17 - 03 - 2025
بازارگردانها زیر ذرهبین
مونا حاجی علیاصغر *
نقش بازارگردانها در افزایش نقدشوندگی سهام شرکتها یکی از اجزای حیاتی در بازارهای مالی است. بازارگردانها به عنوان واسطهها و فعالان اصلی در بازار سهام، نقش مهمی در بهبود شرایط معاملاتی، ایجاد تعادل میان عرضه و تقاضا و افزایش اعتماد سرمایهگذاران ایفا میکنند. در ادامه به بررسی نقش بازارگردانها در نقدشوندگی سهام پرداخته و همچنین پیشنهادهای اصلاحی برای بهبود این فرآیند ارائه خواهد شد.
1- نقش بازارگردانها در نقدشوندگی سهام
-ایجاد تعادل بین عرضه و تقاضا: یکی از مهمترین وظایف بازارگردانها، حفظ تعادل بین عرضه و تقاضا در بازار است. این کار از طریق خرید و فروش سهام در شرایطی که تقاضا یا عرضه بهطور غیرعادی افزایش یابد، انجام میشود. به این ترتیب، بازارگردانها مانع از بروز نوسانات شدید و کاهش نقدشوندگی میشوند.
-افزایش عمق بازار: بازارگردانها با فراهم کردن حجم مناسبی از سهام در هر قیمت، عمق بازار را افزایش میدهند. این امر موجب میشود که سرمایهگذاران بتوانند به راحتی معاملات خود را انجام دهند و حجم بیشتری از سهام بدون ایجاد نوسانات شدید قیمت خرید و فروش شوند.
-کاهش فاصله خرید و فروش (اسپرد): بازارگردانها با فراهم کردن نقدینگی، اسپرد (فاصله بین قیمت خرید و فروش) را کاهش میدهند. اسپرد کمتر باعث میشود که هزینههای معاملاتی برای سرمایهگذاران کاهش یابد و همین امر موجب تشویق به انجام معاملات بیشتر میشود.
-اعتمادسازی در بازار: بازارگردانها با فعالیتهای مداوم خود در بازار میتوانند به ایجاد اعتماد میان سرمایهگذاران کمک کنند. در شرایطی که تقاضا یا عرضه برای یک سهم کم باشد، بازارگردانها میتوانند نقش حمایتی ایفا کنند و باعث شوند که سرمایهگذاران احساس امنیت و اعتماد بیشتری داشته باشند.-کاهش نوسانات قیمتی: با حضور فعال بازارگردانها، از آنجا که آنها آماده خرید یا فروش سهام هستند، نوسانات قیمتی در بازار کاهش مییابد. این امر موجب میشود که قیمت سهام به نوسانات غیرمنطقی و شدید دچار نشود و بازار در وضعیت باثباتتری قرار گیرد.
2- چالشها و مشکلات فعلی بازارگردانی
-محدودیت در نقدشوندگی برخی سهامها: در بسیاری از موارد، بازارگردانها نتوانستهاند نقدشوندگی سهامهای خاص را به اندازه کافی تامین کنند. این مشکل معمولا در شرکتهای با حجم معاملاتی پایینتر یا شرکتهایی که در صنایع کمجاذبه قرار دارند مشاهده میشود.
-عدم تعهد کامل به خرید و فروش سهام در شرایط خاص: گاهی اوقات بازارگردانها در شرایط بحرانی (مانند نوسانات شدید بازار یا وقوع بحرانهای مالی) نتوانستهاند به وظیفه خود عمل کنند و این امر موجب عدم نقدشوندگی مناسب و نوسانات شدید قیمتی میشود.
-عدم وجود قوانین شفاف و جامع برای فعالیت بازارگردانها: در برخی بازارها، قوانین و مقررات مربوط به فعالیت بازارگردانها ممکن است ناکافی باشد. این موضوع باعث میشود که برخی بازارگردانها نتوانند به درستی عمل کنند و نقش خود را به خوبی ایفا نکنند.
-تمرکز بازارگردانی در تعداد محدودی از شرکتها: در بعضی بازارها، بازارگردانها تنها روی تعدادی محدود از شرکتها تمرکز دارند و این باعث میشود که نقدشوندگی سهام سایر شرکتها تحت تاثیر قرار گیرد.
