12 - 12 - 2017
ایدز همچنان راز مگوی ساختار آموزشی
محمدرضا نیک‌نژاد – چندی پیش پروین افسرکازرونی، رییس اداره ایدز و کنترل بیماری‌های آمیزشی وزارت بهداشت به رسانه‌ها گفت: «طبق آخرین آمار، تا پایان شهریورماه سال‌جاری تعداد مبتلایان به ویروس HIV حدود ۳۶ هزار و ۵۷۱ نفر است که ۸۳ درصد را مردان و ۱۷ درصد را زنان تشکیل می‌دهند. ۵۳ درصد از مبتلایان رده سنی ۲۱ تا ۳۵ سال هستند. الگوی ابتلا در موارد جدید حاکی از آن است که ابتلا به ویروس HIV از تزریق مواد مخدر با سرنگ آلوده به سمت رابطه جنسی گرایش پیدا کرده است، چراکه از کل موارد ابتلای جدید به ویروس HIV، حدود ۳۲ درصد را معتادان تزریقی و ۱/۴۷ درصد را ابتلا از طریق رابطه جنسی تشکیل می‌دهند.» این گفته‌ها گرچه اطلاعات درخوری درباره ایدز ارائه می‌دهد اما به برخی نگرانی‌ها در این زمینه نمی‌پردازد. برای نمونه امروز جهان به گونه خیره‌کننده‌ای توانسته این بیماری بی‌درمان را به فرمان خود درآورد و بسیاری از بیماران در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه دیگر مانند گذشته محکوم به مرگ نیستند. همچنین در بیش از یک دهه گذشته آمار آلوده‌شوندگان به ایدز در جهان به طور میانگین کاهش چشمگیری داشته است اما شوربختانه در کشور ما و به نسبت جمعیت، میانگین آلوده‌شوندگان در همین یک دهه بیش از میانگین جهانی است و هر سه ماه بیش از ۵۰۰ تن به آلوده‌شوندگان افزوده می‌شود. برخلاف آموزش‌ها و آگاهی‌رسانی‌های کامیاب در زمینه ایدز در جهان هنوز بسیاری از شهروندان ما حتی دانش‌آموختگان کمترین آگاهی را درباره ایدز دارند و هنوز سخن گفتن از ایدز در مدرسه‌ها تابو است و هنوز برای خانواده‌ها گفتن از این بیماری رازی مگو است و هنوز بیماران از هراس رانده شدگی از خانواده و فامیل و جامعه پنهانکاری می‌کنند و هنوز برای بسیاری از ما ایرانیان دست‌کم درباره ایدز این سخن نهادینه نشده است که پیشگیری بهتر از درمان است.
تجربه‌های کامیاب جهانی در مهار ایدز نشان می‌دهد که یگانه راه مبارزه با آن آموزش، آگاهی‌رسانی و افزایش دانسته‌های شهروندان درباره آن است. برخی از کشورهای شاخ آفریقا که در دوره بحرانی ایدز در آستانه فروپاشی سیاسی- اجتماعی قرار گرفتند و یکی، دو تای آنها با آلودگی بیش از دو سوم جمعیت شان روبه‌رو بودند با پشتیبانی سازمان‌های جهانی و از راه آموزش و پیشگیری بحران را کنترل کردند. بسیاری از کشورهای با آلودگی بالا با سفارش نهادهای جهانی آموزش پیشگیری از ایدز را به برنامه‌های درسی‌شان افزودند و پیگیرانه نسل‌های آینده‌شان را با آموزش ایمن کردند. بازه سنی مبتلایان به ایدز، یعنی ۲۱ تا ۳۵ سال و ۵ تا ۱۰ سال زمان نهفته ویروس در بدن- از زمان آلودگی تا آشکار شدن نشانه‌های آن- روشن می‌کند که باید زمان آغاز آموزش و آشنایی با ایدز و پیشگیری از آن دوران نوجوانی و بلوغ جنسی باشد. در ایران این دوران همزمان با سال‌های پایانی دوره متوسطه اول و آغازین سال‌های متوسطه دوم است. در ساختار پیشین آموزشی در پایه اول دبیرستان و در واپسین فصل کتاب زیست‌شناسی بخشی بود به نام بیماری‌های اجتماعی. گرچه در این بخش به ایدز و راه‌های آلودگی به آن اشاره شده بود اما ناباورانه به راه‌های پیشگیری از آن اشاره نشده بود! اما از آن بدتر در ساختار تازه و در کتاب‌های آن تا آنجا که مطلعم، هیچ اشاره‌ای به ایدز نشده است و گویا دست‌اندرکاران به دنبال ضمیمه‌ای برای آموزش آنند. اما چه در کتاب‌های درسی به ایدز پرداخته باشند و چه نه، با توجه به تغییر الگوی آلودگی از تزریق میان معتادان به آمیزش‌های جنسی در یک دهه گذشته، آموزش نوجوانان و جوانان بیش از پیش اهمیت پیدا می‌کند. از دیگر سو افزایش روند بیماری در کشور، برخلاف روند جهانی آن، چنین آموزش‌هایی را پراهمیت‌تر کرده و می‌کند. پرداختن به این بیماری هم، تنها آوردن فصلی درباره آن در کتاب یا بیرون از کتاب نیست، بلکه نیازمند روش‌های نوین آموزشی است. روش‌هایی مانند گفت‌وگو، اجرای نمایش، نمایش فیلم و گفت‌وگو درباره آن، کلاس‌های حلقه‌ای و گپ درباره ایدز، دادن پژوهش درباره آن به دانش‌آموزان، گفتن و پرداختن به آن بدون ترس و بدون توجه به تابوهای آسیب‌زای پیرامونش، راه مبارزه با این ویروس سمج، پرهیاهو و البته بسیار ضعیف آموزش و درک اینکه پیشگیری بهتر از درمان است. گمانی نیست که سزاوارترین گروه اجتماعی برای آموزش و پیشگیری، دانش‌آموزانند و آن هم در خطرناک‌ترین دوران یعنی نوجوانی و جوانی. امری که هنوز مغفول مانده است. شاید چاره این است که پنهانکاری را کنار بگذاریم. همانند ذات ایدز که ۱۵ سال پیش تابوی کشور بود و آنقدر در مورد آن اهمیت و آموزش داده نشد تا میزان مبتلایان آن به این حد افزایش یافت. حداقل برای کنترل آن و عدم افزایش، آموزش اصول صحیح ارتباط جنسی و محافظت از آن برای نوجوانان و جوانان.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد