ایجاد سایت‌موزه در قبرستان آتش گرفته «خالدنبی»

چند گردشگر باعث آتش‌سوزی در قبرستان «خالدنبی» استان گلستان شدند؛ آتش‌سوزی‌ای که شاید از این پس باعث توجه بیشتر به این منطقه نمونه گردشگری خاص شود و طرح ساماندهی محوطه را به دنبال داشته باشد.
‌دیوید استروناخ‌ گردشگر و باستان‌شناس در سال ۱۹۷۹ و ۱۹۸۰، بیش از ۶۰۰ سنگ ایستاده در منطقه‌ نزدیک به شهرستان گنبدکاووس پیدا کرد که در چند منطقه نزدیک به هم به طور پراکنده قرار داشتند، سنگ مزارهای این گورستان از سنگ‌های یکپارچه تراشیده شده و به شکل‌های استوانه‌ای و صلیبی و با توجه به جایگاه افراد در آن زمان اندازه سنگ‌قبرها کوچک و بزرگ بود که برخی از آنها حدود دو متر ارتفاع داشتند.با توجه به نوع متفاوت سنگ‌قبرها معمولا خبرهای کمی از این قبرستان در رسانه‌های عمومی منتشر می‌شد و به نظر می‌رسد این اتفاق یکی از دلایل بی‌توجهی و تخریب روزافزون این محوطه تاریخی بوده، به اندازه‌ای که چند گردشگر می‌توانند به راحتی بخشی از این قبرستان را به آتش بکشند، قبرستانی که گفته می‌شود متعلق به عصر پارینه سنگی است.
جاوید ایمانیان، معاون میراث‌فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان گلستان می‌گوید: عده‌ای گردشگر روز شنبه ۱۹ شهریور با حضور در قبرستان خالدنبی و روشن کردن آتش، باعث شدند تا علف‌های خشک حدود چهار هزار مترمربع در سطح قبرستان در آتش بسوزند. او با بیان اینکه بخشی از سنگ قبرها که در سال‌های گذشته شکسته یا تخریب شده و در سطح قبرستان پراکنده شده بودند، دیده نمی‌شدند، بیان می‌کند: با سوختن کاملِ علف‌ها بخش زیادی از سنگ‌ها خود را نشان داد. بنابراین شکستگی همه سنگ‌ها مربوط به اتفاق روز گذشته نبوده و در طول سال‌های گذشته به این وضعیت درآمده‌اند.او به ثبت ملی اضطراری قبرستان خالد نبی در سال گذشته اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: بعد از ثبت ملی، دور قبرستان را نیز فنس‌کشی کردیم و در حال رایزنی برای قرار دادن یک کانکس و یک نگهبان در محدوده قبرستان بودیم، همچنین یک تفاهمنامه نیز با هیات‌امنای مقبره خالد نبی در راستای حفاظت و توجه بیشتر از این منطقه امضا شد، از سوی دیگر انجمن‌های میراث‌فرهنگی در بحث حفاظت از منطقه با ما همکاری خوبی دارند.او اضافه می‌کند: امسال باید بحث اقدامات حفاظتی بیشتر در این محدوده تاریخی انجام شود و نگهبان‌ها به صورت شیفتی در محوطه نگهبانی کنند، تا دیگر شاهد این نمونه اتفاقات آگاهانه یا ناآگاهانه نباشیم.
معاون میراث‌فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی استان گلستان با تاکید بر این‌که با نوع به نوع سنگ‌قبرها طبیعتا این قبرستان خاص است و نیاز به توجه زیادی دارد، بیان می‌کند: براساس بحث‌های سازمانی و برون‌سازمانی و مشارکت مردم محلی و دستگاه‌های دیگر باید توجه خاصی به این محوطه تاریخی داشته باشیم.
او همچنین با بیان این‌که بخش ساماندهی و محوطه‌سازی این منطقه به عنوان یک منطقه نمونه گردشگری خاص در استان گلستان باید در دستور کار قرار گیرد، می‌گوید: نهایتا ما اگر بتوانیم مرمت‌هایی را به شیوه خاص روی سنگ قبرها انجام دهیم و شیوه مرمت آناستیلوز (شیوه مرمتی برافراشته‌شدن ستون)_ که در تخت جمشید نیز انجام شده و بخشی از سنگ‌ها بعد از جمع‌آوری و کدگذاری در جای خود نصب شده‌اند- بتوانیم سنگ‌های شکسته را که در محیط پراکنده‌اند با این شیوه مرمت یونانی ساماندهی کنیم، موفق هستیم.ایمانیان به پراکنده بودن بخشی از این سنگ قبرها که حتی از بدنه شکسته شده‌اند و در محیط قبرستان پخش هستند، اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: اگر بتوانیم نخست یک پژوهش و مطالعه اولیه انجام دهیم که آیا امکان مرمت این سنگ‌قبرها وجود دارد یا خیر و در صورتی که امکان‌پذیر بود، روی محوطه و سنگ‌ها این اقدام مرمتی را انجام دهیم، این یک بخش موفقیت‌آمیز از کار است.
او انجام پاکسازی گیاهان رونده را یک بخش مهم از ساماندهی این محوطه تاریخی می‌داند و اظهار می‌کند: با انجام ساماندهی می‌توانیم این محوطه را به طور کامل به عنوان یک سایت موزه تعریف کنیم.او همچنین به حضور بیشتر گردشگران در یکی، ‌دو سال اخیر به این منطقه نمونه گردشگری اشاره می‌کند و می‌گوید: این محوطه دارای یک محیط تاریخی- طبیعی پیرامون خود؛ مانند محوطه و آرامگاه خالد نبی، قبرستان و تپه ماهورها و چشم‌‌انداز پشت آرامگاه است که همه این بخش‌ها باعث شده‌اند این منطقه خاص باشد، در نتیجه این محوطه را به عنوان یک سایت‌موزه می‌توان تعریف کرد.