3- پیشنهادات اصلاحی برای بهبود عملکرد بازارگردانها و نقدشوندگی سهام
-تقویت قوانین و نظارتهای نهادهای مالی: برای اطمینان از عملکرد بهتر بازارگردانها، باید نظارتهای دقیقتری توسط نهادهای نظارتی صورت گیرد. این نظارتها میتوانند شامل ارزیابی عملکرد بازارگردانها، تعیین مسوولیتها و پیشبینی مجازاتها در صورت عدم انجام وظایف باشد. قوانین شفاف و دقیق میتواند به بهبود وضعیت نقدشوندگی کمک کند.
-توسعه سیستمهای خودکار و الگوریتمی: استفاده از سیستمهای خودکار و الگوریتمی برای فعالیت بازارگردانها میتواند به افزایش کارایی و بهبود نقدشوندگی کمک کند. این سیستمها میتوانند در زمان واقعی اقدام به شبیهسازی خرید و فروشهای مناسب کرده و نقدینگی را در بازار بهطور خودکار تامین کنند.
– تشویق به بازارگردانی بیشتر در سهام کمنقدتر: برای جلب توجه بیشتر به سهامهای با نقدشوندگی پایینتر، بازارگردانها میتوانند از مزایای مالی مانند مشوقهای مالیاتی، پاداشهای نقدی یا برنامههای حمایتی ویژه برای تامین نقدینگی در این سهامها بهرهمند شوند.
-گسترش فعالیت بازارگردانها به سهامهای مختلف: به جای تمرکز بازارگردانها بر سهامهای خاص و بزرگ، باید به آنها انگیزه داده شود تا نقدشوندگی سهام شرکتهای کوچکتر یا نوپا را نیز بهبود دهند. این کار میتواند موجب تنوع بیشتر در بازار و کاهش ریسکهای نوسانات قیمتی شود.
– آموزش و آگاهی بیشتر بازارگردانها: برای بهبود عملکرد بازارگردانها، آموزشهای تخصصی در زمینه تحلیل بازار و شبیهسازی رفتارهای مختلف بازار به آنها ارائه شود. این آموزشها میتوانند به ارتقای مهارتهای آنها در مدیریت نقدینگی و کاهش نوسانات کمک کنند.
-استفاده از فناوریهای نوین در فرآیند بازارگردانی: با توجه به پیشرفتهای فناوری در زمینههای مانند دادهکاوی، هوشمصنوعی و بلاکچین، بازارگردانها میتوانند از این فناوریها برای تحلیل بهتر بازار، پیشبینی روندها و اجرای بهینه استراتژیهای بازارگردانی استفاده کنند. این امر میتواند به افزایش سرعت واکنشها و بهبود شرایط نقدشوندگی کمک کند.
-تقویت برنامههای تشویقی برای جذب بیشتر بازارگردانها: ارائه برنامههای تشویقی برای جذب بیشتر بازارگردانها، به خصوص در سهام شرکتهایی که نقدشوندگی پایینتری دارند، میتواند باعث بهبود وضعیت نقدشوندگی در این بخشها شود. این برنامهها میتوانند شامل پاداشهای مالی، کاهش مالیات یا کمکهای دولتی باشند. بازارگردانها نقش حیاتی در بهبود نقدشوندگی سهام شرکتها ایفا میکنند و از این طریق به افزایش شفافیت و ثبات بازار کمک میکنند. با این حال، چالشهایی نیز در زمینه عملکرد آنها وجود دارد که باید با استفاده از اصلاحات در قوانین، تشویق به بازارگردانی بیشتر و استفاده از فناوریهای نوین، بهبود یابد. ارتقای عملکرد بازارگردانها میتواند به افزایش نقدشوندگی، کاهش نوسانات و جذب سرمایهگذاران جدید به بازار کمک کند و در نهایت باعث تقویت پایداری و رشد بازار سرمایه شود. انعطاف در دامنه نوسان و دامنه مظنه، ثبات در مقررات بازارگردانی
(مقررات لزوم داشتن بازارگردان برای سهام شرکتهای لیست شده بعد حذف این لزوم، تغییر در سرمایه مدیر صندوقهای بازارگردانی جهت بازارگردانی اوراق)، انحصار در بازارگردانی برای شرکتهای تامین سرمایه و صندوقهای بازارگردانی، عدم روشن بودن مقررات کارگزار معاملهگر همه از مواردی است که در صورت روشن شدن تاثیر مثبتی در فرآیند بازارگردانی اوراق بهادار و سهام
شرکتهای لیست شده خواهند داشت.
* کارشناس ارشد بازار سرمایه
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد