بازار سرمایه در تلاطم سیاست‌ها

حسین عبدی*
تقاضا برای عرضه اولیه در بورس ایران بسیار زیاد است و عرضه اولیه، چه از منظر افزایش سطح تولید و چه از نظر تبلیغات بازاریابی سهام و تولید شرکت‌ها، می‌تواند بسیار مفید باشد. با این حال در شرایط فعلی به دلیل تقاضای بالای موجود، مسوولان ناچارند بخش مهمی از عرضه‌های اولیه را وارد بازار کنند. با توجه به محدودیت دامنه نوسان، عمق کم بازار سرمایه و مشکلات سیاسی، این عرضه‌های اولیه در برخی موارد به بازار آسیب نیز زده‌اند. اگر شرایط بهبود یابد، ریسک‌های سیاسی و اقتصادی کاهش پیدا کند و دامنه نوسان نیز افزایش یابد، عرضه‌های اولیه می‌توانند تاثیر بسیار مثبت‌تری بر بازار داشته باشند.
نقش ریسک‌های سیاسی و اقتصادی در بازار سرمایه ایران بسیار پررنگ است. وضعیت بازار و هیجانات موجود به شدت بر تصمیمات سرمایه‌گذاران غلبه دارد. اقتصاد کشور، به طور کلی، اقتصادی سیاسی است و تاثیر روندهای سیاسی بر قیمت سهام کاملا محسوس است. سیاست‌های دولت جدید در بدو ورود بر بازار سرمایه اثرگذار بود اما این سیاست‌ها به گونه‌ای نیست که محدود به یک دولت خاص باشد. هر دولتی ناچار است نرخ ارز نیما را به نرخ آزاد نزدیک کند بنابراین بخش زیادی از این تغییرات به سیاست‌های کلان حکومتی مرتبط است. متاسفانه بازار سهام از این تغییرات منتفع نشده و همواره به عنوان جبهه آخر تغییرات اقتصادی و بهره‌وری مورد توجه دولت‌ها قرار گرفته است. در حالی که بازار سرمایه می‌تواند
به عنوان یکی از سوپاپ‌های اطمینان اقتصادی و منبع درآمدزایی برای دولت نقش‌آفرینی کند اما سیاست‌های اعمال‌شده به شکلی نبوده که این پتانسیل به درستی بالفعل شود.
در خصوص نسبت قیمت به درآمد (P/E) نیز باید گفت که این نسبت همواره یکی از معیارهای مورد توجه برای ارزشگذاری سهام بوده است. با این حال این نسبت‌ها طبیعتا نسبی هستند و نمی‌توانند به تنهایی معیار جامعی برای ارزشگذاری باشند. نسبت P/E می‌تواند بیشتر جنبه تبلیغاتی برای برخی شرکت‌ها داشته باشد. در این میان، ضریب‌های P/E آینده‌نگر که براساس تحلیل‌های دقیق به دست می‌آیند، اهمیت بسیار بیشتری نسبت به ضریب‌های P/E برمبنای سود ۱۲ماه گذشته (TTM) دارند. به‌طور کلی بازار سرمایه همواره در حال تغییر است و این تغییرات متناسب با قیمت و درآمد شرکت‌ها شکل می‌گیرد بنابراین استفاده از نسبت P/E به عنوان یک شاخص مرجع قطعی توصیه نمی‌شود اما در پیش‌بینی‌ها و تحلیل نرخ رشد بازار می‌تواند نقش داشته باشد. با این وجود در شرایط فعلی بازار عواملی مانند نرخ بهره و سیاست‌های اقتصادی دولت اهمیت بیشتری نسبت به ضریب‌های P/Eدارند.
* کارشناس بازار سرمایه