بازگشت اعتماد؟

دیبا حاجیها- بازار سرمایه ایران در روز گذشته، 7آذر‌1403، رشد قابل‌توجهی را تجربه کرد که می‌تواند نشانه‌ای از بازگشت اعتماد سرمایه‌گذاران و شروع یک روند مثبت در میان‌مدت باشد. شاخص کل بورس تهران با رشد چشمگیر 179/11واحد به 155/426/2واحد رسید. این افزایش در شاخص نشان‌دهنده یک تغییر قابل‌توجه در روند بازار و گویای بازگشت اعتماد برخی فعالان به بورس ایران است. وقتی شاخص کل با چنین رشدی همراه می‌شود، معمولا می‌توان گفت ورود نقدینگی جدید به بازار و علاقه بیشتر سرمایه‌گذاران به خرید سهام اتفاق افتاده است. آنچه در این رشد خاص مهم است، فاصله حدود 5‌درصدی شاخص از سقف مقاومت تاریخی خود است که در گذشته به آن دست یافته بود. در روز گذشته، ارزش معاملات بورس تهران به رقم 5/133/21میلیارد تومان رسید که بسیار قابل‌توجه است. در این شرایط، افزایش حجم مبادلات می‌تواند نشانه‌ای از ورود نقدینگی جدید به بازار باشد.
ورود نقدینگی از سوی سرمایه‌گذاران خرد (حقیقی‌ها) و بزرگ‌تر (حقوقی‌ها) به بازار، موجب تعمیق بازار و رشد آن می‌شود. در همین راستا، تعداد معاملات نیز به 214/488معامله رسید که نشان‌دهنده تحرک بالای سرمایه‌گذاران در خرید و فروش سهام است. این سطح از فعالیت، معمولا نشان‌دهنده افزایش اعتماد سرمایه‌گذاران و امید به آینده است. همچنین شاخص کل هم‌وزن نیز در روز گذشته با رشد 556/3‌واحد به 864/766واحد رسید. این افزایش در شاخص هم‌وزن نشان‌دهنده این است که مانند گذشته، تنها سهم‌های بزرگ و شاخص‌ساز رشد نکرده‌اند بلکه سهم‌های کوچک‌تر و متوسط نیز در این روند صعودی مشارکت داشته‌اند.
این نکته بسیار حائز اهمیت است زیرا در بازارهای بازیگر محور معمولا سهم‌های بزرگ‌تر و پرمعامله بیشترین توجه را جلب می‌کنند و رشد آنها منجر به رشد شاخص کل می‌شود اما در بازاری که شاخص هم‌وزن نیز رشد می‌کند، می‌توان نتیجه گرفت که این روند صعودی در تمام بخش‌های بازار پراکنده شده و رشد به صورت گسترده‌تر در تمام گروه‌های صنعتی و سهامی اتفاق افتاده است. رشد همزمان سهام‌های بزرگ و کوچک معمولا به معنای یک روند مثبت و پایدارتر در بازار است که نه‌تنها از سوی نهادهای بزرگ، بلکه از سوی سرمایه‌گذاران خرد و متنوع نیز تقویت می‌شود. این ترکیب از رشد شاخص کل و شاخص هم‌وزن می‌تواند به معنای یک حرکت رو به جلو در بازار سرمایه ایران باشد که در آن علاوه‌بر بزرگان بازار، سهم‌های کوچک‌تر نیز جایگاه خود را در روند صعودی پیدا کرده‌اند. چنین رشدی معمولا باعث جلب اعتماد بیشتر از سوی سرمایه‌گذاران جدید و بازگشت اطمینان به بازار می‌شود.
بورس در آتش خرید
ارزش معاملات سهام، صندوق‌های سهامی و حق تقدم در روز گذشته به 863/10‌میلیارد تومان رسید که نشان‌دهنده رشد قابل توجه در این بخش از بازار است. این بخش از بازار که بیشتر شامل سهام‌های بزرگ و با عملکرد بنیادی است، در حال جذب حجم قابل‌توجهی از نقدینگی است. افزایش ارزش معاملات این صندوق‌ها به همراه ورود 6/224‌میلیارد تومان پول جدید نشان‌دهنده وجود فشار تقاضا برای خرید سهام‌های منتخب، به‌ویژه سهام‌های با پشتوانه بنیادی است. سرانه خرید این بخش به 8/51‌میلیون تومان و سرانه فروش نیز به 8/45‌میلیون تومان رسید که به وضوح از پیشی گرفتن خریدها نسبت‌به فروش‌ها حکایت دارد. این امر نشان‌دهنده آن است که سرمایه‌گذاران به‌دنبال فرصت‌های خرید در بازار هستند و بازار در جهت صعودی حرکت می‌کند.
صندوق‌های مختلط؛ راهی به سوی پایداری در بازار نوسانی!
صندوق‌های مختلط که ترکیبی از سهام و اوراق بهادار با درآمد ثابت هستند و همچنین صندوق‌های سهامی، در روز گذشته معاملات قابل‌توجهی به ارزش 2/551/3میلیاردتومان داشتند و در همین راستا 8/19‌میلیاردتومان پول جدید وارد این صندوق‌ها شد. این روند نشان‌دهنده توجه زیاد سرمایه‌گذاران به این نوع صندوق‌ها است. صندوق‌های مختلط به‌دلیل تنوع دارایی‌های خود، برای سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر جذابیت زیادی دارند زیرا این صندوق‌ها همزمان می‌توانند بازدهی بالایی از بازار سهام و همچنین ثبات نسبی و امنیت بیشتری از اوراق با درآمد ثابت ارائه دهند. این نوع صندوق‌ها به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهند که در شرایط ناپایدار بازار، ریسک سرمایه‌گذاری خود را کاهش دهند و در عین حال از فرصت‌های رشد بازار سهام بهره‌مند شوند. در شرایط کنونی بازار که شاهد رشد قابل توجه شاخص‌ها هستیم، برخی سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند با استفاده از این صندوق‌ها سبد سرمایه‌گذاری خود را متنوع و از نوسانات شدید سهام‌های تک‌نماد خود جلوگیری کنند. اعداد نشان می‌دهد که بخش بزرگی از سرمایه‌گذاران در حال تغییر استراتژی خود از خرید سهام‌های فردی به سمت صندوق‌های سرمایه‌گذاری هستند. این امر می‌تواند ناشی از نیاز به مدیریت ریسک بیشتر در شرایط پرنوسان بازار باشد. همچنین این سرمایه‌گذاری‌ها معمولا از سوی افرادی صورت می‌گیرد که به دنبال بازدهی معقول و متوازن هستند و نمی‌خواهند تمام سرمایه خود را در معرض نوسانات شدید قرار دهند. این روند نشان‌دهنده تغییر در استراتژی‌های سرمایه‌گذاری است که به ویژه در میان سرمایه‌گذاران نهادها و افراد بلندمدت دیده می‌شود. به عبارت دیگر، در کنار رشد چشمگیر شاخص‌ها و تقاضای فزاینده در بخش سهام، سرمایه‌گذاران به‌دنبال فرصت‌هایی هستند که بتوانند هم از پتانسیل رشد بازار بهره ببرند و هم از ریسک‌های احتمالی محافظت کنند. این تغییر در تمایلات سرمایه‌گذاران می‌تواند به تثبیت و پایداری بازار در میان‌مدت کمک کند.
ریسک‌گریزی زیر سایه درآمد ثابت‌ها
صندوق‌های درآمد ثابت که معمولا ترکیبی از اوراق با درآمد ثابت و سایر ابزارهای کم‌ریسک هستند، در روز گذشته ارزش معاملاتی معادل 264/10‌میلیارد تومان را ثبت کردند و 1/955‌میلیارد تومان پول جدید به این صندوق‌ها وارد شد. این آمارها به وضوح نشان‌دهنده تمایل سرمایه‌گذاران محافظه‌کار به‌سمت حفظ ارزش دارایی‌های خود و جلوگیری از ریسک‌های غیرضروری در بازارهای پرنوسان است.
سرمایه‌گذاران در شرایطی که بازار سهام با نوسانات زیاد و پیش‌بینی‌های اقتصادی نامشخص روبه‌رو است، بیشتر به سمت صندوق‌های درآمد ثابت می‌روند تا از خطرات احتمالی که ممکن است در اثر افت ناگهانی قیمت‌ها در بازار سهام ایجاد شود، در امان بمانند. این صندوق‌ها به‌دلیل پرداخت سود ثابت و پایدار، معمولا در زمان‌هایی که بازار سهام به شدت نوسانی است، برای افرادی که به دنبال سرمایه‌گذاری با ریسک کمتر هستند، جذابیت پیدا می‌کنند.
ورود 1/955‌میلیارد تومان پول جدید به صندوق‌های درآمد ثابت، علاوه‌بر اینکه نشان‌دهنده تمایل سرمایه‌گذاران به‌سمت دارایی‌های کم‌ریسک است، می‌تواند به‌عنوان یک واکنش طبیعی به شرایط اقتصادی و سیاسی پیچیده و پرابهام تلقی شود. سرمایه‌گذاران محافظه‌کار ترجیح می‌دهند در این شرایط از بازار سهام که به دلیل نوسانات زیاد ممکن است خطراتی برای دارایی‌های آنها ایجاد کند، فاصله بگیرند و به جای آن از صندوق‌های درآمد ثابت استفاده کنند که علاوه‌بر حفظ سرمایه، می‌توانند سودی پایدار و نسبی به سرمایه‌گذاران خود بدهند. این رویکرد به خصوص برای کسانی که به دنبال حفظ ارزش دارایی‌های خود در برابر تورم و نوسانات ارزی هستند، بسیار حائز اهمیت است. صندوق‌های درآمد ثابت معمولا با سررسیدهای کوتاه‌مدت و سود ثابت، می‌توانند گزینه‌ای مناسب برای سرمایه‌گذارانی باشند که در شرایط حساس اقتصادی و سیاسی می‌خواهند از بروز هرگونه نوسان منفی جلوگیری کنند. در شرایط کنونی که بازار سرمایه به‌طور کلی در حال تجربه رشد است، نوسانات کمتری در بخش اوراق با درآمد ثابت مشاهده می‌شود و به همین دلیل، این صندوق‌ها در میان افرادی که اولویت اصلی‌شان کاهش ریسک است، مورد توجه قرار می‌گیرند. در عین حال، ورود پول جدید به این صندوق‌ها می‌تواند نشان‌دهنده یک استراتژی بلندمدت برای حفظ ارزش دارایی‌ها در برابر ریسک‌های کوتاه‌مدت و ناپایداری‌های اقتصادی باشد.
ورود حقیقی‌ها و عقب‌نشینی حقوقی‌ها
حقیقی‌ها در روز گذشته 264/11‌میلیارد تومان خرید کردند و 081/10میلیارد تومان فروختند. به عبارت دیگر، حقیقی‌ها بر عکس روز سه‌شنبه وارد فاز خرید شده‌اند. سهم حقیقی‌ها از خرید 53‌درصد و از فروش 48‌درصد بوده که نشان‌دهنده تغییر مثبت در رفتار سرمایه‌گذاران خرد است. این تغییر در رفتار حقیقی‌ها می‌تواند به معنای بازگشت اعتماد به بازار و افزایش تمایل به خرید سهام در شرایط مثبت بازار باشد. حقوقی‌ها نیز باوجود اینکه در روزهای گذشته عمدتا در سمت خرید بودند، امروز به‌سمت فروش سوق پیدا کرده‌اند. حقوقی‌ها در روز گذشته 845/9‌میلیارد تومان خرید و 026/11‌میلیارد تومان فروختند. این وضعیت نشان‌دهنده تغییر در رویکرد نهادهای حقوقی است که ممکن است در پی آرام‌سازی بازار و کاهش فشار تقاضا در بازار باشند. معمولا حقوقی‌ها که در تحلیل‌های میان‌مدت فعالیت می‌کنند، به‌دنبال سودآوری از فروش‌های خود هستند و در زمان نزدیک‌شدن به سقف‌های مقاومتی، رویکرد خود را تغییر می‌دهند.
از فرابورس چه خبر؟
فرابورس ایران در روز گذشته با رشد
49 واحدی به 424/23واحد رسید و همچنین معاملاتی با ارزش 3/823/74میلیارد تومان را به ثبت رساند. این رشد در فرابورس نشان‌دهنده گسترش حرکت مثبت به دیگر بخش‌های بازار است. از آنجا که فرابورس به‌طور کلی شامل شرکت‌های کوچک‌تر و جدیدتر است، رشد آن می‌تواند نشانه‌ای از حرکت به سمت شرکت‌های نوپا و صنایع جدید باشد. پرتراکنش‌ترین نمادهای فرابورس شامل ایران خودرو دیزل (خاور)، سرمایه‌گذاری توسعه و عمران استان کرمان (کرمان) و پویا زرکان آق‌دره (فزر) بودند که نشان‌دهنده توجه به صنایع مختلف از جمله خودروسازی، معادن و فولاد است. این نمادها از شرکت‌هایی هستند که در شرایط فعلی، سرمایه‌گذاران به آنها به‌عنوان فرصت‌های جدید نگاه می‌کنند.
چشم‌انداز بازار چیست؟
در حال حاضر، شاخص کل بورس تهران به نقطه حساسی نزدیک شده است که می‌تواند تاثیر زیادی بر روند کوتاه‌مدت بازار داشته باشد. این شاخص به سقف تاریخی خود بسیار نزدیک است و در 14‌روز کاری گذشته شاهد رشد قابل‌توجهی معادل 20درصد بوده‌ایم. چنین رشد سریعی معمولا موجب ایجاد حساسیت میان سرمایه‌گذاران می‌شود و از آنجایی که بازار به مقاومت‌های مهم و تاریخی نزدیک می‌شود، باید منتظر واکنش‌های خاص از سوی سرمایه‌گذاران و فعالان بازار باشیم.
یکی از رفتارهایی که معمولا در نزدیکی سقف تاریخی مشاهده می‌شود، افزایش فشار فروش است. در این نقطه از بازار، سرمایه‌گذاران که در طول روند صعودی سودهای مناسبی به دست آورده‌اند، ممکن است تصمیم بگیرند که بخشی از دارایی‌های خود را بفروشند تا سود خود را محقق کنند. این فرآیند معمولا منجربه تشکیل صف‌های فروش می‌شود که اگر این فشار فروش از سوی سرمایه‌گذاران بزرگ، حقوقی‌ها، یا اشخاص حقیقی که به‌دنبال خروج از بازار هستند ایجاد شود می‌تواند به بازار فشار بیاورد. در این شرایط، با کاهش حجم تقاضا و افزایش حجم عرضه، روند صعودی بازار متوقف شده و ممکن است به اصلاح قیمت‌ها منجر شود.
علاوه‌بر این، مقاومت‌های قوی که در نزدیکی سقف تاریخی وجود دارند، معمولا ناشی از حضور سرمایه‌گذارانی است که در نقاط بالاتر بازار وارد شده‌اند و به دنبال فروش سهام خود در قیمت‌های بالا هستند. این سرمایه‌گذاران به دلیل اینکه خریدهای قبلی‌شان در سطوح پایین‌تر بوده است، تمایل دارند در این نقاط سود خود را ثبت کنند. بنابراین نزدیک شدن به سقف تاریخی می‌تواند به معنای نقطه تغییر بازار باشد که در آن از یک سو فشار فروش شدت می‌گیرد و از سوی دیگر، تقاضا کاهش می‌یابد.
این وضعیت می‌تواند موجب نوسانات وضعیت سیاسی و اقتصادی کشور و نیز تحولات جهانی می‌تواند تاثیر زیادی بر این روند داشته باشد. به عنوان مثال، در صورتی که بازار جهانی و به ویژه قیمت‌های جهانی نفت و کالاها بهبود یابد، یا تحریم‌ها کاهش پیدا کند، این می‌تواند سیگنال‌های مثبتی برای بازار سهام ایران باشد و مسیر صعودی را ادامه دهد. همچنین ثبات اقتصادی داخلی و اعتماد بیشتر سرمایه‌گذاران می‌تواند این روند را تسهیل کند و امکان شکستن سقف تاریخی را فراهم سازد. در نتیجه، آینده بازار به عوامل متعددی بستگی دارد که به یکباره نمی‌توان درباره آنها قضاوت قطعی کرد.
بنابراین سرمایه‌گذاران باید با دقت بیشتری به تحلیل روند بازار و عوامل تاثیرگذار بر آن بپردازند و در صورت نزدیک‌شدن به سقف مقاومت تاریخی، محتاطانه‌تر عمل کنند. همچنین ممکن است برخی سرمایه‌گذاران در این نقطه اقدام به تنوع‌سازی سبد خود کنند یا حتی بخشی از سرمایه خود را به دارایی‌های کم‌ریسک‌تری مانند صندوق‌های درآمد ثابت منتقل کنند تا از نوسانات بازار محافظت کنند.
بازار سرمایه ایران در حال حاضر در وضعیتی حساس و پیچیده قرار دارد که به نوعی ترکیبی از فرصت‌ها و تهدیدها است. از یک سو، با رشد قابل توجه شاخص‌ها، ورود نقدینگی به بازار و افزایش تقاضا برای سهام‌های مختلف، فضای مثبتی برای سرمایه‌گذاران ایجاد شده است. این روند به‌ویژه در بخش‌های بنیادی مانند صندوق‌های سهامی و صندوق‌های مختلط مشهود است که نشان‌دهنده اعتماد به آینده بازار و پتانسیل رشد آن است اما از سوی دیگر، با وجود ریسک‌های موجود و با نزدیک‌شدن به سقف‌های تاریخی شاخص‌ها، بازار در معرض فشارهای فروش قرار دارد. بسیاری از سرمایه‌گذاران که در سطوح پایین‌تر وارد شده‌اند، ممکن است به‌دنبال تحقق سود خود باشند و این امر می‌تواند به تشکیل صف‌های فروش و کاهش شتاب رشد بازار منجر شود. در چنین شرایطی، بازار ممکن است با نوسانات شدید مواجه شود و این نیازمند دقت و مدیریت ریسک مناسب از سوی سرمایه‌گذاران است. به‌طور کلی، در این وضعیت، سرمایه‌گذاران باید با توجه به روندهای اقتصادی، سیاسی و بین‌المللی، استراتژی‌های سرمایه‌گذاری خود را به‌طور دقیق‌تر و با احتیاط بیشتری طراحی کنند. این شرایط می‌تواند همزمان فرصت‌های مناسبی برای کسب سود و خطراتی برای از دست دادن سرمایه ایجاد کند که به‌طور دقیق باید مدیریت شود.