انتقام سخت اقتصاد از سیاستمداران

… جنس چین و ترکیه و کره‌جنوبی، روند کند سرمایه‌گذاری و منفی شدن رشد آن، وابستگی تجارت خارجی به تنها چند کشور مثل چین و امارات و عراق و افغانستان، از دور خارج شدن کالاهای صادراتی سنتی مثل خاوریار، خشکبار- به‌ ویژه پسته- و فرش دستباف، عقب‌ماندگی شدید بندرهای ایرانی در خلیج‌فارس، دریای عمان و… از نشانه‌های سیاستگذاری‌های ناکارآمد است. در درون نهادهای سیاسی حاکم بر ایران اما مجادله جدی وجود دارد که کدام فکر و جریان سیاسی و اندیشه اقتصادی در پدیدار شدن اقتصاد طوفان‌زده ایران نقش اصلی داشته‌اند. واقعیت این است که شهروندان معمولی و نیز فعالان اقتصادی و علاقه‌مندان به اقتصاد سیاسی در ایران نیک می‌دانند همه روسای‌جمهور، روسای‌ مجلس قانونگذاری و اکثریت فرماندهان اقتصادی در دولت‌های گوناگون با هم آش اقتصاد ایران را پخته‌اند و گریزی از این داستان ندارند. می‌توان در یک تقسیم‌بندی کلی گفت که سایه گسترده، سنگین و ادامه‌دار سیاست به مثابه دانش قدرت و به‌ویژه سیاست خارجی ایران در همه سال‌های پس از جنگ و حتی پیش از جنگ عامل اصلی در پیدا شدن وضعیت امروز اقتصاد کشور بوده و هست.
سیاست خارجی جمهوری اسلامی با صراحت می‌گوید باید استکبار آمریکا را شکست دهیم تا اقتصاد ایران در جایگاه خودش قرار گیرد و باور دارد که می‌توان به شکست استکبار امیدوار بود. این سیاست خارجی با دست فرمان مبارزه با آمریکا و غرب به مرور کسب‌وکار کلان ایرانیان و نیز معیشت شهروندان را به دلیل تحریم و ناهماهنگی با بخش آزادتر جهان به سخت‌ترین روزها رسانده است.
در همه سال‌های سپری شده اقتصاددانان به سیاستمداران یادآور می‌شدند نباید انتظار داشت اقتصاد تا ابد و یک روز به سیاست یارانه بدهد و از پای در نیاید. اقتصاددانان می‌گفتند و می‌گویند اقتصاد قانون‌های طلایی خود را دارد همانطور که دانش شیمی قانون خود را دارد. به‌طور مثال در قانون طلایی دانش اقتصاد آمده است که اگر رشد عرضه یک یا چند کالا در یک دوره یعنی کمتر از رشد تقاضا باشد یا اگر مطلق تقاضای یک کالا بیشتر از اندازه عرضه باشد قیمت کالاها افزایش خواهد یافت. حالا باید توجه کرد «سرمایه‌گذاری» یک‌جور کالاست که از پس‌انداز به دست می‌آید و در ایران شوربختانه عرضه سرمایه به مثابه عامل رشد تولید ناخالص داخلی کمتر از نیاز کشور بوده و هست و نرخ رشد تولید ناخالص داخلی را کاهش داده است. به همین دلیل است که دولت‌ها برای افزایش عرضه پول چاپ می‌کنند و نرخ تورم را افزایش می‌دهند.
حالا نوبت به اقتصاد رسیده که از سیاست انتقام بگیرد و نوبت سیاستمداران است که محبوبیت خریداری شده از مسیر پایمال کردن آموزه‌های به دست آورده از اقتصاد را از دست بدهند و هیچ سرمایه اجتماعی نداشته باشند. شهروندان دیگر حرف سیاستمداران را باور ندارند که معیشت مردم بهبود خواهد یافت. اقتصاد از سیاست انتقام می‌گیرد.