انتقاد به جابه‌جایی «موزه ملی قرآن» و تعطیلی «موزه آب»

رییس ایکوم ایران (کمیته ملی موزه‌ها) در آستانه روز جهانی موزه از انتقال موزه ملی قرآن از کاخ مرمر به سعدآباد و تصمیم برای جابه‌جایی موزه آب از سعدآباد به پردیسان انتقاد کرد.
به گزارش ایسنا، احمد محیط طباطبایی در نشست کمیته ملی موزه‌ها در آستانه روز جهانی موزه گفت: موزه‌ای به نام موزه‌ ملی قرآن کریم داریم. این موزه در خیابان ولی‌عصر در تقاطع خیابان امام خمینی و در ضلع جنوبی کاخ مرمر قرار دارد. این موزه در مکانی تاسیس شد که پیشتر فرهنگسرای نگارستان بود. فرهنگسرای نگارستان مربوط به دوران پیش از انقلاب است و تا ابتدای انقلاب فعال بود. پس از تخلیه، این مکان در اختیار مجلس خبرگان قرار گرفت. پس از تعطیلی آن و انتقال اشیای موجود که در آن زمان امری طبیعی بود، بعدها دوباره مجموعه‌ کاخ مرمر در اختیار بنیاد مستضعفان قرار گرفت و با عنوان «موزه‌ هنر ایران» به خانواده‌ موزه‌های کشور ملحق شد.
محیط طباطبایی ادامه داد: اما در ضلع جنوبی این مجموعه، یکی از یادگارهای شادروان دکتر حبیبی به‌جا ماند. او در زمان حیات خود، نام «موزه‌ قرآن» را بر این مکان گذاشت. ایشان اعتبارات بسیار خوبی از دولت وقت دریافت کرد و موجب شد این موزه راه‌اندازی شود. این موزه، از معدود موزه‌هایی بود که پیش از دولت آقای احمدی‌نژاد به شکل هیات‌ امنایی اداره می‌شد. در دوران آقای احمدی‌نژاد نیز همین روند ادامه یافت و ریاست هیات‌ امنا برعهده‌ مسجدجامعی بود. در آن دوره، ارتباط بسیار خوبی میان نهادهای قرآنی کشور به وجود آمد. به‌یاد داریم که در مراسم افتتاحیه‌ این موزه، مجموعه‌ای از قرآن‌های ارزشمند همچون نسخه‌های موجود در کتابخانه‌ آیت‌الله‌العظمی گلپایگانی یا آیت‌الله مرعشی به نمایش در آمدند. قرآن‌هایی که گاه در هیچ نمایشگاه دیگری دیده نمی‌شدند. این موزه در نوع خود فعال بود و در مناسبت‌های مذهبی و ایام خاص، واکنش فرهنگی داشت و به‌صورت جدی در حوزه‌ گردآوری آثار قرآنی فعالیت می‌کرد.
رییس ایکوم ایران گفت: نکته‌ مهم این است که این موزه در نقطه‌ای از تهران واقع شده که در همجواری با چند نهاد مهم حاکمیتی، از جمله ریاست‌جمهوری، مجلس شورای اسلامی، مجلس خبرگان و مهم‌تر از همه نهاد رهبری قرار دارد. یکی از پیشنهادهای دکتر حبیبی این بود که وقتی مهمانان این نهادها وارد کشور می‌شوند، از موزه‌ قرآن بازدید کنند تا هنر قرآنی را که به‌ عنوان مهم‌ترین جلوه‌ هنر اسلامی در تاریخ ایران پس از اسلام است، مشاهده کنند. معماری ساختمان این موزه نیز بسیار زیبا و دارای ارزش معاصر بود. به‌یاد دارم که چند تن از معماران بزرگ کشور گفته بودند این موزه، یکی از بهترین آثار معماری ایران در ۴۵سال اخیر است اما مسائل امنیتی و دیگر ملاحظات باعث شد بازدید از موزه ملی قرآن با محدودیت‌هایی مواجه شود. این محدودیت‌ها سبب شده است که تصمیم به جابه‌جایی موزه گرفته شود.
او اظهار کرد: آنچه اهمیت دارد این است که موزه می‌توانست به‌عنوان یک موزه‌ تخصصی ادامه‌ حیات دهد یعنی مخاطبان آن می‌توانستند طلاب، دانشجویان الهیات و علوم قرآنی، قرآن‌پژوهان و هنرمندان حوزه‌ هنرهای قرآنی و کتابت باشند. در نتیجه نیازی نبود که موزه به‌صورت روزانه برای عموم باز باشد. می‌شد در ایام خاص و با هماهنگی قبلی، بازدیدها را انجام داد و در دیگر روزها، فعالیت‌های پژوهشی و فرهنگی خود را ادامه دهد اما در نهایت راه‌حل ساده‌تری انتخاب شد و موزه‌ قرآن کریم از محل قبلی جمع‌آوری و به مجموعه‌ی سعدآباد منتقل می‌شود.
محیط طباطبایی تاکید کرد: امیدوارم که موزه‌ ملی قرآن دچار سرنوشت موزه میرعماد نشود. اگر این موزه در همان مجموعه‌ کاخ مرمر باقی بماند، شاید به شکلی شایسته‌تر با آن برخورد شود.
موزه آب چرا از کاخ سعدآباد خارج می‌شود؟
رییس ایکوم ایران همچنین به موضوع موزه‌ آب در سعدآباد پرداخت و گفت: این موزه در سال ۱۳۷۵ تاسیس شد. زمانی که موزه‌ آب در مجموعه پردیسان هنوز راه‌اندازی نشده بود به‌طور موقت در سعدآباد گشایش یافت. بعدها به دلیل ارتباط موضوعی آب با محیط سعدآباد از جمله تعداد قنات‌ها، شیوه‌های سنتی آبیاری و طبیعت خاص مجموعه، موزه به فعالیت خود ادامه داد. محیط‌زیست و منابع طبیعی بخشی از هویت ناخواسته‌ سعدآباد شده‌اند و این موزه می‌توانست در همین قالب باقی بماند. مدیریت مجموعه، آقای دکتر میر تلاش فراوانی کردند که این موزه حفظ شود و در قالب مدیریت یکپارچه‌ سعدآباد باقی بماند اما آنگونه که شنیده‌ایم، وزارت نیرو قصد دارد این موزه را جمع‌آوری کرده و به پردیسان منتقل کند. البته می‌دانم که در پردیسان نیز کارشناسانی چون آقای دکتر کریم کریمی و دیگران که در حوزه‌ موزه‌ آب فعالیت داشته‌اند، حضور دارند.
محیط طباطبایی یادآور شد: تمام این صحبت‌ها را به مناسبت طلیعه‌ روز جهانی موزه مطرح می‌کنم. امیدوارم که موزه‌های قدیمی ما همچنان به حیات خود ادامه دهند و شاهد تولد و تاسیس خانه‌موزه‌های جدید باشیم. قطعا مشکلات مالی، اجتماعی و مسائل دیگر وجود دارد که ممکن است یک موزه را در معرض خطر قرار دهد. در بخش‌خصوصی این را می‌توان پذیرفت اما در بخش دولتی امیدواریم که دولت با نگاهی تازه و مسوولانه به این موضوع بنگرد، راه‌حل‌های موجود را بسنجد و از حذف موزه‌ها جلوگیری کند تا شاهد بهبود وضعیت باشیم.