بازگشت غول های نفتی

گروه انرژی- وزیر نفت پیش از این اعلام کرده بود که ساختار قراردادهای نفتی را با همکاری سه‌جانبه دولت، وزارت نفت و کمیسیون انرژی تغییر می‌دهد تا امکان حضور شرکت‌های بزرگ خارجی در میادین نفتی ایران فراهم شود. زنگنه با بیان اینکه باید قراردادها جاذبه کافی برای پیمانکاران و شرکت ملی نفت داشته باشد، استفاده از قراردادهای نفتی اصلاح شده برای ایران را به دلیل عمر بالای میادین ضروری دانست.
برای تحقق این برنامه‌ها، وزیر نفت کمیته‌ای ویژه به ریاست سیدمهدی حسینی، معاون پیشین وزیر نفت در امور بین‌الملل با همکاری کارشناسان باتجربه داخلی یا خارجی تشکیل داده است. وظیفه این کمیته در مرحله نخست بازنگری و ارزیابی دوباره همکاری شرکت ملی نفت ایران با شرکت‌های بین‌المللی نفتی براساس قراردادهای بیع متقابل خواهد بود. تلاش برای اصلاح چارچوب قراردادهای کنونی یا آماده کردن مدل‌های جدید به منظور پاسخگویی به نیازها و اهداف یادشده در صنعت نفت از دیگر وظایف این کمیته است.
در چارچوب قراردادهای جدید نیازهای حقوقی ایران و همچنین تعادل میان سود دو طرف باید رعایت شود که این شرایط می‌تواند سبب تشویق شرکت‌های نفتی بین‌المللی به ارایه خدمات در پروژه‌های اکتشاف و توسعه میدان‌های نفت و گاز شرکت ملی نفت ایران شود.
در اواسط دهه ٧٠ در دوران صدارت مهندس زنگنه با تغییراتی در شکل و شرایط قراردادی در حوزه بالادستی صنعت نفت، قراردادهای زیادی امضا و اجرایی شد که از آن میان می‌توان به انعقاد حدود ۴٠ قرارداد به شیوه بای بک (بیع متقابل) به ارزش بیش از ٣٠ میلیارد دلار اشاره کرد که همه این قراردادها به سرانجام رسید.
به گزارش شانا، وزیر نفت با توجه به شرایط کنونی و جو سیاسی کاملا متفاوت با دوره هشت ساله نخست حضورش در وزارت نفت، تصمیم گرفته است به منظور اجرای هر چه بهتر و گسترده‌تر پروژه‌های نفتی و جذب سرمایه شرکت‌های نفتی بین‌المللی تمام زمینه‌های لازم را براساس چارچوب قراردادهای جدید و جذاب‌تر فراهم سازد.
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های نسل جدید قراردادهای نفتی ایران افزایش جذابیت اقتصادی قراردادهای بیع متقابل است به‌طوری که در این قراردادها به ازای هر بشکه افزایش تولید نفت و گاز طبیعی یک پاداش در نظر گرفته شده است.
بر این اساس در این قراردادهای جدید، شرکت ملی نفت ایران ضمن رقابت با عراق به عنوان رقیب سنتی در بازار نفت، می‌تواند برای افزایش ضریب بازیافت مخازن هیدروکربوری همزمان با افزایش تولید صیانتی نفت و گاز هم برنامه‌ریزی کند.
از سوی دیگر در این قراردادهای زنجیره توسعه بخش بالادستی صنعت نفت شامل اکتشاف، توسعه و بهره‌برداری به صورت متمرکز دیده شده ضمن آنکه بر حسب نوع مخازن هیدروکربوری در نقاط مختلف نفت و گازخیز کشور همچون زاگرس جنوبی، مناطق نفتخیز، دریای خزر، خلیج فارس، غرب کارون و مناطق مرکزی ایران تفاوت‌ها و مزیت‌های فنی و عملیاتی در متن قراردادها دیده شده است.
در این بین دیدگاه کادر جدید مدیریتی وزارت نفت نشان می‌دهد که باید الگو و تیپ قراردادهای نفتی به عنوان نمونه برای توسعه یک میدان نفتی در دریای خزر با خلیج فارس یا غرب کارون تفاوت داشته باشد.
مهم‌ترین هدف از تدوین و رونمایی از نسل جدید قراردادهای نفتی، زمینه‌سازی به منظور بازگشت شرکت‌های بزرگ نفتی اروپایی و آمریکایی به صنعت نفت ایران بوده به طوری که پیش‌بینی می‌شود با تشریح ویژگی‌های این قراردادها در چندین کارگاه بین‌المللی امکان بازگشت شرکت‌های بزرگ نفتی فراهم شود.
به گزارش مهر، در دولت هفتم و هشتم، شرکت ملی نفت ایران با اعمال تغییراتی در متن قراردادها موفق به امضای قرارداد با شرکت‌های بزرگ نفت و گاز جهان همچون شل انگلیس، انی ایتالیا، استات اویل هیدروی نروژ، توتال فرانسه، گازپروم و لوک اویل روسیه، پتروناس مالزی، اینپکس ژاپن و حتی‌هالیبرتون آمریکا امضا کرده بود.
بیژن زنگنه اخیرا با تاکید بر اینکه باید تغییرات جدید در قراردادهای بیع متقابل به منظور افزایش جذابیت‌های قراردادهای نفتی ایران برای سرمایه‌گذاران بخش خصوصی و شرکت‌های بزرگ خارجی در دستور کار قرار بگیرد، گفته است: با یک الگوی واحد قراردادها نمی‌توان اقدام به امضای قرارداد میادین نفت و گاز در ساختارهای مختلف زمین‌شناسی ایران کرد.
این عضو کابینه دولت با تاکید بر اینکه هم‌اکنون اولویت‌های توسعه میادین قدیمی با میادین جدید نفت و گاز ایران تفاوت‌های چشمگیری با یکدیگر دارند، تصریح کرد: از این رو در میادین قدیمی نفت و گاز باید موضوع افزایش ضریب بازیافت مخزن باید به عنوان یک اولویت ملاک امضای قرارداد باشد.
وزیر نفت همچنین در تشریح مهم‌ترین ویژگی‌های نسل جدید قراردادهای بیع متقابل به‌منظور توسعه میادین نفت و گاز بیان کرده است: تکمیل و هماهنگی بین زنجیره اکتشاف، توسعه و بهره‌برداری، افزایش انگیزه سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی و حتی امکان رقابت بیشتر پیمانکاران ایرانی و خارجی به‌منظور صادرات خدمات فنی و مهندسی از مهم‌ترین ویژگی‌های قراردادهای نفتی ایران خواهد بود.
وی با یادآوری اینکه اجرای یک قرارداد «بیع متقابل توسعه‌یافته» به عنوان یک اولویت در دستور کار وزارت نفت دولت یازدهم خواهد بود، تاکید کرد: مطابق با نوع و تیپ قرارداد، یک امتیاز به پیمانکار توسعه‌دهنده یک میدان نفت و گازی داده خواهد شد که با منطقه دیگر تفاوت داشته باشد.
زنگنه که در هشت سال نخست حضورش در این پست (سال‌های ١٣٧۶ تا ١٣٨۴) همواره خواهان توسعه روزافزون ظرفیت تولید نفت و گاز کشور با همکاری شرکت‌های داخلی و شرکت‌های نفتی بین‌المللی بوده است همچنان تصمیم دارد در شرایطی که انتظار می‌رود تحریم‌ها ظرف مدتی نه‌چندان طولانی برداشته شود، در مسیر تحقق همین اهداف و مقاصد گام بردارد.