8 - 09 - 2022
بازی با ارزهای خارجی
بانک مرکزی چین از سال ۲۰۰۶ که شروع به انتشار عمومی آمارها کرد تا اواسط سال ۲۰۱۴، در حال انباشت سریع ذخایر ارزی خارجی در ترازنامه خود بوده است. اما از سال ۲۰۱۴ روند این انباشت، نزولی و متوقف شد و به جای آن بدهی بانکها با سیر صعودی در ترازنامه بانک مرکزی قرار گرفت. محسن مقیسه کارشناس بازارهای مالی بینالمللی در یادداشتی به بررسی تحولات ۱۶ سال اخیر ترازنامه بانک مرکزی چین به عنوان یکی از مهمترین بازیگران سیستم پولی- مالی دنیا پرداخته است.
فعالیت روزمره مردم و کسبوکارها در سطح داخلی و جهانی به بازارهای مالی گره خورده است. بررسی ترکیب و تحولات اقلام ترازنامه بانکهای مرکزی به ما نگرشی بسیار آموزنده از فرآیندها و نحوه کارکرد سیستم مالی میدهد. آخرین آمارها نشان میدهد که اندازه ترازنامه بانک مرکزی چین (PBoC) در پایان ماه آگوست سال ۲۰۲۲ به ۳۸ تریلیون یوآن رسیده است. با نرخ برابری ۱۴/۰ دلار به ازای هر یوآن، ابعاد ترازنامه بانک مرکزی چین معادل با ۴/۵ تریلیون دلار و حدود ۶۰ درصد اندازه ترازنامه فدرالرزرو میشود. ترکیب سمت داراییهای ترازنامه PBoC نشان میدهد که بانک مرکزی چین همواره موقعیت خرید (long position) روی ارزهای خارجی داشته که حاصل آن انباشت ۲۱ تریلیون یوآن (حدود ۳ تریلیون دلار) ذخایر ارزی خارجی تا پایان ماه آگوست ۲۰۲۲ بوده است.
خرید بدهی
پس از ذخایر ارزی خارجی، مهمترین دارایی PBoC خرید بدهی بانکهای تجاری (وام به بانکهای تجاری) است. همانطور که از سمت بدهی ترازنامه (جدول) مشخص است، بخش اعظم موقعیتهای خرید ارزهای خارجی و بدهی بانکها از طریق انتشار سند بدهی بانک مرکزی یعنی ذخایر و اسکناس و مسکوک (پایهپولی) تامین مالی شده است. نمودار نیز اقلام مهم سمت دارایی و بدهی ترازنامه بانک مرکزی چین را نشان میدهد. برای نمایش بهتر، داراییها به صورت عدد مثبت و بدهیها به صورت عدد منفی نشان داده شده و همچنین مجموع اقلام کماثرگذارتر دو سمت ترازنامه، به صورت «دیگر بدهیها» و «دیگر داراییها» ذکر شدهاند. دو تحول مهم در سمت دارایی ترازنامه بانک مرکزی چین به چشم میخورد؛ اول، کاهش و سپس توقف انباشت ذخایر ارزی خارجی و دوم، افزایش قابل ملاحظه بدهی بانکها به بانک مرکزی.
انباشت سریع ذخایر ارزی خارجی
همانطور که از نمودار مشخص است، بانک مرکزی چین از سال ۲۰۰۶ که شروع به انتشار عمومی آمارها کرد تا اواسط سال ۲۰۱۴، در حال انباشت سریع ذخایر ارزی خارجی در ترازنامه خود بوده است. نه تنها مقدار مطلق ذخایر ارزی خارجی چین از حدود ۵/۶ تریلیون یوآن در سال ۲۰۰۶ به ۲۷ تریلیون یوآن در سال ۲۰۱۴ رسید بلکه سهم آن نیز از کل داراییهای ترازنامه PBoC از ۶۰ درصد در سال ۲۰۰۶ به ۸۰ درصد در سال ۲۰۱۴ افزایش پیدا کرد. با این حال از اواخر سال ۲۰۱۴ انباشت ذخایر ارزی خارجی بانک مرکزی چین نزولی و دوره تغییر در ترکیب اقلام اصلی داراییهای PBoC نیز آغاز شد. از سال ۲۰۱۷ تا پایان ماه آگوست ۲۰۲۲ مقدار ذخایر ارزی خارجی PBoC در حدود ۲۱ تریلیون یوآن ثابت ماند و سهم این قلم در داراییهای بانک مرکزی چین نیز به ۵۵ درصد در پایان ماه آگوست ۲۰۲۲ کاهش یافت.
وامدهی به بانکها
پس از سال ۲۰۱۴، عامل کلیدی در انبساط سمت داراییهای ترازنامه بانک مرکزی چین (و بنابراین پایهپولی)، «وامدهی به بانکها» بوده است. وامدهی به بانکها از ۳/۱ تریلیون یوآن در ابتدای سال ۲۰۱۴ (و سهم ۴ درصدی از داراییها) به ۱۲ تریلیون یوآن (سهم ۳۱ درصدی از داراییها) در پایان ماه آگوست ۲۰۲۲ رسید. بالا رفتن سهم وامدهی PBoC به بانکها بیانگر افزایش وامهای غیرجاری در بخش بانکی است. با این حال، ویژگی مثبت دولتی بودن شبکه بانکی چین این اجازه را به بانک مرکزی داد تا عملا بدهیهای بد آنها را در ترازنامه خود جذب کند.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد