23 - 12 - 2019
انزوای بولتون در کاخ سفید
گروه جهان- آمریکا در آستانه انتخابات ۲۰۲۰ با معضلی جدید مواجه شده است. در هفته‌های اخیر شکاف و واگرایی در رویکرد به ظاهر همسوی دونالد ترامپ و جان بولتون، مشاور امنیت ملی او بیش از پیش نمایان شده است؛ دعوایی که این بار محل اختلافش نه ایران است، نه ونزوئلا یا حتی کره‌شمالی. این بار افغانستان مورد بحث است.
در شرایطی که مشاوران ارشد رییس‌جمهوری آمریکا اوایل ماه برای یکی از مهم‌ترین نشست‌ها درباره آینده افغانستان آماده می‌شدند، یک مقام عالی‌رتبه در لیست مدعوین نبود؛ جان بولتون، مشاور امنیت ملی آمریکا.
به گفته مقام‌های ارشد آمریکایی، حضور این مشاور امنیتی ارشد طبیعتا حائز اهمیت می‌شد، اما حذف او اشتباهی نبوده است. به گفته مقام‌ها، بولتون که از حامیان حضور نظامی گسترده در سراسر جهان به حساب می‌آید، دشمن داخلی توافق صلح در حال ظهوری است که هدفش خاتمه دادن به طولانی‌ترین جنگ آمریکاست.
روزنامه واشنگتن‌پست در گفت‌وگو با برخی مقامات کاخ سفید مدعی شد که ترامپ در برخی مسائل امنیتی در حال عبور از نقش بولتون به عنوان مشاور عالی امنیت ملی در ایالات متحده است و در یکی از آخرین نشانه‌ها او را در گفت‌وگوهای اخیر میان آمریکا و طالبان دخالت نداد.
در حالی که دستیاران ارشد رییس‌جمهوری در اوایل ماه جاری، خود را برای شرکت در یک نشست در مورد آینده افغانستان آماده می‌کردند، یک مقام ارشد در لیست اصلی دعوت‌ها نبود؛ جان بولتون، مشاور امنیت ملی. مقامات ارشد آمریکا گفتند که به طور عادی حضور دستیار عالی امنیتی بسیار مهم و حیاتی است. اما این بار اشتباهی رخ نداده بود!
این مقامات (بدون ذکر نام) در گفت‌وگو با واشنگتن‌پست خاطرنشان کردند بولتون که مدت‌هاست از حضور گسترده نظامی آمریکا در سراسر جهان حمایت می‌کند، به یک دشمن داخلی پایدار در مقابل توافق صلح نوظهور آمریکا و طالبان- با هدف پایان دادن به طولانی‌ترین جنگ آمریکا- تبدیل شده است. این مقامات اضافه کردند مخالفت او با تلاش‌های دیپلماتیک در افغانستان، ترامپ و دستیارانش را ترغیب کرد که شورای امنیت ملی را از مباحث حساس درباره این توافق کنار بگذارند.
کنار گذاشتن بولتون سوالاتی درباره میزان نفوذ حقیقی او در دولتی که به دنبال خروج نیرو از افغانستان، انعقاد یک توافق هسته‌ای بلندپروازانه با کره‌شمالی و همچنین تعامل احتمالی با حسن روحانی است، مطرح کرده است. به گفته مقامات آمریکایی بولتون مخالف این تلاش‌هاست. یک مقام ارشد آمریکا گفت: اکنون مشاور امنیت ملی در سطوح مختلفی از تصمیم‌گیری‌ها دخالت داده نمی‌شود.
بولتون در زمان اوج تاثیرگذاری خود رییس‌جمهوری را قادر ساخت تا به تهاجمی‌ترین غرایز خود تکیه کند و از دیگر مقامات کابینه که تجربه کمتری در فرآیند سیاسی داشتند، عبور کند، اما نهایتا سبک مدیریتی سخت و جهان‌بینی خصمانه او به روابطش با برخی از همکاران در دولت آسیب زد.
