اوکراین؛ بازیچه جنگ؟

ایلیا حسامی – سه سال از آغاز جنگ روسیه علیه اوکراین می‌گذرد و می‌توان گفت که این جنگ چیزی جز ویرانی برای اوکراین و مشکلات سیاسی- اقتصادی برای روسیه نداشته است. روسیه به اهداف مشخص شده خود در خاک اوکراین نرسیده است و از سوی دیگر، کی‌یف حمایت متحدان غربی خود را دارد، باید به زودی جنگ را بدون کمک‌های مالی- تسلیحاتی آمریکا ادامه دهد.
کی‌یر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا در جریان سفر اخیر خود به اوکراین با خبر اعلام واگذاری یک سامانه جدید پدافند هوایی به اوکراین، امید را به کی‌یف بازگرداند. براساس اخبار منتشر شده از سوی اطلاعات لندن، این پدافند برای نیازهای کی‌یف توسعه داده شده است.
دولت انگلیس اعلام کرد که این کشور به مناسبت سفر استارمر به کی‌یف، ۱۵ عدد سامانه دفاع هوایی «گرین‌هاوک» را به اوکراین اهدا خواهد کرد. پنجشنبه شب نیز، کی‌یر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا در مصاحبه‌ خود با شبکه «اسکای‌نیوز» بیا کرد که آماده است تا نیروهای حافظ صلح انگلستان را در خاک اوکراین مستقر کند. نخست‌وزیر بریتانیا تاکید کرد که لندن نقش کامل و موثری در تمامی مذاکرات صلح اوکراین ایفا خواهد کرد. او همچنین در پاسخ به سوال خبرنگاری گفت: «نمی‌خواهم از رویدادها جلوتر بروم و زودتر حرفی بزنم اما به وضوح گفته‌ام که ما نقش‌مان را کامل ایفا خواهیم کرد چرا که این موضوع تنها به حاکمیت اوکراین محدود نمی‌شود.»
این اتفاقات در حالی صورت می‌گیرد که دولت انگلیس در حال بررسی امکان استقرار پایگاه‌های نظامی خود در خاک اوکراین است. گفتنی است این موضوع در بیانیه‌ای در رابطه با امضای سند «مشارکت 100ساله» بین لندن و کی‌یف که در وبسایت رسمی دولت بریتانیا منتشر شده مشخص شده است.
در این بیانیه ‌‌آمده است: «‌طرف‌های این توافقنامه گزینه‌هایی برای استقرار و حمایت از زیرساخت‌های دفاعی در اوکراین، به‌خصوص پایگاه‌های نظامی، انبارهای پشتیبانی لجستیکی، ذخایر تجهیزات نظامی و منابع رزرو نظامی را بررسی خواهند کرد. دو کشور همکاری‌شان را در زمینه حملات دوربرد، دفاع هوایی، موشکی و یکپارچه و ایجاد زرادخانه‌های پیشرفته تسلیحاتی برای حمایت از بازدارندگی تعمیق خواهند بخشید.»
براساس اطلاعات آمده در این سند، بریتانیا به ارائه کمک نظامی سالانه حداقل سه‌میلیارد پوند به اوکراین ادامه خواهد داد.
روز پنجشنبه هفته گذشته زلنسکی، رییس‌جمهور اوکراین و استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا در کی‌یف، پایتخت اوکراین توافقنامه‌‌ای درخصوص همکاری استراتژیک میان بریتانیا و اوکراین امضا کردند. زلنسکی این روز را تاریخی خواند و گفت که روابط این دو کشور اکنون نزدیک‌تر از هر زمان دیگری است. او در ادامه گفت: «ما به سطح جدیدی از روابط رسیده‌ایم؛ این چیزی فراتر از روابط استراتژیک است.»
زلنسکی در ادامه اضافه کرد و گفت: «‌امروز ما توافق کردیم که حداقل 6/‏3‌میلیارد دلار کمک نظامی سالانه به اوکراین اختصاص یابد تا هر زمان که نیاز باشد. با احتساب درآمدهای ناشی از دارایی‌های مسدود شده روسیه ما انتظار داریم در سال ۲۰۲۵ مجموعا 6/‏6‌میلیارد دلار کمک مالی از لندن دریافت کنیم.
البته این اقدام دولت انگلیس با مخالفت‌هایی هم روبه‌رو شده است چرا که یک روزنامه انگلیسی، صبح جمعه گذشته در گزارشی آورد که ارتش بریتانیا به دلیل کمبود نیروی انسانی، برای انجام ماموریت حفاظت از صلح در اوکراین با چالش جدی مواجه خواهد شد.
در همین راستا، سر ریچارد، فرمانده سابق ارتش این کشور درباره این موضوع گفت: «‌من گمان نمی‌کنم که اندازه ارتش کشور ما برای انجام چنین ماموریتی کافی باشد. این کار بسیار دشوار است.»
سر ریچارد در ادامه بیان کرد که برای حفاظت از مرزهای اوکراین و روسیه ممکن است که به ۱۰‌هزار سرباز نیاز باشد. حضور ناوگان دریایی سلطنتی بریتانیا در دریای سیاه و نیروی هوایی سلطنتی برای گشت‌زنی، شناسایی و پوشش هوایی و به طور کلی همه این اقدامات فشار زیادی را بر بودجه وزارت دفاع بریتانیا وارد خواهد کرد.
کرملین در انتظار تماس ترامپ
به گزارش خبرگزاری تاس، یوری اوشاکوف، دستیار رییس‌جمهور روسیه در امور سیاسی اعلام کرد که کرملین تا این لحظه هیچ پیامی از سوی دونالد ترامپ و تیم او درخصوص مذاکرات میان روسیه و ایالات‌متحده آمریکا دریافت نکرده است.
این مقام روس دراین‌باره گفت: «‌من نمی‌خواهم این تصور را ایجاد کنم که ما در مسکو منتظر تماس تلفنی از سوی واشنگتن بوده‌ایم. ما وضعیت را به‌خوبی درک می‌کنیم و می‌دانیم که دیر یا زود پیام‌هایی از واشنگتن به ما می‌رسد. ما آماده شنیدن این پیام‌ها هستیم و به آنها به صورت سازنده پیام دهیم.»
او توضیح داد: «‌در زمان مناسب که سیگنال‌هایی از سوی ترامپ دریافت شود، مسکو آماده پذیرش آنها خواهد بود. اگر هر دو طرف تمایل خود به همکاری را نشان دهند، ابتدا تماس‌هایی در قالب محرمانه میان نهادهای مربوطه برقرار خواهد شد و در مرحله بعدی مسائل مربوط به توسعه بیشتر گفت‌وگو از جمله امکان یک مکالمه در سطح عالی، تصمیم‌گیری خواهد شد.»
اوشاکوف گفت که رهبران روسیه و ایالات‌متحده هر زمانی که بخواهند و تمایل داشته باشند می‌توانند چنین مکالماتی را آغاز کنند.
در همین رابطه باید گفت که سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه نیز در مصاحبه اخیر خود اعلام کرد که امکان تنظیم سریع دیدار میان ولادیمیر پوتین و دونالد ترامپ وجود دارد. وی با اشاره به این که در حال حاضر هیچ تماسی برای آماده‌سازی دیدار این دو نفر برقرار نشده است، گفت: «‌در صورت داشتن اراده سیاسی، همه‌چیز ممکن است. اگر تمایل برای برقراری تماس وجود داشته باشد، من شکی ندارم که نهادهای مربوطه به همه اقدامات رسیدگی خواهند کرد.»
او در ادامه نیز گفت که پوتین آماده مذاکرات است به شرطی که چنین پیشنهادی از سوی آمریکایی‌ها مطرح شود. او یاد‌آور شد و گفت: «‌رفقای ما در آمریکا اقدامات زیادی انجام داده‌اند که منجر به ضرر خودشان و اروپایی‌ها تمام شده است. در اصل هدف همه دولت‌های آمریکایی، کوچک کردن اروپاست.»
وزارت امور خارجه روسیه در نهایت گفت که مسکو منتظر است تا دونالد ترامپ، رییس‌جمهور منتخب ایالات‌متحده کار خود را رسما آغاز کند و پیشنهادش به آنها مشخص شود. لازم به ذکر است که ترامپ چند روز پیش اعلام کرد که قصد دارد تا با رهبر روسیه هر چه سریع‌تر دیدار کند اما او تاکید کرد که پیش از تصدی رسمی مقام ریاست‌جمهوری انجام چنین مذاکراتی درست نیست.