او عاشق ایران بود

انتشار و رونمایی از کتاب «عدل‌نامه، یادنامه دکتر شهریار عدل» توسط پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، از یادداشت‌ها و دیدگاه این دلسوز حوزه میراث فرهنگی که سه سال پیش درگذشت، یاد شد‌.
در این کتاب که در مراسم بزرگداشت این پیشکسوت باستان‌شناسی رونمایی شد، با نگاهی کوتاه به زندگی و کتاب‌شناسی شهریار عدل، به کارنامه سینمایی او پرداخته است‌.
این کتاب که توسط علیرضا انیسی، عضو هیات علمی پژوهشگاه تهیه و تدوین شده در مجموع شامل ۱۰مقاله فارسی و ۱۰ مقاله انگلیسی و یک یادداشت به زبان فارسی و سه یادداشت به زبان انگلیسی است‌. در بخشی از یادداشت سید محمد بهشتی در این کتاب با عنوان «به نام شهریار عدل» نوشته شده است؛ «شهریار عدل هیچ گاه برای درآمد و جاه و موقعیت و بهانه‌های دیگر به دنبال پژوهش نبود بلکه عشقی که به تاریخ و میراث فرهنگی داشت معنا و هدایت همه فعالیت‌هایش بود‌.
نسبت شهریار عدل با مساله تاریخ ایران و میراث فرهنگی ما اصلا مثل کسانی نبود که می‌خواهند به واسطه آن برای خود موقعیتی فراهم کنند تا مقصودی دیگر را عملی کنند‌‌. خود را مضاف‌الیه به میراث نمی‌کرد که به اعتبار آن اعتبار خویش را بالا ببرد‌‌. برای همین خیلی مواقع که حساسیت نشان دادن او موجب تند شدن آتش سیاست‌بازان می‌شد از معرکه کنار می‌کشید و با روابطی که داشت در پشت صحنه، بی‌آنکه کسی از او خواسته باشد یا قدر زحماتش ارج نهاده شود، تلاش برای حل و فصل موضوع در سایه و پنهان را آغاز می‌کرد‌‌.‌»«پژوهشی در معماری امامزاده جعفر دامغان»، «بازشناسی قدمت و معماری منظر کوشک میانی‌. ‌. ‌. /بست افغانستان»، « بازخوانی هرات صفوی براساس فرمان و سواد حکم شاه طهماسب»، « تامین روشنایی و گرما در بناهای اشکانی خورهه» و «شکل‌گیری و تحولات مسجد بایزید در مجموعه تاریخی شهر بسطام» برخی از بخش‌های کتاب «عدل نامه، یادنامه دکتر شهریار عدل» است‌.
از دیگر بخش‌های این کتاب می‌توان به «منظر باستان‌شناسی خانه خدا»، «تحول اجتماعی و فرهنگی از منظر انسان‌شناختی و باستان‌شناختی»، «جغرافیای تاریخی خراسان در متون قرون اولیه تا میانه اسلامی»، «فتوحات همایونی» و «رفتار تاریخی با آثار گذشته» اشاره کرد‌.
در این مراسم رضا سمسار، استاد پیشکسوت باستان‌شناسی، مرحوم شهریار عدل را یک عاشق معرفی کرد که عشق به ایران و هنر ایران، به ویژه در زمینه باستان‌شناسی او را به یک خدمتگزار بزرگ فرهنگ ایران تبدیل کرد‌.
او در ادامه درباره خدمات شهریار عدل در کاخ گلستان و خدماتی که از این راه به فرهنگ ایرانی کرد، گفت: تبدیل کاخ گلستان بعد از انقلاب از یک بنای حکومتی و سلطنتی به یک مرکز فرهنگی به ویژه در حوزه فرهنگ دوره قاجار، مرهون تلاش‌های دکتر عدل است، هرچند که مدیران این مرکز به ویژه انیسی نیز سهم بسیار مهمی در پایه‌گذاری این مرکز فرهنگی داشتند‌.
او با اشاره به ایجاد کاخ به موزه و ایجاد کتابخانه و آلبوم‌خانه گفت: مرحوم عدل آلبوم‌خانه کاخ گلستان را مطرح و جایگاه جهانی این آلبوم‌خانه را روشن کرد. او بیشتر از هر کسی درباره این آلبوم‌خانه کار کرد، امیدوارم روزی یادداشت‌های او از آلبوم‌های موجود در آلبوم‌خانه کاخ گلستان به صورت مدون درآمده و برای استفاده عموم منتشر شود‌.
سیدمحمد بهشتی رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی نیز بیان کرد: پدرم معتقد بود برخی افراد با دست و برخی دیگر با دل کار می‌کنند‌. آنهایی که بویی از عشق برده‌اند افرادی هستند که با دل کار می‌کنند و دغدغه ساعت کار‌، مرخصی‌، رتبه علمی‌، اسم و رسم و‌.‌.‌‌. ندارند‌.
او افزود: اینها چقدر شبیه شهریار عدل است زیرا او از جمله افرادی بود که با دل کار می‌کرد چون عاشق بود و اگر کسی خاطره‌ای از وی دارد، خاطره‌ای از عشق ورزیدن است‌.
او بیان کرد: با اینکه مدارک‌، اسناد و یادداشت‌های زیادی از شهریار باقی مانده‌اند اما او دست پر رفت زیرا حاصل تلاش افرادی همچون شهریار که هزاران موضوع را مورد تحقیق و پژوهش قرار می‌دهند، نمی‌تواند هزاران جلد کتاب و مقاله باشد و همیشه این گرفتاری پیش می‌آید که حجم زیادی از اسناد و مدارک باقی می‌ماند و شاید یک لشکر آدم نیاز باشد که در زمان طولانی اینها را به سروسامان برسانند‌.
او اضافه کرد: برای شهریار مهم نبود چه کسی رییس سازمان میراث فرهنگی‌، صنایع‌دستی و گردشگری است بلکه موضوع برای او مهم بود زیرا او عاشق فرهنگ ایرانی بود‌.