بازار محصولات باغی به هم ریخت

هر سال و در زمان عرضه محصولات اخبار مختلفی در خصوص بروز مشکلات برای کشاورزان در این زمینه به گوش می‌رسد و همواره این پرسش برای مردم وجود دارد که آیا زمان ساماندهی و تحول در ساختار کشاورزی کشور و عرضه و تقاضای محصولات باغی فرا نرسیده است؟
محصولات باغی در میان تولیدات کشاورزی از جمله تولیداتی است که به دلیل فسادپذیری بالا نسبت به سایر تولیدات باید به سرعت به بازار مصرف برسد و تاخیر در عرضه آن به بازار، گاهی باعث از بین رفتن محصول و زیان باغداران می‌شود.
از سوی دیگر همین شرایط موجب می‌شود تا باغداران مجبور شوند، محصول را به قیمت کمتر از هزینه تولید به فروش برساند تا جلوی ضرر بیشتر را هر چه زودتر بگیرد و کمتر زیان دهد.
در سال زراعی جاری برخی از محصولات باغی و صیفی‌جات به سرنوشتی دچار شده اند که نه تنها برای تولیدکنندگان سود ندارند که به دلیل افزایش هزینه حمل‌ونقل پس از اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها، هزینه حمل‌ونقل برخی محصولات بیش از هزینه تولید شده است.
شیوه سنتی کشاورزی و عرضه محصولات و تولیدات این بخش باعث شده تا هر ساله شاهد بروز مشکلاتی برای برخی از محصولات باشیم که یا به دلیل کشت کم با قیمت بالا عرضه می‌شود و یا به دلیل وفور حتی هزینه‌های تولید را تامین نمی‌کند.
به گزارش ایرنا،در هفته جاری قیمت یک کیلوگرم انواع میوه و صیفی‌جات در شهر اصفهان به این قرار بوده است: گوجه ۵۰۰ تومان، هندوانه ۱۵۰تا ۲۰۰، هلو ۷۵۰ تا ۱۰۰۰ تومان، زردآلود ۱۲۰۰، گیلاس درجه یک ۳۵۰۰، انگور ۱۳۰۰، آلبالو ۲۰۰۰، گرمک و طالبی ۳۰۰، خربزه ۵۰۰، شلیل ۱۸۰۰، سیب‌زمینی ۴۰۰، پیاز ۳۰۰ و سیب گلاب ۱۳۰۰ تومان.
برای برخی از محصولات به خصوص هندوانه، طالبی و گرمک قیمت به گونه‌ای است که با احتساب هزینه‌های حمل‌ونقل و میدان‌داری به احتمال زیاد این محصول در مزرعه از کشاورز کمتر از ۱۰۰ تومان خریداری می‌شود، اما آیا واقعا با کشاورزی سنتی ما هزینه تولید این محصول همین میزان است.
افزایش قیمت هزینه ها
دبیر اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان محصولات کشاورزی استان اصفهان در این خصوص می‌گوید: در سال‌های اخیر با آزاد شدن قیمت کود و سم و حذف یارانه‌های سوخت هزینه‌های تولید و حمل‌ونقل افزایش یافته است. احمدرضا همتی افزود: در ارتباط با برخی از میوه‌ها مانند هندوانه و طالبی شرایط به‌گونه‌ای است که کشاورز تمایلی به برداشت ندارد زیرا هزینه‌های عرضه این محصولات به بازار بیشتر از هزینه تولید است. وی ادامه داد: شرایط حاضر با وجود حاکم بودن خشکسالی بر استان باعث شده تا مازاد تولید زیادی در استان وجود نداشته باشد، اگر در شرایط سال‌های نرمال از نظر بارش قرار داشتیم و میزان تولید بیشتر از میزان موجود بود، قطعا قیمت انواع میوه از آنچه امروز مشاهده می‌شود نیز کمتر می‌شد.
همتی اظهار داشت: اکثر کشاورزان استان از نظر اقتصادی وضعیت مناسبی ندارند و استمرار چنین شرایطی طی یکی دو سال باعث ایجاد مشکلات جدی اقتصادی برای آنان می‌شود.
وی ضعف بخش کشاورزی و فقدان زیرساخت‌های مناسب را از عواملی دانست که سالانه ۲۰ میلیون تن ضایعات میوه در این بخش را باعث می‌شود و اظهار داشت: سرانه ضایعات میوه در کشور ۵۸ کیلوگرم است که نشان می‌دهد میزان ضایعات میوه در ایران بیش از تولید میوه در کل کشورهای عربی همسایه ایران است.
نرخ ارز
رییس کانون خبرگان کشاورزی استان اصفهان نیز در خصوص وضعیت تولید میوه و سازماندهی نشدن این بخش اظهار داشت: یکی از مشکلات عمده این بخش به واقعی نبودن قیمت ارز بازمی‌گردد که این عامل انگیزه صادرکنندگان را برای سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی کاهش داده است.
اسفندیار امینی اضافه کرد: رونق صادرات و خرید تضمینی دولت از عواملی است که سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی را تضمین می‌کند اما اکنون قانون خرید تضمینی به درستی اجرا نمی‌شود.
وی گفت: این امر به تولید لطمه می‌زند و انگیزه افزایش تولید را از بین می‌برد زیرا کشاورز هیچ‌گونه اطمینانی ندارد که محصول تولیدی را می‌تواند به فروش برساند به همین خاطر تنها به حفظ شرایط موجود بسنده می‌کند.
امینی تعدد متولیان مسایل مرتبط با بخش کشاورزی و بعضا فقدان هماهنگی بین این متولیان را از مشکلاتی دانست که بخش کشاورزی را دچار تنش‌های زیادی کرده است.
وی تصریح کرد: اگر جهاد کشاورزی و تعاون روستایی به تعهدات خود عمل کنند و قیمت ارز نیز واقعی باشد، تولیدات کشاورزی و صادرات آن به صرفه خواهد بود.
وی توانمندسازی تعاونی‌های کشاورزی به منظور ایجاد صنایع جنبی را از دیگر راهکارهایی دانست که به تقویت بخش کشاورزی مدد می‌رساند.
رییس سازمان بازرگانی استان اصفهان نیز در خصوص بازار میوه و قیمت محصولات باغی گفت: اگر وضعیت عرضه میوه در کشور را بخواهیم با وضعیت مطلوب مقایسه کنیم باید گفت که در این زمینه با شرایط مطلوب فاصله بسیار زیادی داریم. مظفر انصاری افزود: یکی از مهم‌ترین موانع تعیین صحیح نرخ انواع میوه‌های ایرانی، فقدان سیستم درجه بندی و دانه بندی (سرتینگ) است که قیمت‌گذاری اکثر تولیدات کشاورزی داخلی را دشوار کرده است. وی ادامه داد: برای میوه‌های وارداتی به دلیل اینکه محصولات بر اساس سیستم درجه‌بندی و دانه‌بندی (سرتینگ) بسته‌بندی شده و وارد می‌شود، قیمت‌گذاری آسان است اما در ارتباط با تولیدات باغی داخلی امکان قیمت‌گذاری دقیق وجود ندارد.
انصاری گفت: با وجود مشکلات موجود در عرضه محصولات باغی داخلی هر هفته کمیسیون قیمت‌گذاری با حضور اعضای این کمیسیون تشکیل و قیمت خرده‌فروشی میوه و تره‌بار را تعیین و ابلاغ می‌کند.
وی افزود: این کمیسیون به‌طور متوسط ۱۵ درصد سود خرده‌فروشی برای میوه‌های وارداتی، ۲۵ درصد سود خرده‌فروشی برای میوه‌های ایرانی و برای صیفی‌جات فسادپذیر، گوجه و پیاز نیز سود حداکثر ۳۰ درصدی در نظر می‌گیرد.
قائم‌مقام رییس سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان و معاون تولیدات گیاهی این سازمان در ارتباط با وضعیت تولیدات میوه استان در سال زراعی جاری گفت: بر خلاف سال‌های قبل که سرمازدگی بخشی از محصول میوه استان را از بین می‌برد در سال زراعی جاری استان با سرمازدگی مواجه نشد و همین امر باعث افزایش تولید میوه شد.
محمد نصر اصفهانی افزود: وفور محصولاتی مانند زردآلو، هلو و گیلاس و تقلیل قیمت این محصولات در مقایسه با سال‌های گذشته روی قیمت میوه‌های ارزان‌تر اثر گذاشت و باعث کاهش بیشتر قیمت این محصولات شد.
نصر اصفهانی در خصوص حذف واسطه‌های میان بخش تولید و مصرف به منظور افزایش صرفه اقتصادی کشاورزان اظهار داشت: سیستم‌های واسطه‌ای و میدان‌داری در این میان چنان قدرت یافته‌اند که مبارزه با آنها و از میدان به درکردن واسطه‌ها بعضا غیرممکن می‌نماید.
وی تصریح کرد: در راستای حذف واسطه‌ها در میادین میوه و تره‌بار، غرفه‌هایی در سال‌های قبل به کشاورزان برای عرضه مستقیم محصولات داده شد اما برخی از میدان‌دارها با تطمیع کشاورزان غرفه‌ها را از آنها خریداری و آنها را حذف کردند تا استیلای انحصاری خود را بر این بخش حفظ کنند.
نقش سازمان تعاون روستایی
معاون بازرگانی سازمان تعاون روستایی استان اصفهان درباره اینکه آیا بخش تعاون روستایی می‌تواند متولی ساماندهی به عرضه محصولات کشاورزی باشد، گفت: این مقوله نیازمند ساعت‌ها بحث است و به‌طور کلی بخش تعاون نیز از چنین اتفاقی استقبال می‌کند اما ابزارهای قانونی لازم را در اختیار ندارد. بهنام سیفی ادامه داد: وقتی تعاونی‌ها توان مالی ندارند و اختیار تسهیلات بخش کشاورزی نیز در ید اختیار تعاون روستایی نیست، چگونه این سازمان می‌تواند در زمینه ایجاد صنایعی برای درجه‌بندی، بسته‌بندی و عرضه به بازار محصولات کشاورزی بیاید؟
اما حدیث کشاورزان چیز دیگری است، طالبی‌کاران کاشان از فقدان صرفه اقتصادی برداشت طالبی سخن می‌گویند و از محصولی که بر زمین مانده، سیب گلاب سمیرم با قیمتی خریداری می‌شود که با احتساب هزینه حمل‌ونقل، پای درخت بریزد زیانش کمتر و هندوانه که در میوه‌فروشی‌ها با احتساب هزینه حمل‌ونقل و سود فروشنده ۲۰۰ تومان عرضه می‌شود.
در این میان سهم کشاورزان، دستان خالی اما پینه بسته‌ای است که همیشه رو به آسمان است برای این دستان پینه بسته چه باید کرد.