در یکی از جلوه‌های سیاست اخیر (کنار گذاشتن بولتون)، بولتون نسخه‌ای از پیش‌نویس توافق احتمالی ایالات متحده با طالبان را درخواست کرده بود اما زلمای خلیلزاد، نماینده ایالات متحده در این مذاکرات درخواست او را رد کرد و گفت که بولتون نمی‌تواند شخصا دریافت‌کننده پیش‌نویس باشد. برخی مقامات کاخ سفید به واشنگتن‌پست گفتند که این موضوع بولتون را عصبانی و او را تحقیر کرده است و نهایتا به وی گفته شد که پیش‌نویس به شورای امنیت ملی ارسال شد نه صرفا برای خود وی!
تام رایت، کارشناس امنیت بین‌المللی در موسسه بروکینگز گفت: نمی‌توانم نمونه دیگری را به یاد آورم که یک مشاور امنیت ملی در آن موضوع کنار گذاشته شده باشد. نکته‌ای که این مساله را از تعارضات اداری بوروکراتیک معمول متفاوت می‌کند این است که بولتون خود را در برابر سیاستی که رییس‌جمهوری به وضوح از آن حمایت می‌کند، قرار داده است.
اخیرا ترامپ در گفت‌وگو با فاکس‌نیوز گفت که قصد دارد تعداد سربازان آمریکایی در افغانستان را به هشت هزار و ۶۰۰ نفر کاهش دهد. از این تصمیم معلوم می‌شود که او در پی چیست. آمریکا در پی رسیدن به توافق با طالبان بوده و قرار است براساس این توافقنامه، بخشی از سربازان ایالات متحده در ازای اعمال محدودیت‌های طالبان بر القاعده – در زمینه استخدام و آموزش افراد- از این کشور خارج شود. مقامات آمریکایی به واشنگتن‌پست گفتند که بولتون کاملا مخالف چنین موضوعی است.
مقامات آمریکایی انتظار دارند این توافق، مذاکرات بین طالبان و دولت افغانستان را پیش ببرد و آتش‌بس احتمالی را محقق سازد و همچنین نهایتا موجب پایان حضور آمریکا و ناتو در این کشور شود. خلیلزاد این هفته به مذاکرات با مقام‌های افغانستان و طالبان ادامه داد. در پایان هر گونه توافق احتمالی نیاز به تایید نهایی دارد.
مقامات آمریکایی گفتند منزوی شدن بولتون در پرونده افغانستان در ماه جاری به ویژه زمانی آشکار شد که فهرست مقامات ارشد حاضر در تفرجگاه گلف نیوجرسی ترامپ که در مورد توافق صلح با مقامات افغانستان و طالبان در کابل و دوحه به شور پرداختند، به بیرون درز کرد. علاوه بر رییس‌جمهوری، در جلسه ۱۶ آگوست (۲۵ مرداد) مارک تی اسپر وزیر دفاع، ژنرال جوزف دانفورد جونیور رییس ستاد مشترک، پنس معاون رییس‌جمهوری، مایک پمپئو وزیر خارجه، جینا هاسپل مدیر سیا و خلیلزاد حضور داشتند.
بولتون از اساس برگزاری چنین جلسه‌ای بدون حضور خود را دروغ خوانده بود. سرانجام بولتون پس از درخواست میک مولوانی، رییس ستاد کارکنان کاخ سفید در جلسه‌ای در موضوع افغانستان شرکت کرد. مقامات آمریکایی به واشنگتن‌پست گفتند در طول این نشست، بولتون و رییس‌جمهوری نظرات مخالفی در مورد گزینه‌های سیاستگذاری در افغانستان داشتند.
مقامات می‌گویند پنتاگون و مقامات وزارت خارجه از طرح‌های گسترده برنامه خلیلزاد راضی هستند. اختلاف بر سر افغانستان نشان‌دهنده یکی از چندین درگیری بین بولتون و سایر اعضای دولت است.
