24 - 09 - 2019
انقلاب سوم
گروه جهان- مردم مصر در اعتراض به فساد دولتی که ارتش و در راس آن عبدالفتاح السیسی را نشانه می‌رود، شش سال پس از بهار عربی به خیابان‌ها آمده‌اند و در شب‌های متوالی خیابان‌ها با صدای فریاد اعتراض‌شان بیدار می‌شود، موج دیگری از بیداری یا به تعبیر کارشناسان «انقلاب سوم» به راه افتاده است، آنها دیگر سیسی را نمی‌خواهند و از فساد گسترده و سرکوب‌ها به تنگ آمده‌اند.
در روزهای گذشته صحنه سیاسی مصر شاهد تکان‌های بیداری مجدد بود؛ بیداری از کمایی که از سال ۲۰۱۳ با ضربه مهلک نظامیان به آن دچار آن شده بود؛ هرچند شعله‌ور شدن قیامی بزرگ در مصر، همانند آنچه در سال ۲۰۱۱ رخ داد، توقع بسیار زیادی است اما صرف بیدار شدن و تاثیرپذیری از حوادثی که در الجزایر و سودان شاهد بودیم امیدوارکننده قلمداد می‌شود.
قاهره پایتخت مصر و چند شهر دیگر این کشور شامگاه شنبه شب گذشته هم شاهد تظاهرات ضددولتی علیه عبدالفتاح سیسی، رییس‌جمهور مصر بود. سازمان دیده‌بان حقوق بشر در گزارش خود از حمله نیروهای امنیتی به معترضانی خبر داد که به شکل کاملا مسالمت‌آمیز در حال تظاهرات بودند. این در حالی است که رسانه‌ها از نقش شبکه‌های اجتماعی در سازماندهی این اعتراضات نه تنها در قاهره بلکه در دیگر شهرهای مصر سخن می‌گویند.
به باور کارشناسان، این تظاهرات که طی شش سال گذشته بعد از کودتای سیسی علیه محمد مرسی کم‌سابقه و حتی بی‌سابقه است، می‌تواند فعل و انفعالات قابل توجهی را در صحنه سیاسی مصر پدید آورد. در این بین کارشناسان چند سناریو را برای آینده این اعتراضات ترسیم کرده‌اند که می‌توان آنها را در سه سناریوی کلی خلاصه کرد. با ادامه تظاهرات مصری‌ها و درخواست برای برکناری رییس‌جمهور مصر در برخی از شهرهای این کشور، مسوولان مصری تدابیر امنیتی در قاهره را تشدید کرده و موج بازداشت‌های گسترده‌ای را آغاز کرده‌اند.
همزمان با استمرار تظاهرات در استان‌های مختلف مصر برای برکناری سیسی، محمدعلی، بازیگر و تاجر مصری فراخوان جدیدی را برای تظاهرات میلیونی جمعه این هفته منتشر کرد.
سرکوب تظاهرات
اخبار رسیده از مصر حکایت از حضور گسترده نیروهای امنیتی، انتظامی و حتی نظامی دارد، موضوعی که نشان می‌دهد دولت سیسی در پی آن است تا پیش از دامنه‌دار شدن این اعتراضات، آن را به سرعت سرکوب و عاملان و حتی حاضران در آن را دستگیر کند و در حداقل زمان ممکن به آن پایان دهد. به گفته برخی کارشناسان، سیسی به هر بهایی به دنبال حفظ قدرت خویش است و در این کار از هیچ کاری فروگذار نخواهد کرد.
وقوع کودتای دوباره
به اعتقاد برخی کارشناسان، شروع اعتراضات دقیقا بعد از خروج سیسی از کشور تصادفی نیست گرچه برخی همچنان بر خودجوش بودن این اعتراضات و نقش شبکه‌های اجتماعی در آن تاکید دارند، عده‌ای دیگر با توجه به قرائن و شواهد از جمله تاکید برخی از فعالان مبنی بر تماس شماری از افسران ارتش و اعلام حمایت از اعتراضات، بیانگر شکل‌گیری جریانی در داخل ارتش علیه سیسی است. برخی کارشناسان از مدارا و همراهی شماری از واحدهای ارتش که برای سرکوب به خیابان‌ها آمده‌اند سخن می‌گویند و حتی انتشار تصاویر کاخ سیسی و ایجاد موج تبلیغاتی در این‌باره را هم بی‌ارتباط با این موضوع نمی‌دانند. برای کشوری که شش سال پیش با کودتا رییس‌جمهور خود را شناخت و در کشورهای همسایه‌اش همچون سودان نیز جابه‌جایی قدرت به همین شکل صورت می‌گیرد، وقوع کودتا بعید نمی‌نماید، به خصوص که طی چهار دهه گذشته تنها محمد مرسی از ساختار ارتش به کاخ ریاست جمهوری نیامده بود.
روی کار آمدن دولت غیرنظامی
به باور کارشناسان، احتمال رقم خوردن این سناریو ضعیف‌تر از دو سناریوی دیگر است، چه باید اعتراف کرد بعد از سرکوب بهار عربی در مصر امروز شخصیت قابل توجهی در جایگاه مخالف سیسی به چشم نمی‌خورد. گرچه بسیاری از معترضان به یاد دوره قیام ژانویه به میدان التحریر قاهره بازگشتند، اما تصور نمی‌شود در میان شخصیت‌های غیرنظامی شخصیتی به آن حد از کاریزما و محبوبیت رسیده باشد که بتواند با کنار زدن همه خود را به ریاست جمهوری مصر برساند.
سیسی در دوراهی
در شرایطی که اعتراضات مردمی در مصر وارد فاز تازه‌ای شده است، باید دید آیا عبدالفتاح السیسی به وعده خود عمل می‌کند، او بارها اعلام کرده است که در صورت وجود اراده مردمی برای کناره‌گیری او از قدرت، او سریعا ریاست‌جمهوری را کنار خواهد گذاشت. حال که دامنه بالای اعتراضات مردمی در هفته اول خود نشان‌دهنده این اراده است، باید دید آیا السیسی به وعده خود عمل می‌کند یا اینکه همانند حسنی مبارک رییس‌جمهور سابق نظامی مصر با مشت آهنین با این تظاهرات برخورد خواهد کرد.
این وعده‌ها در ماه می سال ۲۰۱۴ و دسامبر سال ۲۰۱۵ مطرح شد و او سه بار در سخنرانی ۲۰۱۵ خود با لفظ جلاله سوگند یاد کرد که اگر اراده مردمی فردی غیر از او را در حاکمیت مصر بخواهد، او از قدرت کنار خواهد رفت. آوریل ۲۰۱۷ دیگر زمانی بود که او تاکید کرد که ضد اراده مردمی در این کشور به حاکمیت خود ادامه نخواهد داد.
او در می سال ۲۰۱۸ نیز در پی افزایش انتقادات از اوضاع اقتصادی مردم بار دیگر این وعده را مطرح کرد. ژانویه سال ۲۰۱۹ نیز بار دیگری بود که او در دیدار با امانوئل ماکرون همتای فرانسوی خود این موضوع را برای پنجمین بار مورد تاکید قرار داد و گفت که اگر مردم مصر من را نخواهند، من فورا قدرت را کنار خواهم گذاشت. ناظران سیاسی، آینده دشواری را برای حاکمیت کنونی مصر پیش‌بینی می‌کنند، البته تنها زمان است که روشن می‌کند آیا مطالبات عمومی مردم می‌تواند به سرمنزل مقصود خود برسد یا اینکه السیسی با استفاده از ابزارهای مختلف امنیتی یا رسانه‌ای اعتراضات عمومی را متوقف خواهد کرد.
اولین واکنش رسمی قاهره به تظاهرات
در نخستین واکنش رسمی نهاد ریاست‌جمهوری مصر به تظاهرات مردم این کشور که خواستار برکناری عبدالفتاح سیسی، رییس‌جمهوری مصر و نظامش شده‌اند، هیات کل اطلاعات وابسته به ریاست جمهوری این کشور خواست، به دلیل وجود هرج و مرج و جعل حساب‌های کاربری در شبکه‌های مجازی، به این شبکه‌ها به عنوان منابع اخبار و گزارش‌ها استناد نشود.
این هیات در بیانیه‌ای خطاب به رسانه‌ها و خبرنگاران بین‌المللی حاضر در مصر اعلام کرد، با توجه آنچه که رسانه‌های جهانی از طریق خبرنگاران خود در قاهره طی ۲۴ ساعت گذشته منتشر کردند، پیگیری کرده و از این رو، بار دیگر اهمیت پایبندی به اصول حرفه‌ای متعارف در حوزه روزنامه‌نگاری و رسانه را به خبرنگاران و همه رسانه‌ها متذکر می‌شود.
هیات مذکور از رسانه‌ها خواست، تنها آن دسته از وقایعی را منتشر کنند که خود خبرنگاران مشاهده کرده‌اند یا اینکه از منابع معلوم و معتبر خود بگیرند که دو منبع دیگر مورد اعتماد که این وقایع را به چشم خود دیده‌اند، آن را تایید کنند. هیات کل اطلاعات وابسته به ریاست‌جمهوری خواهان این شد که به عنوان منابع اخبار و گزارش‌ها به شبکه‌های مجازی استناد نشود، به ویژه که در این شبکه‌ها هرج و مرج، جعل حساب‌های کاربری و دروغ وجود دارد.
پشت پرده اعتراضات
افشاگری‌های گسترده ضد رییس‌جمهور مصر، افکار عمومی را نسبت به فسادهای مالی و سوء‌مدیریت و عادی‌سازی روابط قاهره با اسراییل برانگیخته است. یک فعال غیر‌سیاسی مصری به نام محمد علی که سابقه فعالیت‌های تجاری و بازیگری در سینما را نیز داشته و در اسپانیا اقامت دارد، اخیرا اقدام به انتشار برخی محتواهای افشاگرایانه در مورد عبدالفتاح السیسی و مفاسد اقتصادی و مناسبات مشکوک او با اسراییل کرده است.
هزینه‌های چند میلیاردی (پوند مصری) از خزانه مصر برای بازسازی و ساخت قصرهای ریاست جمهوری، خرید جواهرات برای همسر السیسی از سوییس، ساخت هتل‌های لوکس برای دوستان نزدیک سیسی و در نتیجه چند برابر شدن بدهی خارجی مصر و افزایش فقر و شکاف طبقانی در این کشور از جمله مواردی است که در این افشاگری‌ها مورد توجه قرار گرفته است.
این افشاگری‌ها با توجه به ماهیت غیر‌سیاسی و زبان بدون تکلفی که دارد، مورد توجه افکار عمومی مصر قرار گرفته است، در همین راستا محمد علی در فراخوانی از مصری‌ها برای تظاهرات ضد السیسی دعوت کرد.
محمدعلی فاش کرده که بخش زیادی از بدنه ارتش با رییس‌جمهور مخالف هستند، به همین دلیل تدابیر امنیتی در داخل نهاد نظامی مصر افزایش پیدا کرده و وضعیت فوق‌العاده در کشور تشدید شده است. در همین راستا محمد حمدی یونس وکیل مصری بعد از اینکه در فیس‌بوکش اعلام کرده بود قصد دارد از السیسی به اتهام فساد مالی شکایت کند، بازداشت شد.
السیسی در پاسخی غیر‌قابل توجیه به اتهامات محمدعلی گفته است که قصرهای ریاست جمهوری به نام وی نیست و همه آنها برای مصر ساخته شده است! وی خواستار هجمه رسانه‌ای ضد محمدعلی شده و در همین راستا گروهی از هنرمندهای مصری هم خودجوش ویدئوهایی در دفاع از السیسی و ارتش مصر منتشر کرده‌اند.
امروز و در سایه شراط وخیم اقتصادی و امنیتی و معیشتی مصر، ارتش این کشور اقتدار خود را در مقابل جهان از دست داده است. علت این امر نحوه مدیریت السیسی در کشور است که موجب شده تا همواره در شبکه‌های اجتماعی به عنوان نخستین و اصلی‌ترین عنصر فساد این کشور مورد تمسخر واقع شود.
ارتش مصر در حال حاضر، اقتدار خود را در مقابل شهروندان عادی و نهادهای غیر‌رسمی و رسانه‌های عربی و بین‌المللی زیر سوال برده که عبدالفتاح السیسی، این وضعیت را برای آن به وجود آورده است. ارتش مصر متهم به مداخله در همه پروژه‌های اقتصادی این کشور است و نیز افسران آن متهم شده‌اند که علاوه بر دریافت حقوق و مزایای خود، سودهایی هم از طریق این پروژه‌ها کسب می‌کنند.
ارتش مصر مطابق با قانون اساسی این کشور بالاتر از نظارت و کنترل پارلمان قرار دارد و همین امر آن را به یک نهاد بسته که مورد بررسی قرار نمی‌گیرد تبدیل کرده است، زیرا هیچ‌کس میزان بودجه و مبالغ پولی را که از طریق حمایت‌های خارجی و پروژه‌های سرمایه‌گذاری داخلی یا هزینه‌های آن دریافت می‌کند را نمی‌داند.
براساس گزارش‌های رسانه‌ای، ارتش این کشور به شدت تحت تاثیر افشاگری‌های محمدعلی هنرمند مصری قرار گرفته و اختلافات گسترده‌ای نیز در داخل نهادهای این کشور به وجود آمده است.
السیسی در ۱۴ سپتامبر در سخنرانی خود در کنفرانس جوانان، در خصوص افشاگری‌های اخیر محمدعلی درباره ساختن قصرهای مجلل ادعا کرد که بله من قصرهای ریاست‌جمهوری را می‌سازم و باز هم خواهم ساخت اما آیا این قصرها را برای خود می‌سازم؟ هیچ‌کدام از این قصرها برای من نیست و متعلق به همه مردم مصر است. وی همچنین همه شایعات ضد‌خانواده خود را نیز تکذیب کرد.
السیسی با بیان اینکه نهادهای امنیتی و اطلاعاتی در کشور از او خواسته‌اند که در مورد این موضوع صحبت نکند، اضافه کرد که آنها دست مرا بوسیدند و خواستند تا دیگر حرفی در این مورد نزنم.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد