ایران هفتمین تولید‌کننده نفت در جهان

هرچند تحریم‌های آمریکا برای نفت ایران در سه سال گذشته سنگین و گران تمام شده، اما افزایش بهای نفت باعث شده که آمریکا در برخی موارد از ورود نفت ایران به بازار چراغ خاموش استقبال کند و به قولی چشم به روی تهدیدهای خود ببندد. نتیجه اینکه تولید نفت ایران ظاهرا رو به افزایش است و صادرات هم در بازارهای خاکستری درآمدهای نسبتا خوبی را نسبت به سال گذشته برای دولت سیزدهم به ارمغان آورده است.
هرچند نمی‌توان به طور قطع گفت که شرایط برای تولید و صادرات نفت ایران عالی است و تنها می‌توان به وعده‌ها و خبرهای دولتمردان دل بست، اما نشریه فوربس هم اعلام کرده، ظاهرا وضعیت تولید نفت ایران رو به بهبود است. براساس این نشریه، ایران سال ۲۰۲۱ بیشترین درصد افزایش تولید نفت در میان ۱۰ کشور برتر تولیدکننده جهان را به ثبت رسانده است.
این گزارش می‌افزاید: «در سال ۲۰۲۰ جهان بزرگ‌ترین کاهش مصرف نفت در تاریخ را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ به ثبت رساند. پس از ۹ سال روند افزایش مصرف نفت در جهان، شیوع کرونا باعث شد تا تقاضا برای طلای سیاه در بازار جهانی ۹ درصد کاهش یابد.
البته در سال ۲۰۲۱ شاهد رشد ۶ درصدی مصرف نفت در بازار جهانی بودیم که بزرگ‌ترین رشد سالانه از سال ۱۹۷۶ تاکنون به شمار می‌رود. با وجود این افزایش اما مصرف نفت در جهان در سال ۲۰۲۱، ۷/۳ درصد نسبت به سال ۲۰۱۹ پایین‌تر بوده است.»
بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان نفت در جهان
هرچند بیشترین فشار ناشی از افزایش قیمت نفت به اقتصاد آمریکا وارد شد و اقتصاد این کشور را در تورم ۹ درصدی قرار داد، اما این کشور بنا به گزارش فوربس همچنان بزرگ‌ترین مصرف‌کننده نفت در دنیاست.
فوربس می‌نویسد: «آمریکا در سال ۲۰۲۱ با مصرف روزانه ۷/۱۸ میلیون بشکه بزرگ‌ترین مصرف‌کننده نفت جهان بود که نسبت به سال ۲۰۲۰، ۷/۸ درصد رشد داشته است. بیشترین میزان مصرف نفت آمریکا در سال ۲۰۰۵ به ثبت رسید که نسبت به سال ۲۰۲۱، ۹ درصد بیشتر بوده است. پس از آمریکا هم چین با مصرف روزانه ۴/۱۵ میلیون بشکه دومین مصرف‌کننده نفت جهان بود.
به طور کلی طی ۱۰ سال گذشته مصرف نفت در آمریکا سالانه ۴/۰ درصد بیشتر شده و این در حالی است که متوسط افزایش مصرف سالانه نفت چین ۱۲ برابر آمریکا بوده و در یک دهه گذشته سالانه ۸/۴ درصد بالا رفته است.
در میان ۱۰ مصرف‌کننده بزرگ نفت در جهان آلمان تنها کشوری است که در سال ۲۰۲۱ کاهش مصرف را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ به ثبت رسانده است. آمریکا و چین به ترتیب ۹/۱۹ و ۴/۱۶ درصد نفت عرضه‌شده به بازار جهانی را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ وارد کرده‌اند و در مجموع بیش از ۳۶ درصد نفت جهان در این دو کشور مصرف شده و می‌شود.»
رکوردزنی آمریکا
با وجود تاثیرات منفی شیوع ویروس کرونا بر صنعت تولید نفت آمریکا، این کشور در سال ۲۰۲۱ با تولید روزانه ۲/۱۱ میلیون بشکه همچنان بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت در جهان بوده است. جایگاه‌های دوم و سوم این لیست هم به روسیه و عربستان تعلق دارد و دو کشور به ترتیب ۵/۱۰ و ۴/۹ میلیون بشکه تولید نفت داشته‌اند. در واقع آمریکا، روسیه و عربستان به ترتیب ۴/۱۴، ۴/۱۳ و ۱/۱۲ درصد کل نفت تولیدی جهان را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ به خود اختصاص داده و در مجموع نزدیک به ۴۰ درصد کل نفت تولیدشده در جهان در سال ۲۰۲۱ با منشاء این سه کشور بوده است.
با وجود آنکه شرکت‌های نفتی در جهان در سال ۲۰۲۱ روند افزایش تولید را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ در پیش گرفته‌اند، اما تولید نفت در ۶ کشور از ۱۰ کشور بزرگ تولیدکننده این کالای اساسی پایین آمد. همین مساله بود که باعث شد شاهد افزایش قیمت نفت در بازار جهانی باشیم.
کانادا، عراق و چین نیز به ترتیب با تولید ۷/۴، ۴ و ۴ میلیون بشکه در روز جایگاه‌های سوم تا ششمین تولیدکننده بزرگ نفت در جهان را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ به خود اختصاص داده‌اند. عراق چندی پیش اعلام کرد که تنها در ماه آوریل به درآمد ۱۱ میلیارد دلاری ناشی از صادرات نفت دست یافته است؛ رقمی که در وانفسای شرایط اقتصادی این کشور، بسیار بااهمیت جلوه داده و تثبیت این درآمد می‌تواند به توسعه صنعت نفت این کشور بینجامد.
چندم هستیم؟
هرچند براساس چشم‌انداز ۲۰ سال که سه سال دیگر به پایان خود می‌رسد، قرار بود کشور اول منطقه شویم، اما تحریم‌ها بزرگ‌ترین مانع دستیابی به این موضوع شد. یکی از بیشترین آسیب‌ها در جریان تحریم‌های آمریکا و قبل از آن تحریم‌های شورای امنیت متوجه صنعت نفت شد. براساس گزارش‌های رسمی، ایران دارنده چهارمین منابع نفت دنیاست. تا پیش از تحریم‌ها با صادرات بیش از ۳ میلیون بشکه نفت، ایران در جایگاه دوم در بین کشورهای عضو اوپک قرار داشت، اما حالا این مقام به عراق رسیده است و صادرات نفت ایران در برهه‌ای از زمان به ۳۰۰ هزار بشکه هم سقوط کرد.
حالا فوربس اعلام کرده که «در سال ۲۰۲۱ ایران روزانه ۲/۳ میلیون بشکه نفت تولید کرده و هفتمین کشور بزرگ تولیدکننده نفت در جهان بوده است. در واقع ۱/۴ درصد کل نفت تولیدشده در جهان در سال ۲۰۲۱ مربوط به ایران بوده است.»
براساس اعلام این نشریه تولید نفت در ۶ کشور بزرگ تولیدکننده نفت در جهان شامل آمریکا، عربستان، عراق، امارات، برزیل و کویت در سال ۲۰۲۱ کاهش داشته، اما ایران با ثبت ۱/۱۶ درصد افزایش تولید، بیشترین رشد تولید نفت در میان کشورهای جهان را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ به ثبت رسانده است.