ایستگاه‌هایی به شکل گالری‌های هنری

مترو سن‌پترزبورگ این روزها با عملیات تروریستی و انفجار بمب در صدر اخبار قرار گرفت اما این شبکه حمل‌ونقل شهری، دارای ویژگی‌های دیگری است که در خبرها کمتر به آنها پرداخته شده است.
شهرهای مسکو و سن‌پترزبورگ از اصلی‌ترین مقاصد گردشگری روسیه و دست‌کم جزو صد هدف ‌اول گردشگری اصلی در جهان هستند به‌ویژه شهر سن‌پترزبورگ که همواره در رده‌های بالای آمارهای گردشگری قرار داشته و می‌توان گفت سفر به آن، جزو رویاهای سفر هر فرد اهل فرهنگ و هنری است. بی‌شک، یکی از دلایل این مطلوبیت و خواست علاوه بر شاخصه‌های تاریخی و ادبی، معماری و شهرسازی هنرمندانه و جذاب آن است؛ حال آنکه این وضعیت تنها روی زمین حاکم نیست.در این میان، مترو شهرهای مسکو و سن‌پترزبورگ نیز یکی از جاذبه‌های هنر معماری این شهرها محسوب می‌شوند که حالا برخی ایستگاه‌های آنها نه‌تنها به شکل موزه‌هایی زنده و پویا درآمده‌اند بلکه برخی در فهرست میراث فرهنگی جمهوری فدراتیو روسیه نیز ثبت شده‌اند.شبکه قطار شهری روسیه در سال ۱۹۳۵ یعنی بیش از ۸۰ سال پیش کلید خورد. در آن زمان، استالین، دیکتاتور معروف اتحاد جماهیر شوروی، تصمیم گرفت این پروژه را از یک‌سو به نماد قدرت و توسعه در جامعه کمونیستی بلوک شرق تبدیل کند، از سوی دیگر پس از پایان کار آن را به نماد قدرشناسی در قبال انسان‌هایی تبدیل کند که به‌پای حزب کمونیسم تا پای جان از هیچ کوشش و ایثاری دریغ نمی‌کنند. به همین دلیل، هنوز در نقطه‌هایی از ایستگاه‌های خاص، نمادها و تصویرهای مربوط به بانیان و عاملان اجرای این پروژه بزرگ و دشوار در آن زمان به‌چشم می‌خورد.
برخی از ایستگاه‌های مترو در این دو شهر، عملا شکل گالری‌های هنری را پیدا کرده‌اند که نه‌تنها آثاری هنری در گونه‌های نقاشی، مجسمه‌سازی و معماری را در خود جای داده‌اند بلکه با حفظ مؤلفه‌های تاریخی همچون لوسترها به یکی از جاذبه‌ها و مقاصد مورد توصیه برای گردشگرانی که به این شهرها سفر می‌کنند، تبدیل شده‌اند. در این ایستگاه‌ها، سنگ مرمرهای تراش‌خورده به‌وفور یافت می‌شوند و نیز چلچراغ‌هایی که در طراحی، هر فردی را به‌یاد خورشید در زیر زمین می‌اندازند.
این ترکیب‌ها تاکنون عکاس‌های زیادی را هم از سراسر جهان به‌سوی خود کشانده است تا جایی که برخی از آنها، ایستگاه‌ها را برای عکاسی در ساعتی پس از تعطیلی آنها، اجاره کرده و از آلبوم‌های خود نمایشگاه‌هایی، ولو مجازی ترتیب داده‌اند. به گزارش ایسنا، سامانه قطارهای شهری (مترو) کلانشهر مسکو با داشتن ۱۲ خط فعال، ۱۸۰ ایستگاه و جمعا مسیری به طول ۲۹۸ کیلومتر، یکی از قدیمی‌ترین خطوط مترو شهری در جهان است. قطارها (واگن‌ها و لکوموتیوها) هم در این سیستم، بسیار متنوع بوده برخی به‌شدت کهنه اما به هر حال، با وجود صدای گوش‌خراش اصطکاک چرخ‌ها و ریل‌ها موقع ترمز کردن در ایستگاه‌ها به‌شدت سریع و با فاصله کم از هم خدمات‌رسانی می‌کنند تا جایی که برخورد قطارها در مترو مسکو، بی‌سابقه نبوده و امری محال و شاید حتی عجیب محسوب نمی‌شود.در سن‌پترزبورگ نیز شکل و شمایل ساختار مترو و ایستگاه‌های آن، در کل به ساختار مترو مسکو شباهت بسیار دارد اما علاوه بر اینکه تعداد و طول خط‌ها در این شهر شمالی روسیه محدودتر است، یک تفاوت دیگر نیز عمق بسیار زیاد ایستگاه‌های مترو در این شهر، نسبت به مسکو و دیگر شهرهای جهان است. درواقع با توجه به آنکه این شهر در منطقه‌ای دلتایی و در محاصره و مجاورت آب‌ها (در قالب رودخانه و دریا) قرار گرفته است به‌اجبار، خطوط و برخی ایستگاه‌های آن در عمق بسیار زیاد زمین قرار گرفته‌اند تا عملا کار حفاری و محافظت از آن مقدور باشد. همچنین در برخی از ایستگاه‌ها، محل توقف قطار و مسافران، در محفظه‌هایی طراحی شده است تا از ریزش آب جلوگیری شود.
در برخی از ایستگاه‌های متروی سن‌پترزبورگ، با توجه به ویژگی عمق آنها، شرایط به گونه‌ای است که محلی‌ها به طنز می‌گویند در مسیر خانه یا محل کار، ابتدای پله برقی می‌توانند بنشینند و شروع کنند به خوردن ساندویچ خود؛ وقتی به انتهای ساندویچ رسیدند به انتهای پله‌برقی هم می‌رسند.
یکی دیگر از ویژگی‌های البته رخدادی در این سیستم حمل‌ونقل شهری، تعدادی عملیات تروریستی در قالب بمب‌گذاری بوده که به‌ویژه در دهه نخست هزاره سوم میلادی و باز به‌ویژه در مسکو در برخی ایستگاه‌ها، توسط گروه‌های جدایی‌طلب یا معترض به حکومت روسیه صورت گرفته است. این روند به سیستم حمل‌ونقل قطار شهری سن‌پترزبورگ هم رسیده و حالا نگرانی‌هایی برای خیلی‌ها ایجاد کرده است.متروی سن‌پترزبورگ دارای ۶۷ ایستگاه در پنج خط است که روزانه بیش از دو میلیون نفر مسافر را جابه‌جا می‌کند و شانزدهمین متروی شلوغ دنیا از حیث جابه‌جایی مسافر محسوب می‌شود. وقوع انفجار و احیانا تداوم آن (با توجه با کشف یک بمب عمل‌نکرده در ایستگاهی دیگر و نیز دریافت تهدیدهایی که به تعطیلی‌های چندباره مترو انجامید)، شرایط صنعت گردشگری را برای این شهر به‌شدت گردشگرپذیر، دشوار و با ریزش آماری می‌تواند مواجه کند.
البته هم مسکو و هم سن‌پترزبورگ، علاوه بر سیستم مترو از تراموا، سامانه اتوبوس برقی، اتوبوس معمولی و تاکسیرانی نیز در این دو شهر استفاده می‌شود، با این حال اگر روزی گذرتان به این شهرهای گردشگرپذیر جهان افتاد، علاوه بر نیاز به حمل‌ونقل شهری، حتما در قالب جاذبه توریستی نیز بازدید از سامانه قطار شهری (مترو) و ایستگاه‌های آن به شما پیشنهاد خواهد شد.