد.
نقش نظام بانکی
وزیر اقتصاد با بیان این نکته که در بسیاری از موارد برای تامین مالی بنگاه‌های اقتصادی بزرگ مداخله کرده و با مدیران بانک‌ها رایزنی کرده است، ادامه داد: وقتی بانک‌ها تمام منابع خود را تسهیلات داده‌اند و هیچ پولی برای آنها نماند، دیگر نمی‌توان در این زمینه کاری انجام داد.
وی با تاکید بر لزوم فعال کردن سیستم‌های تامین مالی اسلامی در کنار سیستم بانکی اظهار کرد: باید نقش و کارکردهای نظام بانکی را از حالت سنتی خارج کنیم چون این کارکردها ما را به نظام‌های مالی اسلامی نزدیک نمی‌کند یا حداقل ظرفیت‌های آن را به کار نمی‌گیرد.
حسینی با اشاره به این نکته که بازارهای پول و سرمایه باید با یکدیگر هم افزایی داشته باشند، اضافه کرد: همان زمان که دنیا به این نتیجه رسید که بازارهای پول و سرمایه باید بیشتر با هم کار کنند متاسفانه شبهه‌ای در کشور ایجاد شد که این دو بازار باید از هم جدا شوند به عبارت دیگر آنها را به دو جریان رقیب تبدیل کردیم بنابراین بین آنها هم افزایی ایجاد نشد.وی با بیان این نکته که اکنون بازار پول از بازار سرمایه جداست، اضافه کرد: اگر بخواهیم به ابزارهای تامین مالی تنوع ببخشیم و از تناقض تورم و افزایش رشد اقتصادی پرهیز کنیم باید همکاری نهادهای مالی را با یکدیگر تقویت کنیم.
تامین مالی بنگاه های اقتصادی
وزیر اقتصاد تامین مالی را یکی از تنگناهای اصلی فعالان اقتصادی ذکر کرد و گفت: بنگاه‌های اقتصادی که از لحاظ نقدینگی دچار مشکل شده‌اند مسیر تامین مالی را از بزرگراه اخذ تسهیلات نظام بانکی طی می‌کنند و چون بانک‌ها هم خود پول تولید نمی‌کنند و مصارف آنها حداکثر به میزان سپرده‌ای است که جذب می‌کنند در نتیجه تامین مالی بنگاه‌ها به طور کامل انجام نمی‌شود.
وی با تاکید بر اینکه ایرانی‌ها مبدع ابزار مالی صوکوک بوده اند، ادامه داد: بسیاری از چیزهایی که در دنیا حتی در عرصه صنعتی و زیربنایی به ابداعات سایر کشورها تبدیل شده ریشه و منشا ایرانی داشته که صوکوک هم از آن جمله است.به گفته وی ایران با انتشار اوراق مشارکت در سال ۷۳، اندیشه تامین مالی از طریق اوراق اسلامی را به دنیا عرضه کرد و در مورد صوکوک هم گرچه متخصصان مالزی بیشتر روی آن کار کرده‌اند و اکنون صوکوک را به نام این کشور می‌شناسند اما ابداع اولیه از طریق کشور ما بوده است.حسینی به ارایه آماری از حجم ابزارهای اسلامی در دنیا پرداخت و گفت: حجم کل ابزارهای مالی اسلامی استفاده شده در دنیا در سال ۲۰۰۰ معادل یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار بوده که این رقم در سال ۲۰۱۰ به ۵/۵۸ میلیارد دلار رسیده البته گرچه این رشد خیره‌کننده است ولی هنوز عدد، عدد بزرگی نیست.وی با بیان اینکه کشور ایران هم از این ظرفیت‌ها به خوبی استفاده نکرده است، اضافه کرد: در عین حال ما همچنان یکی از کشورهای دارای سهم بالا در این زمینه هستیم به عبارت دیگر از سال ۱۹۹۴ تا پایان سال ۲۰۱۰، ۲۳۳ میلیارد دلار اوراق تامین مالی اسلامی در دنیا منتشر شده که ۴۷ میلیارد دلار یعنی حدود ۲۰ درصد آن مربوط به ایران بوده است.وزیر اقتصاد بر لزوم تنوع بخشی به این ابزارها تاکید کرد و گفت: ما در چند سال گذشته روی اوراق مشارکت متمرکز بوده‌ایم ولی از سال گذشته صوکوک هم که البته تفاوت‌های ماهوی با اوراق مشارکت ندارد، در حال گسترش است.وی با اشاره به انتشار اوراق صوکوک از سوی یک شرکت هواپیمایی و یک بانک خصوصی اظهار کرد: این دو موسسه پس از طی مراحل پذیرش، توانستند با موفقیت اوراق اجاره خود را به فروش برسانند که نشان می‌دهد ظرفیت برای انتشار این اوراق در کشور ما بسیار بیشتر از این است.
مدیریت نقدینگی
سید حمید پور محمدی، قائم‌مقام بانک مرکزی نیز در ادامه این همایش گفت: استفاده از ابزارهای صوکوک ارزی اجاره، مرابحه و سلف از نیمه دوم سال جاری برای تامین مالی آغاز می‌شود.وی در خصوص اقدامات در حال انجام کشور برای تنوع بخشی به ابزارهای تامین مالی، از آماده شدن سامانه الکترونیکی اوراق بهادار، تصویب عقود مرابحه و استصناع و آماده شدن ساز و کار قبولی بازخرید خبر داد و اظهار داشت: استفاده صوکوک، مرابحه و سلف در نیمه دوم سال‌جاری آغاز خواهد شد.
وی ادامه داد: در قالب طرح تحول نظام بانکی پیوندهای بازار پول و سرمایه مستحکم می‌شود تا میزان خدمت دهی به اقتصاد کشور بیشتر شود، در عین حال، در سال ۹۰ در حوزه نوآوری و تنوع‌بخشی به ابزارهای مالی اسلامی اقدامات وسیعی انجام خواهد شد.
پورمحمدی درباره نهایی شدن بحث صوکوک ارزی اجاره در شورای فقهی بانک مرکزی غیر از اوراق مشارکت نیز گفت: این صوکوک به زودی در ارکان بانک مرکزی به تصویب خواهد رسید و در سال جاری منتشر می‌شود.
وی افزود: اوراق استصناع برای پروژه‌های زیربنایی بیشتر کاربرد دارد و مصوبه این اوراق نیز در حال نهایی شدن است که به زودی در اختیار بانکها قرار می‌گیرد.
قائم مقام بانک مرکزی تصریح کرد: امیدواریم خلاء بازار ثانویه با اوراق مشارکت پر شود و ساز و کار نقل و انتقال و بازخرید اوراق مشارکت و سایر ابزارها را در بورس داشته باشیم.پورمحمدی از انتشار ۵/۴ میلیارد یورو اوراق مشارکت صوکوک ارزی طی یک‌سال اخیر خبر داد و گفت: یک میلیارد یورو اوراق مشارکت ارزی برای پروژه‌های نفت و گاز در سال گذشته منتشر شده همچنین ۲/۳ میلیارد یورو نیز اوراق مشارکت ارزی در چهار ماه گذشته منتشر شده است.وی گفت: استانداردهای احتیاطی، مدیریت نقدینگی و مدیریت بحران در انتشار اوراق مشارکت برای تامین مالی باید مد نظر قرار گیرد. پیش‌بینی می‌شود در سال ۲۰۱۵ ارزش دارایی‌های جهان به ۳۱۵ تریلیون دلار برسد، ترکیب دارایی‌های جهان نیز نشان می‌دهد که ۸۳ تریلیون دلار متعلق به دارایی‌های بانک‌ها و ۶۰ تریلیون دلار متعلق به بازار سرمایه است. حدود ۶۰ تریلیون دلار نیز مربوط به جی دی پی و ۴۵ تریلیون دلار مربوط به اوراق بدهی جهانی است.
تامین مالی۳۰۰ هزار میلیارد تومانی
همچنین علی صالح‌آبادی، رییس سازمان بورس اوراق بهادار ‌به توسعه ابزارهای مالی اسلامی در سال‌های اخیر اشاره کرد و گفت: ‌در سال‌های گذشته تامین مالی از طریق ابزارهای مالی رشد پیدا کرده و بازار سرمایه نیز در این راستا ابزارها را توسعه داد به طوری که در سال‌های اخیر روند تامین مالی از طریق بازار سرمایه نسبت به بازار پول ۱۱ درصد افزایش پیدا کرد که امیدواریم در بازار سرمایه از نظام بانک پایگی به سمت بازار پایگی حرکت کرده و نقش بازار سرمایه را نسبت به گذشته افزایش دهیم.
رییس سازمان بورس یادآور شد: از سال ۸۵ تا ۸۹، ۷۵ هزار میلیارد تومان تامین مالی از طریق بازار سرمایه انجام شد که بیشتر این رقم در سال‌های ۸۸ و ۸۹ بوده است.