بازار در انتظار نشست سرنوشت‌ساز ماه ژوئن

گروه انرژی – حدود دو سال گذشته عربستان با همکاری کشور‌های عضو اوپک و روسیه با هدف از میدان به در کردن نفت شیل توافق کاهش تولید را به جریان انداخت اما در این میان نفت شیل آمریکا به دلیل انعطاف‌پذیری در برابر قیمت‌های پایین، اوپک و استراتژی کاهش تولید این سازمان را شکست داد و برنده این بازی شد.
قیمت نفت از اواسط سال ۲۰۱۴ به دلیل مجموعه‌ای از عوامل مانند رشد قابل توجه تولید نفت و گاز شیل، افت قابل توجهی پیدا کرد. اوپک ابتدا تصور می‌کرد می‌تواند این دشمن نوظهور را با افزایش تولید به منظور ورشکسته کردن شرکت‌های حفاری شیل به زانو درآورد. با این ‌همه در کمال تعجب اوپک، این رویدادها به آن سرعتی که انتظار می‌رفت اتفاق نیفتاد و در نهایت پس از پنج تا هشت ماه، تولید شیل آمریکا کاهش پیدا کرد. اما قیمت‌های پایین‌تر نفت به اقتصادهای کشورهای بزرگ تولیدکننده که وابستگی زیادی به درآمدهای نفتی داشتند و در بعضی موارد نفت بیش از ۹۰ درصد درآمد صادراتی آنها را تشکیل می‌داد، ضربه زد.
از این رو‌ اکثر این کشورها درصدد میانگین قیمت بالاتر نفت برآمدند تا بودجه‌های ملی خود را تامین کرده و برنامه‌های بلندمدت خود را محقق کنند؛ برنامه‌هایی که مستلزم منابع مالی عظیمی هستند.
در همین راستا اوپک برای مقابله با اشباع عرضه بازار جهانی و تثبیت قیمت‌ها، به نوعی توافق برای محدود کردن تولید دست پیدا کرد و به دنبال آن بود تا یک محدوده قیمت «طلایی» بین ۵۰ تا ۶۰ دلار ایجاد کند که برای افزایش درآمد تولیدکنندگان نفت کافی بود اما زیاد هم بالا نبود تا موجب ایجاد موجی از تولیدات جدید از جانب تولیدکنندگان نفت شیل در آمریکا شود.
اما در این میان تولیدکنندگان ریسک‌پذیر و نوآور نفت شیل در ایالات متحده پس از سپری کردن دو سال کابوس‌وار، با تمرکز بر کاهش هزینه‌ها و بهبود کارایی بار دیگر و با تمام توان به بازار طلای سیاه بازگشتند. دستاوردهای فناوری در کاهش هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری، کلید بقای این بازیگران نوظهور و کارآفرین در بازار پرفراز و نشیب نفت به شمار می‌رود.
آمار منتشر شده توسط شرکت بیکرهوگز و آژانس بین‌المللی انرژی نشان می‌دهد در سال ۲۰۱۸ میلادی، تولید نفت آمریکا به رکوردی بی‌سابقه و فراتر از پیش‌بینی‌های کارشناسان بازار دست خواهد یافت.
تولید کنونی نفت ایالات متحده بیش از دوره طلایی بازار و سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۴ میلادی است و این شرایط را باید نشانه‌ای از تغییرات بنیادین در بازار طلای سیاه و جابه‌جایی مهره‌های بازی دانست.
ماه ژوئن، نقطه عطف بازار نفت
در همین حال پال کوکینسکی، بنیانگذار موسسه پژوهش انرژی بوستون نشست اوپک در ماه جاری میلادی را سرنوشت‌ساز توصیف کرد.
به گزارش پایگاه خبری ریگزون، افزایش خطرهای ژئوپلیتیک سبب شده است قیمت نفت نسبت به پاییز پارسال، افزایشی خیره‌کننده داشته باشد. میانگین قیمت شاخص نفت خام دبلیو تی‌ای آمریکا در سه ماه چهارم سال ۲۰۱۷ میلادی، ۵۵ دلار و برای کل سال ۲۰۱۷ میلادی، ۵۱ دلار بوده است. ریسک‌های سیاسی حداقل در چند ماه آینده بالا باقی می‌مانند.
کاهش ۳۸۰ میلیون بشکه‌ای سطح ذخیره‌سازی مازاد در کشورهای صنعتی عضو سازمان توسعه و همکاری‌های اقتصادی (او‌ای‌سی‌دی) که یکی از اهداف سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) هنگام آغاز کاهش تولید نفت از سال ۲۰۱۷ میلادی بود، از دیگر عواملی بوده که در رشد خیره‌کننده قیمت نفت نقش داشته است. ذخیره‌سازی مازاد اکنون از میان رفته و بازار به وضع توازن رسیده و حتی در آستانه دچار شدن به کمبود عرضه است.
تازه‌ترین آمارها حاکی از تشدید روزافزون کمبود عرضه در سه ماهه دوم سال ۲۰۱۸ میلادی است و انتظار می‌رود با توجه به استمرار کاهش تولید نفت در ونزوئلا و تنش‌های سیاسی در خاورمیانه، کمبود ذخیره‌سازی به ۹۶ میلیون بشکه برسد. پیش‌بینی می‌شود محدودیت تولید اوپک، تا موعد پایان توافق جهانی کاهش تولید نفت در پایان سال ۲۰۱۸ میلادی، استمرار داشته باشد. لیبی و نیجریه که از توافق جهانی کاهش تولید نفت مستثنی شده بودند، اکنون نزدیک به حداکثر ظرفیت خود، تولید می‌کنند.
حتی بدون تاثیر اضافی ناشی از رویدادهای سیاسی پیش‌بینی نشده، میانگین قیمت شاخص نفت خام دبلیو تی‌ای آمریکا تا پایان سال‌جاری میلادی احتمالا نزدیک به ۷۰ دلار برای هر بشکه باقی خواهد ماند که بالاتر از میانگین ۵۱ دلار در سال ۲۰۱۷ میلادی است. برتری قیمتی شاخص نفت خام برنت نسبت به دبلیو تی‌ای اکنون به هفت دلار رسیده و انتظار می‌رود بالا باقی بماند. در سال‌های گذشته، این برتری قیمت معمولا نزدیک به سه دلار بود.
بنابراین پس از رشد فصلی ذخیره‌سازی نفت در سه ماهه نخست سال ۲۰۱۹ میلادی، انتظار می‌رود کاهش ذخیره‌سازی ادامه یابد. ظرفیت مازاد تولید نفت عربستان و تمایل این کشور به عرضه نفت در بازار، یکی از محرک‌های اصلی بازار در آینده خواهد بود. گزارش‌های خبری از جمله گزارش‌های رویترز از روزنامه تایم، نشان می‌دهد عربستان می‌خواهد قیمت نفت بیش از ۸۰ دلار برای هر بشکه باشد. قیمت نفت عربستان بر اساس شاخص قیمت برنت تعیین می‌شود.
دیگر متغیرها نیز بر قیمت نفت تاثیر خواهند داشت. جهش ۵۹ درصدی قیمت شاخص نفت خام برنت از حدود ۵۰ دلار در سه ماهه دوم سال ۲۰۱۷ میلادی به نزدیک ۷۹ دلار در مقطع کنونی، به احتمال زیاد بر رشد تقاضای نفت تاثیر منفی خواهد داشت. پیش‌بینی می‌شود تقاضای روزانه نفت جهان در سال‌جاری میلادی از یک میلیون و ۴۰۰ هزار بشکه رشد برخوردار شود در حالی که رشد تقاضا در سال ۲۰۱۷ میلادی یک میلیون و ۵۷۰ هزار بشکه در روز بود. به احتمال زیاد رشد تقاضا در سال ۲۰۱۹ میلادی کمتر خواهد بود. پس از رشد ۷۳۵ هزار بشکه‌ای تولید روزانه نفت آمریکا در سال ۲۰۱۷ میلادی، پیش‌بینی می‌شود تولید روزانه این کشور در سال‌جاری میلادی از یک میلیون و ۷۸۰ هزار بشکه رشد برخوردار شود. انتظار می‌رود رشد شتابان تولید نفت آمریکا در سال ۲۰۱۹ میلادی نیز ادامه داشته باشد و برآورد رشد یک میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه‌ای تولید روزانه این کشور در این سال، برآوردی محتاطانه به شمار می‌آید.
اگرچه رشد قیمت نفت می‌تواند سبب تشویق رشد تولید نفت در دیگر کشورهای غیرعضو اوپک شود اما احتمال کاهش تولید فراساحلی نفت می‌تواند دلیلی عمده برای نگرانی‌ها باشد و ممکن است سبب شود تولید نفت خارج از آمریکا، در مجموع کاهش یابد.
بر اساس برآوردهای محتاطانه و اولیه درباره عرضه و تقاضا، تقاضا برای نفت خام تولیدی اوپک می‌تواند در سال ۲۰۱۹ میلادی با حدود ۳۰۰ هزار بشکه کاهش به ۳۱ میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه در روز برسد. با این همه با توجه به افت تولید نفت ونزوئلا و بحران در خاورمیانه، تولید نفت اوپک که در ماه آوریل امسال به میانگین ۳۱ میلیون و ۶۵۰ هزار بشکه در روز رسیده بود، به روند کاهشی خود ادامه می‌دهد و احتمال می‌رود در سال ۲۰۱۹ میلادی به میانگین ۳۱ میلیون بشکه در روز برسد که کمتر از نیازهای بازار است. کاهش ذخیره‌سازی نفت در کشورهای عضو سازمان توسعه و همکاری‌های اقتصادی می‌تواند به طور مستمر ادامه یابد مگر اینکه عربستان، دیگر اعضای اوپک و روسیه، تولید خود را در ماه‌های آینده سال‌جاری میلادی افزایش دهند.
درخواست آمریکا از عربستان
این در حالی است که بنا بر گزارش بلومبرگ، دولت ترامپ از عربستان و سایر تولیدکنندگان اوپک درخواست کرده تولید نفت‌شان را به میزان یک میلیون بشکه در روز افزایش دهند.
به نظر می‌رسد اوپک نسبت به درخواست آمریکایی‌ها برای تولید بالاتر، رویکرد دوستانه‌تری دارد. محمد بارکیندو، دبیرکل اوپک چند هفته پیش گفته بود که توئیت ترامپ در آوریل بر محاسبات اوپک تاثیر گذاشت و آنها احساس کردند باید از افزایش بیش از حد قیمت‌ها جلوگیری کنند. اظهارات استیون منوچین، وزیر خزانه‌داری آمریکا در ماه می نشان داد که آمریکا و عربستان دستکم درباره احتمال خروج آمریکا از توافق هسته‌ای با ایران گفت‌وگو کرده‌اند. منوچین گفته بود گفت‌وگوهای مختلفی با کشورهای مختلف درباره تمایل به افزایش عرضه نفت برای جبران محدود شدن عرضه ایران صورت گرفته است اما احتمالا منوچین به تمایل عربستان به افزایش عرضه اشاره داشته است. مقامات اوپک اوایل هفته گذشته در شهر کویت دیدار کردند تا پیش از نشست ۲۲ ژوئن در وین، استراتژی هماهنگی داشته باشند. این مقامات درباره آنچه بحث شد سکوت اختیار کردند اما وعده دادند عرضه باثبات نفت را تضمین می‌کنند تا پاسخگوی تقاضای رو به رشد و جبران کاهش عرضه در بخشی از نقاط جهان باشند. این اظهارات می‌تواند به عنوان تمایل برای افزایش تولید در سال‌جاری پیش از موعد مقرر تفسیر شود. نشست اوپک در ۲۲ ژوئن (اول تیرماه) امسال، نقطه عطفی مهم برای درک اهداف این سازمان به شمار می‌آید.