بازارهای موازی نابودگر بورس

گروه بورس- روز گذشته شاخص کل معاملات عادت این روزهای خود را ترک نکرد و با سقوطی ۱۲۲ واحدی در مسیر سقوط خود پایدار ماند تا نشان دهد که در حقیقت اوضاع نامساعدتر از آن چیزی است که بتوان آن را یک نوسان عادی نامید‌ به همین دلیل ادامه روند سقوط بورس در روزهای اخیر بر نگرانی‌های سهامداران تالار شیشه‌ای افزوده است چرا‌که از یکسو افت قیمت‌ها، ارزش سهام فعالان بورس را تحت تاثیر قرار داده است و از سوی دیگر سرمایه و نقدینگی‌های موجود را تهدید می‌کند. نا‌امید‌کننده‌تر اینکه باز هم آن چیزی که در بازارهای موازی روی می‌دهد از رشد‌های یک‌شبه و انتقال نقدینگی‌ها به این بازارهاست و بورس همانند همیشه قربانی این وضعیت شده است. در این اوضاع که مثل همیشه دولت حمایت خاصی را از بازار سرمایه به عمل نمی‌آورد سرمایه‌گذاران هم ترجیح می‌دهند در بازارهای موازی سکه، ارز و حتی مسکن مشغول به سرمایه‌گذاری باشند. ابهام بزرگ این وضع را اگر نخواهیم به مسایل بیرون از تالار شیشه‌ای بکشانیم باید به نقش حقوقی‌های بورس اشاره کنیم‌ چرا‌که هر زمان که بورس پر‌رونق می‌شود اولین نگاه‌ها به سمت آنها کشیده می‌شود و هر‌گاه بورس با افت و ریزش شاخص‌ها همراه می‌شود نگاه‌ها را به سمت خود می‌کشانند. پس اگر این گروه را مقصران این وضع بورس بنامیم راه اشتباهی نرفته‌ایم چرا‌که حجم بیشتر نقدینگی در اختیار آنهاست و هر فعالیت این گروه باعث رشد یا ریزش شاخص‌ها می‌شود. به هر صورت نباید سایر مسایل را هم بی‌اهمیت دانست چرا‌که دست نیافتن به نتایجی شفاف و قابل اتکا در دوره اخیر مذاکرات هسته‌ای ایران با نمایندگان پنج عضو دایمی شورای امنیت به علاوه نماینده کشور آلمان در هفته اخیر، موجب شد تا اغلب صنایع فعال در بازار سرمایه به دنبال تطبیق قیمت سهام خود با شرایط کنونی اقتصاد ملی باشند.
مشکل بورس سیاسی نیست
در این خصوص کارشناسان نظرات متفاوتی را بیان می‌کنند. مصطفی صفاری، کارشناس ارشد مسایل اقتصادی در گفت‌وگویی با بورس‌نیوز در تحلیلی درباره چرایی این رکود‌ها گفت: مذاکرات هسته‌ای ایران با مقامات گروه ۱+۵، موضوعی پیچیده بوده و مسایل اقتصادی، سیاسی و منطقه‌ای را در‌بر‌می‌گیرد. اگر نتایج مذاکرات را بین صفر تا صد در نظر بگیریم، آثار دوره اخیر نشست‌ها نه صفر مطلق بوده که به طور کامل باعث برهم خوردن روند طبیعی معاملات بازار سرمایه شود و نه به میزان محقق شده کامل آن، که قیمت‌ها را در این بازار با رشدی فزاینده رو به رو سازد. وی مشکل بورس کشور را وابسته به مسایل سیاسی ندانست‌ بلکه منشای اصلی چالش ایجاد‌شده در مقابل رشد بازار سرمایه را فرصت‌های سرمایه‌گذاری موجود در بازارهای رقیب عنوان کرد که در حال حاضر به شدت این بازار را تهدید می‌کند.
نرخ ۲۰ درصدی سود بانک قاتل بورس
این کارشناس بزرگ‌ترین مانع پیشرفت بورس را نرخ ۲۰ درصدی سود سپرده‌های بانکی عنوان کرد و افزود: در مقابل بازدهی ۲۰ درصدی بدون ریسک در بازار پولی، بازدهی بورس باید حداقل ۳۰ تا ۴۰ درصد باشد، به طوری که کمترین رقم برای نسبت قیمت به عایدی سهام در بورس‌ باید حدود ۵/۳ واحد باشد تا توان رقابت با بازار پولی را به عنوان یکی از اصلی‌ترین رقیبان خود داشته باشد‌ چراکه در شرایط فعلی حجم بالایی از اوراق قرضه در کشور منتشر شده که بدون ریسک، نقدینگی جامعه را به خود جذب کرده است.
ایراد بنیادین بازار سهام
صفاری آثار ناشی از انتظار به وجود آمده در پی بروز شوک‌های سیاسی تحمیل شده بر بازار را کوتاه‌مدت دانست و اذعان داشت: آثار چنین انتظاراتی دو تا سه ماه بیشتر به طول نمی‌انجامد، حال آنکه شوک‌های اقتصادی آثاری عمیق‌تر و طولانی‌تر در پی دارد و بازار سرمایه به لحاظ بنیادی دچار مشکل شده است اما در حال حاضر کاهش نرخ سود بانکی و اصلاح بسته پولی بانک مرکزی می‌تواند به بازار کمک کند. معتقدم بورس به اصلاح P/E نیازمند است و این اصلاح تا زمانی که رقبای بورس فعالیت بیشتری داشته و بازدهی بالاتری دارند، ادامه‌دار خواهد بود. وی راهکارهای اساسی برای کمک به روند معاملات بازار سرمایه را ارایه تسهیلات مالی بیشتر به شرکت‌های تولیدی، سرمایه‌گذاری‌ها و وثیقه گرفتن سهام شرکت‌ها برای اعطای وام‌های بانکی عنوان کرد و افزود: نشست‌ها و مذاکرات بین‌المللی به سادگی قابل حل نبوده و ساده‌انگارانه است که حل مسایلی به این پیچیدگی را طی یک جلسه امکان‌پذیر بدانیم و باید با راه‌حل‌هایی کاربردی مسایل بحران‌ها را حل کنیم.
فرصت ویژه شرکت‌های تولیدی
همچنین صفاری نکته مثبت در اقتصاد کشور را منابع مالی موجود در صندوق توسعه ملی برای سرمایه‌گذاری جهت ارتقای بخش تولید‌داخلی دانست و گفت: منابع مالی این صندوق در حال حاضر رقمی‌‌ حدود ۳۴ میلیارد دلار است که برآورد می‌شود تا پایان سال‌جاری به ۵۰ میلیارد دلار نیز افزایش یابد.اگر طبق برنامه پنجم توسعه و براساس فرموده رهبری، حداقل ۲۰ درصد از درآمدهای صادرات نفتی به این صندوق واریز شده و برای سرمایه‌گذاری‌های غیر‌دولتی صرف شود، امکان رشد اقتصادی برای کشور وجود دارد. شرکت‌های تولیدی فعال در بورس نیز می‌توانند از این فرصت استفاده کرده و با در اختیار گرفتن سهمی از منابع مالی موجود در این صندوق برای رشد فرآیندهای تولیدی خود بهره جویند. وی همچنین گفت: باید به جای اقتصاد واردات محور‌ به سمت اقتصاد تولید محور حرکت کنیم تا بتوانیم در پایان سال‌جاری شاهد تحول اقتصادی باشیم.