ایجاد جهش تولید بدون کاهش انگیزه در فعالیت‌های سوداگرانه رقیب

«جهان‌صنعت»- طبق گزارش مرکز پژوهش‌ها، ایجاد جهش تولید در کشور بدون رفع چالش‌های مربوط به محیط کسب‌و‌کار و همچنین کاهش انگیزه در فعالیت‌های سوداگرانه رقیب تولید از طریق اتخاذ سیاست‌های مالیاتی مناسب و تعیین و معرفی اولویت‌های توسعه صنعتی (سیاست صنعتی) ممکن نیست.
با وجود سال‌ها سیاستگذاری با هدف حمایت از تولید، هم گزارش‌های بین‌المللی و هم ارزیابی‌های داخلی، نشانگر وضعیت نامناسب محیط کسب‌و‌کار و امنیت سرمایه‌گذاری در ایران است. انحصار و وجود موانع جدی در اعطای مجوز به کسب‌و‌کارها، تنگنای تامین مالی تولید، بی‌ثباتی مقررات و اتخاذ تصمیم‌های ناگهانی، عایدی بالای فعالیت‌های نامولد و رقیب تولید، مشکلات فراوان در استیفای حقوق مالکیت و اجرای قراردادها، در کنار برخی مسائل و مشکلات ناشی از تحریم‌های اقتصادی وضعیتی را در محیط کسب‌و‌کار و تولید کشور ایجاد کرده که نرخ رشد اقتصادی ایران پایین است. عمده صنایع ایران از فناوری قدیمی استفاده می‌کنند و از منافع فناوری‌های پیشرفته محرومند، کیفیت محصولات ایرانی نسبت به رقبای خارجی، معمولاً پایین بوده و سهم اغلب محصولات ایرانی در بازارهای جهانی اندک است.
مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی به جمع‌بندی بیش از ۲۰ گزارش پژوهشی تهیه شده توسط این مرکز پرداخته و در پاسخ به این سوال که «دولت و مجلس چگونه می‌توانند به تولید کمک کنند؟» آورده است:
پاسخ به سوال پیش گفته، در قالب یک مدل مفهومی ارائه شده که روابط مولفه‌های اصلی حمایت از تولید در ایران را نشان می‌دهد. مولفه‌هایی نظیر محیط فعلی و مطلوب فعالیت واحدهای تولیدی، مسیرهای نامولد رقیب و موازی تولید و سرمایه‌گذاری، راهبرد توسعه صنعتی یا اولویت‌های تولیدی کشور، امنیت سرمایه‌گذاری و نیروهای محرک سرمایه‌گذاری از جمله تعرفه‌های واردات، معافیت‌های مالیاتی، تسهیلات بانکی و اعتبارات حمایتی.
در پیش‌فرض این تحقیق آمده است که در هر جامعه‌ای (از جمله ایران)، برخی انسان‌ها شم کارآفرینی (توان تشخیص فرصت‌ها، تحمل خطر ورود به کسب‌و‌کارهای جدید و سرمایه‌گذاری و تاسیس واحد تولیدی) بالاتری نسبت به دیگران دارند که اگر فضای سرمایه‌گذاری و محیط کسب‌و‌کار مناسب باشد، این افراد به نسبت شم اقتصادی و روحیه کارآفرینی خود، به میدان می‌آیند و ظرفیت‌های کارآفرینی آنها از حالت بالقوه به بالفعل تبدیل و موجب تاسیس یا توسعه کسب‌و‌کارها می‌شوند. به عبارت دیگر در فضای سرمایه‌گذاری و محیط کسب‌و‌کار مطلوب، بنگاه‌ها با سهولت متولد می‌شوند و رشد می‌کنند.
بر اساس مطالعات مرکز پژوهش‌ها، آسیب‌شناسی‌ها از حمایت‌های صورت گرفته از تولید در ایران، تجربیات سایر کشورها در حمایت از تولید و نیازها و ضرورت‌های تسهیل تولید در ایران، راهبردهای حمایت از تولید در ایران را می‌توان به عنوان چارچوبی برای ایجاد جهش تولید در کشور در هشت سرفصل اصلی ارائه کرد.
تدوین راهبرد توسعه صنعتی و انتخاب پیشران‌ها اولین سرفصل مورد اشاره در این گزارش بود. همچنین شفافیت، رقابت و تسهیل ورود به کسب‌و‌کارها و اداره بنگاه‌ها و کاهش هزینه- فرصت تولید از طریق هزینه‌دار کردن فعالیت‌های نامولد رقیب تولید از دیگر موارد بررسی شده در این گزارش است.
در بخش دیگری از این گزارش به تامین امنیت سرمایه‌گذاری و کاهش هزینه‌های مبادله و توسعه و ارتقای تامین مالی تولید و ثبات و پیش‌بینی‌پذیری بازار ارز و حفظ رقابت‌پذیری تولید داخل اشاره شده است.
همچنین دستیابی به فناوری‌های برتر و تجاری‌سازی آنها و رسمی شدن کسب‌و‌کارها و کاهش بخش غیررسمی در اقتصاد از دیگر موارد بررسی شده در این گزارش است.
ایجاد جهش تولید در کشور بدون رفع چالش‌های مربوط به محیط کسب‌و‌کار و همچنین کاهش انگیزه در فعالیت‌های سوداگرانه رقیب تولید از طریق اتخاذ سیاست‌های مالیاتی مناسب و تعیین و معرفی اولویت‌های توسعه صنعتی (سیاست صنعتی) شامل کسب‌و‌کارهای پیشران به منظور حمایت زمان‌دار، شفاف و دارای سازوکار اصابت دقیق، ممکن نیست. همچنین حمایت‌های تعرفه‌ای، بانکی، یارانه‌ای و نظایر آن از تولید، بدون تامین الزامات پیش‌گفته، اثری جز توزیع رانت‌های غیراثربخش (مانند سال‌های گذشته) ندارد و اهداف جهش تولید را محقق نخواهد ساخت.