ایران همکاری نمی‌کند

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گزارش جدیدی از برنامه هسته‌ای ایران منتشر کرد که براساس متن منتشر شده در این گزارش بر زمینه‌هایی که به ادعای آژانس ایران به تعهدات الزام‌آور خود به طور کامل پایبند نبوده، تمرکز شده و بر تعهداتی که اجرای کامل آنها برای ایجاد اطمینان بین‌المللی درباره ماهیت کاملا صلح‌‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران ضروری است تاکید شده است.
یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس هسته‌ای به شورای حکام و به موازات آن به شورای امنیت درباره اجرای توافقنامه پادمان‌های ان‌پی‌تی و مفاد مربوطه قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل در جمهوری اسلامی ایران گزارش داده است.
اگرچه براساس روال کار آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، گزارش مدیرکل ۱۰روز تا یک هفته پیش از برگزاری نشست فصلی شورای حکام، آماده می‌شود و برای مطالعه در اختیار کشورهای عضو آژانس قرار می‌گیرد اما همزمانی انتشار این گزارش با برگزاری شانزدهمین اجلاس سران جنبش غیرمتعهدها در تهران با توجه به محورهای گزارش آمانو درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران، موضوعی قابل تامل است.
این گزارش برخلاف اظهارات صریح رییس سازمان انرژی اتمی ایران، مدعی نصب سانتریفوژهای پیشرفته بیشتری از نوع (۲m-اIR) را در FEP شده و آمده است: ایران همکاری لازم را از جمله در مورد اجرای پروتکل الحاقی به عمل نمی‌آورد. آژانس قادر نیست درخصوص عدم فعالیت‌ها و مواد هسته‌ای اعلام نشده اطمینان موثقی ارایه دهد بنابراین نمی‌تواند نتیجه‌گیری کند که تمامی مواد هسته‌ای در ایران برای فعالیت‌های صلح‌آمیز هستند.
در این گزارش آمده است که ایران در نامه‌ای به تاریخ ۲۳ ژانویه ۲۰۱۳ به آژانس اطلاع داد که سانتریفوژهای ۲m-اIR در یکی از واحدهای سالن تولید A استفاده خواهد شد. به درخواست آژانس، ایران در نامه مورخ ششم فوریه ۲۰۱۳ اطلاعات اضافی و سایر اطلاعات فنی مرتبط در مورد آبشارهای سانتریفوژ طراحی شده در این واحد را ارایه کرد. در ششم فوریه ۲۰۱۳ آژانس مشاهده کرد که ایران نصب سانتریفوژهای۲m-اIR و غلاف‌های سانتریفوژ خالی را آغاز کرده است. این برای اولین‌بار است که سانتریفوژهایی پیشرفته‌تر از سانتریفوژهای ۱-اIR در کارخانه غنی‌سازی سوخت نصب شده‌اند.
در بخش خلاصه این گزارش آمده است در حالی که آژانس به فعالیت‌های راستی‌آزمایی درخصوص عدم انحراف مواد هسته‌ای اعلام شده در تاسیسات هسته‌ای و مکان‌های خارج از تاسیسات هسته‌ای اعلام شده از سوی ایران که تحت توافقنامه پادمان هستند، ادامه می‌دهد، از آنجا که ایران همکاری لازم را از جمله در مورد اجرای پروتکل الحاقی به عمل نمی‌آورد، آژانس قادر نیست درخصوص عدم فعالیت‌ها و مواد هسته‌ای اعلام نشده اطمینان موثقی ارایه دهد و بنابراین نمی‌تواند نتیجه‌گیری کند که تمامی مواد هسته‌ای در ایران برای فعالیت‌های صلح‌آمیز هستند.
مدیرکل ادامه می‌دهد: ایران برای اولین بار نصب سانتریفوژهای پیشرفته بیشتری از نوع (۲m-اIR) را در FEP آغاز کرده است.
در ادامه این گزارش آمانو اعلام کرده است که برخلاف قطعنامه‌های نوامبر ۲۰۱۱ و سپتامبر ۲۰۱۲ و با وجود گفت‌وگوی فشرده بین آژانس و ایران در طول ۹ دور گفت‌وگو از ژانویه ۲۰۱۲ تاکنون، توافق روی رویکرد ساختاری میسر نشده است. مدیرکل قادر به گزارش هیچ‌گونه پیشرفتی در شفاف‌سازی موضوعات باقیمانده از جمله موضوعات مربوط به ابعاد محتمل نظامی برنامه هسته‌ای ایران نیست.
آمانو گزارش داده که مایه نگرانی است که فعالیت‌های گسترده و مهم انجام شده از فوریه ۲۰۱۲ تاکنون در مکان واقع شده در سایت پارچین که آژانس خواستار دسترسی به آن شده است، توانایی آژانس جهت راستی‌آزمایی را به شدت کاهش داده است. آژانس درخواست خود را تکرار می‌کند مبنی بر اینکه ایران بدون تاخیر بیشتر دسترسی به این مکان و پاسخ‌های محتوایی به سوالات ریز آژانس درخصوص سایت پارچین و کارشناس خارجی را فراهم کند.
در ادامه آمده است: با توجه به ماهیت و میزان اطلاعات معتبر موجود، از نظر آژانس همچنان برای ایران ضروری است که بدون تاخیر بیشتر وارد تعامل با آژانس در مورد محتوای نگرانی‌های آژانس شود. در فقدان چنین تعاملی، آژانس قادر نخواهد بود نگرانی‌های مربوط به موضوعات مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران از جمله موضوعاتی که نیاز به شفاف‌سازی دارند تا وجود ابعاد محتمل نظامی برنامه هسته‌ای ایران را منتفی سازند، حل‌وفصل کند.
این گزارش می‌افزاید: مدیرکل همان‌گونه که در قطعنامه‌های الزام‌آور شورای حکام و شورای امنیت درخواست شده همچنان اصرار دارد که ایران قدم‌هایی به سمت اجرای کامل موافقتنامه پادمان و سایر تعهداتش بردارد و از ایران مصرانه می‌خواهد وارد تعامل با آژانس جهت نیل به نتایج ملموس در مورد حل‌وفصل موضوعات محتوایی باقیمانده شود.
همچنین مدیرکل آژانس اظهار کرد که آژانس و مقامات ایران بعد از گزارش نوامبر ۲۰۱۲ مدیرکل سه دور مذاکرات دیگر در تهران در ۱۳ دسامبر ۲۰۱۲، ۱۶ و ۱۷ ژانویه ۲۰۱۳ و ۱۳ فوریه ۲۰۱۳ با هدف نهایی کردن سند رویکرد ساختاری برگزار کردند. با وجود اینکه تعهد دبیرخانه برای گفت‌وگوهای مستمر پابرجاست، امکان رسیدن به توافق با ایران درباره رویکرد ساختاری یا شروع کار اساسی درخصوص مسایل باقیمانده، شامل آنهایی که مرتبط با ابعاد احتمالی نظامی در برنامه هسته‌ای ایران، نبوده است.
گزارش جدید آمانو در حالی منتشر می‌شود که تنها چند روز تا هشتم اسفند‌ماه، یعنی زمان دور جدید مذاکرات ایران و ۱+۵ باقی‌مانده است.
با وجود ادعای دبیرکل آژانس، ایران همواره بر صلح‌آمیز بودن فعالیت‌های هسته‌ای خود تاکید و آمادگی خود را برای هرگونه همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرده است.