اولویت‌های وزیر پیشنهادی میراث فرهنگی و یک راهکار

مهر- وزیر پیشنهادی میراث فرهنگی مسوولیت حوزه سنگینی را در این وزارتخانه به‌عهده خواهد داشت اولویت‌های وی در این بخش مربوط به حفظ هویت ایرانی و تمدن چندهزار ساله مردم ایران است.
رییس‌جمهور منتخب باید وزیر پیشنهادی خود را در حوزه وزارت میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری معرفی کند با امید به اینکه فردی لایق و متخصص و کارآمد بر مسند وزارت بنشیند، برخی اولویت‌ها برای او در نظر گرفته خواهد شد که باید در هر سه حوزه کاری و ماموریت این وزارتخانه مورد توجه قرار گیرد. برخی از این اولویت‌ها در حوزه میراث فرهنگی، نیروی انسانی، باستان‌شناسی، مرمت و… است.
نیروی متخصص
یکی از بزرگ‌ترین معضلات این وزارتخانه به خصوص در بخش تخصصی میراث فرهنگی، نیروی انسانی آن است. بدنه وزارت میراث فرهنگی که معمولا تخصصی بود، حالا با ورود نیروهای جدید از تخصص خالی شده و افرادی کم‌تجربه یا بی‌تجربه در حوزه میراث فرهنگی وارد شده‌اند. همچنین خیلی از افراد بازنشسته شده یا از این وزارتخانه رفته‌اند. بنابراین اولین مشکل در این حوزه نیروی انسانی کارآمد آن است.
انحلال مرکز آموزش عالی
از طرفی مدت‌هاست که مرکز آموزش‌عالی میراث فرهنگی منحل شده است و دیگر تربیت نیروی متخصص در دستور کار این وزارتخانه قرار ندارد. درحالی که این وزارتخانه داشتن نیروهای متخصص فعلی را هم مدیون این مرکز بود.
شورای عالی میراث
در بسیاری از مواقع باید شورای‌عالی میراث فرهنگی تشکیل می‌شد، اما مدت‌هاست این شورا تشکیل جلسه نداده است درحالی که این شورا تصمیمات مهمی در حوزه میراث فرهنگی می‌گرفت و حضور نمایندگان دستگاه‌های دیگر در آن، اتفاقی بود که به حل مشکلات این حوزه کمک زیادی می‌کرد.
پژوهشگاه پر‌چالش اما مهم
یکی از بخش‌های مهم این وزارتخانه، پژوهشگاه میراث فرهنگی است که سال‌ها بدون فعالیت خاصی اداره می‌شد حتی زمانی که سید‌محمد بهشتی بر مسند ریاست این پژوهشگاه نشست، اتفاق خاصی را برای آن رقم نزد و در جمع خبرنگاران تنها اعلام کرد که این پژوهشگاه را از منجلاب بیرون کشیده است و حالا باید تازه احیا شده و سپس به کارکرد اصلی خود نزدیک شود. با ورود مصطفی ده‌پهلوان که خود از باستان‌شناسان بود، اتفاقات مهمی افتاد که برخی از آنها برگزاری چند برنامه پژوهشی بوده است. او همچنین در آغاز به کار خود ۲۰ اولویت در حوزه کاری این پژوهشگاه اعلام کرد که برای دوسال باید اجرایی شود و هنوز خیلی از دوستداران میراث فرهنگی امید دارند تا او بتواند این اولویت‌ها را سامان ببخشد. راه‌اندازی پژوهشکده هنرهای ملی، راه‌اندازی پژوهشکده صنایع‌دستی، راه‌اندازی پژوهشکده موزه‌شناسی با همکاری ایکوم ایران، ساماندهی مواد مطالعاتی کاوش‌ها با همکاری اداره کل موزه‌ها، فعالیت در زمینه میراث دیجیتال، فناورانه و گردشگری، میراث فرهنگی، میراث مردمی در خدمت گردشگری و صنایع‌دستی، تهیه و تکمیل و بهره‌برداری از اطلس‌ها و بانک‌های اطلاعات میراث‌فرهنگی، بهره‌برداری از توان تخصصی پژوهشگاه در جذب درآمد در حوزه گردشگری با همکاری معاونت گردشگری و بخش خصوصی بخشی از این برنامه‌هاست. پژوهشگاه میراث فرهنگی در ۱۸‌سال اخیر یک نیروی کارشناس اضافه نکرده است و اگر ورودی و استخدامی داشته در حوزه هیات علمی بوده است درحالی که این مرکز بر پایه تخصص کارشناسانش می‌چرخد.
بهشت باستان‌شناسی
ایران بهشت باستان‌شناسی است اما آیا وزارت میراث فرهنگی دین خود را به یافته‌های باستان‌شناسی ادا کرده است؟ خیلی وقت است که باستان‌شناسان گزارش کار نمی‌دهند. از طرفی یافته‌های باستانی بلاتکلیف هستند خیلی از مخازن موزه‌ها از این یافته‌ها پرشده ولی هنوز برای بازدید عموم ساماندهی نشده‌اند. استخراج دی‌ان‌ای باستانی در کشور نداریم. اعتبار پژوهشی کم است و خیلی از محوطه‌های باستانی بکر را به دانشجویان می‌دهند درحالی که باید دانشجو به سراغ محوطه‌ای برود که مواد فرهنگی آن کاملا استخراج شده است.
مرمت بدون پژوهش!
نه‌تنها باستان‌شناسی با مشکلات عدیده‌ای رو‌به‌روست بلکه مرمت آثار تاریخی نیز یکی از چالش‌های پیش روی دوستداران میراث فرهنگی است، چراکه این روزها مرمت بدون پژوهش انجام می‌شود درحالی که پیش از این هر کارفرمایی که قرار بود مرمت آثار را به عهده بگیرد باید تحقیقات خود را درباره آن اثر ارائه می‌داد درحالی که دیگر این سختگیری وجود ندارد و هر شرکت با اندک رزومه می‌تواند مرمت آثار مهم را برعهده بگیرد همین می‌شود که سقف آثار تاریخی را ایزوگام کرده و از آن هم دفاع می‌کنند!
به‌روزرسانی قوانین
قوانین خوبی در حوزه میراث فرهنگی نوشته شده ولی اجرایی نمی‌شود، از طرفی برخی قوانین آنقدر قدیمی هستند که دیگر کارایی ندارند. بنابراین باید با همکاری مجلس فکری به حال این بخش از قوانین خاک خورده کرد.
بالابردن جایگاه وزارت
وزیر میراث فرهنگی باید بتواند جایگاه این وزارت را در کنار جایگاه وزارت صنعت بالا ببرد تنها در این صورت است که می‌توان گفت وزارت میراث فرهنگی در ساختار سیاسی کشور جا افتاده است.
بالابردن پرچم ایران در تمام مجامع بین‌المللی و فرهنگی یکی از اقداماتی است که ایران می‌تواند در عرصه بین‌المللی مطرح شود. چون هنوز خیلی از مردم کشورها ایران را نمی‌شناسند، بنابراین باید بتوان از تمام فرصت‌های جهانی که می‌تواند میراث ایران را معرفی کند، استفاده شود.
‌ یک پیشنهاد
کارشناسان میراث فرهنگی بر این باور هستند که اگر بتوان زیرمجموعه وزارت میراث فرهنگی یک سازمان برای حوزه میراث داشت، بهتر می‌توان به این حوزه رسیدگی کرد. این منفک شدن به لحاظ بودجه و اهمیت داده به حوزه میراث به مراتب جایگاه آن را بالا خواهد برد کمااینکه در بسیاری از نشست‌ها نیز این موضوع مطرح شده و اکنون با انتخاب وزیر پیشنهادی می‌توان دوباره نگاهی به این طرح انداخت.