همچنین ترامپ اخیرا درباره تمایل خود برای دیدار با رییس‌جمهوری ایران و رد هر گونه ایده تغییر رژیم سخن گفت. اکنون صحبت این است که آیا ترامپ حاضر به اعمال معافیت تحریمی برای اقتصاد ایران خواهد بود. در مقابل بولتون سال‌هاست از ضرورت تغییر رژیم و حمایت از این ایده در ایران سخن می‌گوید و حتی با وصف افزایش احتمال درگیری نظامی بین دو طرف، خواهان تحریم‌های بیشتر علیه ایران شده است.
در مورد کره‌شمالی، ترامپ همچنان در پی رسیدن به توافقی با این کشور است. بولتون که ترامپ از حضور او در جلسات مهم خود با مقامات کره‌شمالی خودداری کرده است به انتقاد از نقض قطعنامه‌های شورای امنیت ایالات متحده توسط این کشور پرداخته است.
در میان تنش‌ها، بولتون با سفرهای این هفته خود به مولداوی، اوکراین و بلاروس سعی کرده جنبه دیپلماتیک کار مشاور امنیت ملی را تقویت کند. با وجود اختلافات او با ترامپ، او راهی برای دستیابی به برخی از اهداف مادام‌العمر خود پیدا کرده است؛ از بین بردن عضویت آمریکا در سازمان‌های مختلف و معاهدات بین‌المللی. او همچنین در سیاست روسیه نقش برجسته‌ای داشته و چندین جلسه با همتای روسی خود نیکلای پاتروشف در مسکو و جاهای دیگر برگزار کرده است.
مدافعان بولتون می‌گویند اگرچه میزان نفوذ او ممکن است در حال فروکش شدید باشد، اما او هنوز تاثیرگذاری خود را در سیاست آمریکا دارد. مثال آن، تصمیم لحظه آخری رییس‌جمهور برای خودداری از توافق با کره‌شمالی در هانوی بود.
با این حال انتظار می‌رود ترامپ در روزهای آینده تصمیم خود در مورد مسیر پیش روی افغانستان اتخاذ کند، زیرا هدف ترامپ تحقق وعده پایان جنگ‌های بی‌پایان آمریکاست؛ چیزی که فاصله دولت او با بولتون را آشکار می‌کند. رایت اضافه می‌کند: بولتون همیشه می‌گوید طرفدار رییس‌جمهوری است و وظیفه او اجرای چشم‌اندازهای مورد نظر اوست، اما به نظر می‌رسد واقعیت چیز دیگری باشد و اکنون آن دو در حال جدا شدن از هم هستند.
مشاور جنگ‌طلب
دولت ترامپ نخستین دولت آمریکا در تاریخ این کشور است که سه فرد متفاوت را در یک دوره ریاست‌جمهوری برای یک پست به کار گرفته است. ضمن اینکه شمار زیادی از ادارات و سفارتخانهها در دوران ریاست‌جمهوری ترامپ با حضور یک سرپرست در راس این نهاد‌ها اداره می‌شوند.
بولتون قبل از رسیدن به پست مشاور امنیت ملی ترامپ، در سه دولت محافظه‌کار آمریکا از جمله دولت ریگان، بوش پدر و بوش پسر نقش‌های کلیدی بر عهده داشت.
حمایت قاطعانه بولتون از اشغال عراق (از او به عنوان معمار جنگ عراق نام می‌برند)، نادیده گرفتن عرف و هنجارهای بین‌المللی، بی‌اعتنایی به سازمان‌های بین‌المللی و معاهده‌های کنترل تسلیحات تنها چند مورد از رفتار سیاسی او است. دشمنی عمیق و دیرینه او با ایران بر کسی پوشیده نیست.
او نه تنها ترامپ را به خروج از برجام و متعاقب آن، تحت فشار قرار دادن تهران برای برجام‌شکنی ناگزیر ساخت بلکه در سه دولت جمهوریخواه قبل نیز شدیدترین مواضع ضدایرانی را اتخاذ کرده بود.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد