اوباما در سراشیبی

فاطمه رحیمی – چطور باراک اوباما می‌تواند بخشی از اعتبار خود را زنده کند. بزرگ‌ترین قدرت یک رییس‌جمهور آمریکایی برخورداری از حق وتو یا توانایی پرتاب موشک نیست بلکه در دست داشتن تریبونی برای گردن کلفتی است. وقتی که یک رییس‌جمهور سخنرانی می‌کند، جهانیان گوش می‌دهند به همین دلیل است که اعتبار باراک اوباما اهمیت دارد. اگر مردم آنچه او می‌گوید را باور نداشته باشند قدرتش در شکل دهی به وقایع کاهش می‌یابد. اتفاقات اخیر به طور جدی باور مردم نسبت به اوباما را متزلزل کرده است. در داخل، آشفتگی اصلاح برنامه بهداشت و درمان اجرای هر کار دیگری را برای وی سخت‌تر کرده است. در خارج، اوباما ضعیف شده و در تصمیم‌گیری‌های جهانی قاطعیت ندارد که ناامیدی متحدان آمریکا را به دنبال داشته است.
تمام پیکان‌هایی که اوباما را هدف قرار داده‌اند البته منصفانه نیستند. اکونومیست در گزارش ویژه هفته گذشته خود درباره سیاست خارجی آمریکا یادآوری می‌کند که اوباما دو جنگ مصیبت بار را به ارث برده است. دور نخست ریاست‌جمهوری وی با بدترین رکود اقتصادی طی ۸۰ سال گذشته آغاز شد و در چهار سال دوم هم بخشی از دولت را به تعطیلی کشاندند و با بی‌پروایی بی‌نظمی در واشنگتن را مقصر اصلی کوتاهی در بازپرداخت‌ها دانستند اما این بهانه که همه تقصیرها به گردن دیگران است چندان قابل پذیرش نیست. تحت حاکمیت اوباما، به نظر می‌رسد آمریکا بدون سکاندار مانده و قدرتش به هدر می‌رود. رییس‌جمهوری که مشارکت بیشتری در امور دارد می‌تواند جمهوریخواهان و باقی جهان را با مهارت بیشتر اداره کند.
طرح جنجالی بیمه درمانی اوباما، رییس‌جمهور را عمیقا تضعیف کرده است. در روزهای قبل از اول اکتبر، زمانی که تبادل آنلاین بیمه درمانی افتتاح شد به نظر می‌رسید وی به طور سرخوشانه‌ای از بروز هر اشتباهی بی‌خبر باشد. اوباما در ۲۶ سپتامبر به رای دهندگان در مریلند گفت: استفاده از این سایت «واقعا آسان» خواهد بود؛ نحوه کار با این سایت به راحتی خرید تلویزیون از سایت آمازون خواهد بود. افسوس که این‌طور نشد. میلیون‌ها نفر برای ورود به سایت تلاش کردند اما تعداد اندکی موفق شدند. این وبسایت هرگز به درستی امتحان نشده بود با وجود اینکه این برنامه مهم‌ترین اصلاح داخلی اوباما بود، اما هیچ کس مسوولیت آن را بر عهده نگرفت. در آخرین لحظات مشخصات اساسی سایت تغییر کردند. پیمانکاران هشدار دادند که وب‌سایت آماده نیست اما این پیغام هرگز به دفتر بیضی (دفتر رییس‌جمهور ایالات متحده آمریکا) نرسید.
در سال ۲۰۱۰ که اوباماکر به تصویب کنگره رسید نشریه اکونومیست از این طرح حمایت کرد. اما نگرانی‌اش این بود که بسیار پیچیده است و اقدام چندانی در کاهش تورم ندارد، ایده اصلی این طرح این بود که همه باید تحت پوشش بیمه باشند یا جریمه پرداخت کنند. این بسته نقدی یارانه زیادی را به خود اختصاص می‌دهد و بیمه افرادی که در حال حاضر بیمار هستند ممنوع می‌کند. نوع معمولی‌تر این اصلاح در ماساچوست کارایی نسبتا بهتری داشته است.
بیمه درمانی دردسرساز شد
آنچه بر وخامت اوضاع افزود، این بود که رای‌دهندگان آمریکایی به صداقت اوباما شک کردند. زمانی که اوباما طرح اصلاحش را تبلیغ می‌کرد، بارها و بارها به رای‌دهندگان گفت که «اگر بخواهند می‌توانند بیمه درمانی خود را نگه دارند. ختم کلام. پایان ماجرا.» کارشناسان سیاسی از عدم صحت آن آگاه بودند.
در سیاست خارجی، اوباما روابط سردی با سران خارجی دیگر کشورها دارد. رهبران متحدین آمریکا از جمله اسراییل و عربستان سعودی وی را تحقیر می‌کنند. اروپاییان گله می‌کنند که زمانی که آنها می‌خواهند به سخنانشان گوش فرا داده شود، نادیده گرفته می‌شوند و زمانی که می‌خواهند به حال خود رها شوند مورد جاسوسی قرار می‌گیرند. آمریکای لاتین احساس می‌کند مورد بی‌توجهی قرار گرفته است. استراتژی «محور آسیا» اوباما باعث شده که چین احساس کند مورد تهدید قرار گرفته بدون اینکه به سایر کشورهای آسیایی اطمینان داده شود که آمریکا در شرایط بحرانی آنجا حضور خواهد داشت. بسیاری به حرف‌های اوباما شک دارند- «خط قرمز» وی را در مورد استفاده از تسلیحات شیمیایی در سوریه به یاد دارید؟- و همپیمان‌های آمریکا از ناتوانی وی در انجام امور تاسف می‌خورند.
اوباما در داخل، به ندرت با رقبای سیاسی یا حتی با مقامات طرفدارش بحث و جدل می‌کند. روسای جمهوری در گذشته تلاش بسیار بیشتری را صرف جذب یا گردن کلفتی برای قانون‌گذاران، غول‌های تجاری یا هرکسی که می‌توانست کمکی کند، می‌کردند. اما اوباما همچنان کناره‌گیری می‌کند- وی تاکنون هیچ صبحانه یا نهار غیرکاری حتی با دموکرات‌های اصلی در کنگره نداشته است.در نهایت این سوال مطرح می‌شود با فرض اینکه اوباما هنوز شهامت جنگیدن را دارد، برای بازگرداندن اعتبار از دست رفته‌اش چه می‌تواند انجام دهد؟ در داخل، اولویت باید ترمیم تبادل بیمه درمانی وی باشد. اوباما باید از دادن وعده‌های تو خالی دست بردارد و از دست مشاورانی که خبرهای بد را به اطلاع نمی‌رسانند خلاص شود و خود آستین‌هایش را بالا بزند.شاید اوباما نتواند روی آب راه برود. این امر به صورت دردناکی آشکار است، شاید حتی برای او. اما اولین رییس‌جمهور سیاه‌پوست آمریکا هنوزاین قدرت را دارد که دفتر ریاست‌جمهوری را به گونه‌ای ترک کند که برای آنچه انجام داد و نه برای آنچه بود، معروف بماند.