11 - 01 - 2024
انزوای دیجیتالی کاربران
علی حسینی- مسدودسازی «گوگل‌پلی» در ایران موجب واکنش‌های متفاوتی در میان کاربران و جامعه دیجیتالی این کشور شده است. این اقدام که به نظر می‌رسد به دلایلی شامل تحریم‌های بین‌المللی و سیاست‌های داخلی انجام شده، معضلات و چالش‌هایی را برای همه ذی‌نفعان دیجیتالی ایجاد کرده است. مهم‌ترین تاثیر این محدودیت، مربوط به دسترسی کاربران به برنامه‌ها و خدمات به‌روز است. گوگل‌پلی نه‌تنها یک فروشگاه برنامه برای دستگاه‌های اندروید است، بلکه پلتفرمی است که به‌روزرسانی‌های امنیتی و اصلاحی برای میلیون‌ها برنامه را در اختیار کاربران قرار می‌دهد. بدین ترتیب عدم دسترسی به این خدمات می‌تواند امنیت سایبری کاربران و اطلاعات شخصی آنها را به مخاطره اندازد، علاوه بر این توسعه‌دهندگان نرم‌افزارهای موبایل به شدت تحت تاثیر قرار گرفته‌اند. بازار ایران با جمعیتی میلیونی که اندروید را به عنوان سیستم عامل اصلی دستگاه‌های هوشمند خود برگزیده است، پتانسیل چشمگیری برای توسعه‌دهندگان داخلی و بین‌المللی دارد. این محدودیت‌ها، درآمدزایی و فرصت‌های رشد را برای توسعه‌دهندگان داخلی تحت تاثیر قرار داده و مانع از عرضه محصولات‌شان در این بازار بزرگ می‌شود.
از طرفی، فیلتر «گوگل‌پلی»، مصرف‌کنندگان ایرانی را ناگزیر به جست‌وجو برای راه‌های جایگزین می‌کند که اغلب از فروشگاه‌های غیررسمی و نامطمئن استفاده می‌کنند. این امر نه‌تنها حقوق مالکیت معنوی توسعه‌دهندگان را نقض می‌کند، بلکه افزایش خطر آلودگی به بدافزار و نرم‌افزارهای مخرب را به همراه دارد. اعتراضات و واکنش‌های جامعه کاربری به این تصمیم موضوعی است که نمی‌توان از کنار آن به سادگی گذشت. کاربران با بیان نگرانی‌های امنیتی و افت کیفیت خدمات دریافتی، به دنبال پلتفرم‌های جایگزین و راهکارهایی برای دور زدن این محدودیت‌ها هستند. این رویکردها در درازمدت می‌توانند اثرات منفی قابل توجهی را بر اکوسیستم دیجیتالی ایران وارد کنند. در این بین، بحث‌های گسترده‌ای درخصوص راه‌های حل این بحران شکل گرفته است؛ روش‌هایی همچون به‌کارگیری فناوری‌های مبتنی بر بلاکچین برای ایجاد سیستم‌های غیرمتمرکز، توسعه فروشگاه‌های نرم‌افزاری داخلی که می‌توانند در عین حال مطابق قوانین ملی عمل کنند و همچنین رایزنی‌های بین‌المللی برای تسهیل همکاری‌های فناورانه عنوان شده است. در نهایت این موضوع نه‌تنها یک چالش فنی، بلکه یک موضوع حقوقی و سیاسی است که نیازمند توجه جدی و اقدامات هماهنگ ملی و بین‌المللی است. باید منتظر ماند و دید که در آینده چه راهکارهایی برای کاهش تاثیر این محدودیت‌ها پیاده‌سازی خواهد شد و چگونه کاربران و توسعه‌دهندگان می‌توانند از این شرایط به بهترین نحو عبور کنند.
در موضوع فیلتر «گوگل‌پلی» می‌توان تجدیدنظر کرد، اما مخالفت می‌شود
«عیسی زارع‌پور» وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، صبح روز گذشته در حیاط دولت درباره مسدودسازی و حیطه اختیارات دولت صحبت کرد. او در این باره گفت: «رییس‌جمهوری به دبیر شورای‌عالی فضای مجازی ماموریت داده است که در سیاست‌های مسدودسازی بازنگری شود. هر وقت ایشان را دیدید از خودشان بپرسید.» او درباره رفع مسدودسازی بعضی از اپلیکیشن‌ها گفت: «در حال پیگیری هستیم که بعضی از پلتفرم‌هایی که امکان تجدیدنظر درباره آنها وجود دارد مثل «گوگل‌پلی» رفع فیلتر شوند.» وزیر ارتباطات ادامه داد: «ما تا به حال دو بار این موضوع را در کارگروه تعیین مصادیق برده‌ایم، اما متاسفانه گوش نمی‌دهند. موضوع به مرکز ملی فضای مجازی و دبیر شورا سپرده شده است که پیگیری می‌کنند و امیدواریم با پیگیری ایشان و همکاری باقی دستگاه‌ها، خبرهای خوبی در این حوزه داشته باشیم. بحث شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها اما جدا است و در مورد آنها از قبل تصمیم گرفته شده و تا زمانی که پاسخگو نباشند امکان بازگشایی مجدد ندارند و اطلاع‌رسانی قبلی هم شده است.»
او در پاسخ به این سوال که دولت چقدر در موضوع مسدودسازی نقش دارد، گفت: «ما هم پیگیر هستیم، اما کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه که براساس قانون جرائم رایانه‌ای این مسوولیت را به عهده دارد در دادستانی کل کشور است که ۱۲ به علاوه یک عضو دارد. سیزدهمین عضو مرکز ملی فضای مجازی است. شش عضو آن دولت است و تصویب هر تصمیم حداقل به هفت رای احتیاج دارد که دو نفر آن نمایندگان مجلس هستند. در نتیجه اگر همه دولت هم رای بدهند بالاخره همکاری مجلس و دستگاه‌های دیگر را می‌طلبد.»
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات باید پاسخگو باشد
کیوان نقره‌کار کارشناس فناوری اطلاعات و ارتباطات به «جهان‌صنعت» گفت: هر مسوولی در هر جایگاهی که فعالیت می‌کند، باید یک‌سری نقش‌ها، وظایف، اختیارات و پیامد‌هایی را بپذیرد، اعلام و ارائه کند. متاسفانه چندی است که در عرصه‌های مختلف فناوری اطلاعات و ارتباطات، از گران شدن بسته‌های اینترنت تا رفع فیلتر «گوگل‌پلی» شاهد چنین داستانی نیستیم و وزیر ارتباطات از خودش رفع مسوولیت و حتی رفع پاسخگویی می‌کند، به این معنی که موضوع را به نهاد‌های دیگر می‌سپارد. چنین برخورد‌هایی نشان می‌دهد که یا وزارتخانه در این زمینه تکلیف و نقشی ندارد یا شخص وزیر نمی‌داند باید در این حوزه چگونه برخورد کند که در هر دو صورت به نظر می‌آید ساختار یک وزارتخانه باید مورد ارزیابی و بازبینی قرار بگیرد. او در ادامه گفت: موضوع فیلتر «گوگل‌پلی» که برای توسعه کسب‌وکارها اهمیت بسیار بالایی دارد بر هیچکس پوشیده نیست، اما به نظر می‌رسد مجموعه‌هایی که در داخل ایران خدماتی از این دست را ارائه می‌کنند بدشان هم نمی‌آید که این فضا فیلتر شود تا بتوانند این نوع خدمات را به کاربران ارائه دهند. به هر حال زمانی که یک رقیب بزرگ بین‌المللی از صحنه حذف شود کاربران و مصرف‌کنندگان را مجبور به استفاده از نمونه‌های داخلی می‌کند. نمونه بارز آن هم بحث خودروهای داخلی و خارجی است. زمانی که یک رقابت درستی در بازار وجود نداشته باشد، خودروساز داخلی با هر کیفیتی درآمدزایی می‌کند و پاسخگو هم نیست و اتفاقا می‌تواند در بالاترین رده‌ها هم اعمال قدرت کند، بنابراین به نظر می‌رسد فیلتر اپلیکیشن‌هایی مانند «یوتیوب» یا «گوگل‌پلی» فضا را به سمت و سویی می‌برد که صرفا مجبور باشیم از ارائه‌دهنده داخلی استفاده کنیم. نقره‌کار در پایان گفت: اینکه وزیر ارتباطات در مقابل این موضوع پاسخگو نیست از دو منظر قابل بحث است؛ یا نمی‌داند در مقابل رفع فیلتر چه باید بگوید یا اینکه قدرت ارائه‌دهندگان مشابه داخلی زیاد است که وزیر را وادار به این واکنش می‌کند. به نظر می‌رسد از این دو حال خارج نیست، در غیر این صورت وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات باید در این زمینه پاسخگو باشد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد