بایدن به دنبال جنگ نیست

حمله تلافی‌جویانه آمریکا به نیروهای مقاومت در سوریه بیشتر جنبه مصرف داخلی داشت

گروه بین‌الملل – پس از حمله هفته گذشته گروه‌های مقاومت به پایگاه برج ۲۲ آمریکا در شمال شرق اردن که منجر به کشته شدن ۳ نفر و مجروح شدن بیش از ۴۰ نظامی آمریکایی شد، ایالات‌متحده آمریکا بامداد روز شنبه همان‌طور که از پیش نیز اعلام کرده بود، حملات تلافی‌جویانه‌ای به بیش از ۸۵ هدف در خاک سوریه انجام داد. طبق بیانیه‌ای که در این خصوص منتشر شده، سنتکام ادعا کرده که این رشته حملات به مراکز فرماندهی، اطلاعاتی و انبار تسلیحات گروه‌های مقاومت وابسته به ایران در سوریه انجام شده است. جو بایدن نیز دیروز اعلام کرد که تحت هدایت من نیروهای نظامی آمریکا حملاتی را به پایگاه‌هایی در عراق و سوریه انجام داده‌اند و پاسخ ما شروع شده است. طبق آنچه که رییس‌جمهوری آمریکا عنوان کرده، این حملات ادامه خواهد یافت و واکنش‌های ایالات‌متحده چند‌مرحله‌ای خواهد بود.
این حملات که از چند روز قبل مورد انتظار بوده در حدود ۳۰ دقیقه ادامه داشته و تا لحظه تنظیم این گزارش در ظهر شنبه گفته شده که در حدود ۱۸ نفر جان خود را از دست داده‌اند، به‌طوری که وزارت دفاع سوریه در بیانیه‌ای اعلام کرد: تجاوز هوایی آمریکا به مواضع و شهرها در شرق سوریه منجر به شهادت و مجروح شدن چندین غیرنظامی و نظامی و وارد شدن خسارات مالی قابل‌توجهی شد. منطقه‌ای که حملات آمریکا در شرق سوریه آن را هدف قرار داد، همان منطقه‌ای است که ارتش سوریه با بقایای گروه تروریستی داعش می‌جنگد. این اتفاق موید همدستی و هم‌پیمانی آمریکا و نیروهای نظامی آن با این سازمان (داعش) است.
یحیی رسول سخنگوی ارتش عراق نیز در واکنش به حمله آمریکا گفته که شهر القائم و مناطقی در امتداد مرز این کشور با سوریه مورد حمله نیروهای آمریکایی قرار گرفته است که نقض تمامیت ارضی عراق و تضعیف‌کننده تلاش‌های دولت بغداد قلمداد می‌شود.
علاوه بر این ناصر کنعانی سخنگوی وزارت خارجه کشورمان نیز ضمن محکوم کردن چنین اقدامی، تصریح کرده این حملات ناقض حاکمیت و تمامیت ارضی عراق و سوریه، حقوق بین‌الملل و نقض صریح منشور ملل متحد است و افزون بر حمایت تمام‌عیار آمریکا از چهار ماه حملات بی‌امان و وحشیانه رژیم صهیونیستی علیه ساکنان غزه و کرانه غربی، اقدام ماجراجویانه و خطای راهبردی دیگری توسط دولت آمریکاست که نتیجه‌ای جز تشدید تنش و بی‌ثباتی در منطقه نخواهد داشت.
از سوی دیگر در شرایطی که پس از حمله به پایگاه برج ۲۲ عراق، فضای سیاسی داخلی در آمریکا متشنج شده و بسیاری از مقامات جمهوریخواه و دموکرات،‌ خواهان پاسخی شدید به کشته و زخمی شدن نظامیان آمریکایی شده بودند، روز گذشته مایک جانسون رییس‌ جمهوریخواه مجلس نمایندگان آمریکا با انتقاد از عملکرد دولت بایدن، اعلام کرد که متأسفانه دولت یک هفته منتظر ماند و ماهیت پاسخ ما را به جهان از جمله ایران ارسال کرد. اظهارات علنی عمومی و سیگنال‌دهی بیش از حد، توانایی ما را برای پایان دادن قاطع به رگبار حملاتی که نیروهایمان در چند ماه گذشته تحمل کرده‌اند، تضعیف می‌کند.
اسکات ریتر از افسران اطلاعاتی سابق آمریکا نیز در واکنش به اقدام دولت بایدن طی پیامی در شبکه اجتماعی ( X توئیتر) نوشت: ۸۵ هدف مورد حمله قرار گرفتند، پنج روز پس از آن واقعه. اگر کسی فکر می‌کند که این چیزی غیر از یک نمایش بزرگ صدا و نور است، دیوانه است! هیچ چیز مهمی دیده نشد.
هیچ چیز تغییر نخواهد کرد. ما سالانه نزدیک به یک تریلیون دلار برای این کار هزینه می‌کنیم.
در چنین شرایطی و در حالی که بسیاری از کارشناسان نسبت به تشدید تنش‌ها در منطقه ابراز نگرانی جدی کرده و معتقدند که رویارویی گروه‌های مقاومت و ایالات‌متحده ممکن است به یک مقابله جدی میان تهران و واشنگتن منجر شود، سوال مهم و اساسی این است که با توجه به اینکه تحلیلگران معتقدند نه ایران و نه ایالات‌متحده خواهان جنگ نیستند، روند تحولات منطقه با توجه به تشدید تنش‌ها به چه سمتی می‌رود و برنامه آینده ایالات‌متحده در منطقه خاورمیانه چیست؟
چرا بایدن به دنبال درگیری مستقیم نیست؟
عبدالرضا فرجی‌راد، دیپلمات پیشین و مدیرکل اسبق شورای راهبردی روابط خارجی در گفت‌و‌گو با «جهان‌صنعت» توضیح می‌دهد: ایالات‌متحده آمریکا به کرات اعلام کرده که به دنبال درگیری در منطقه نیست و قصد ندارد میزان تنش را به ویژه با ایران بالا ببرد، اما اتفاقی که هفته گذشته در مرز اردن رخ داد و با حمله نیروهای مقاومت عراقی حدود ۵۰ نفر کشته و زخمی شدند، برای آمریکایی‌ها امری بسیار سنگین بود و منجر به موج‌سازی در داخل آمریکا شد، به‌طوری که مخالفان دولت بایدن فشارهای زیادی نسبت به عدم عکس‌العمل مناسب دولت نسبت به این مساله وارد کردند. در چنین شرایطی با توجه به در پیش بودن انتخابات ریاست‌جمهوری در آمریکا، جو بایدن ناچار به عکس‌العمل بود؛ به ویژه که در ایالات‌متحده عرفی وجود دارد که در صورت کشته شدن سرباز آمریکایی، یک پاسخ متقابل نیز باید داده شود. بنابراین جو بایدن ۵ روز اخیر را با صحبت و سخنرانی گذراند و طوری پیام می‌داد که هر چند خواهان درگیری با ایران نیستیم، اما تلافی خواهیم کرد. این تلافی زمانی است که از یک سو پایگاه‌های نیروهای مقاومت تخلیه شود و از سوی دیگر بورس ایالات‌متحده نیز با توجه به تعطیلات آخر هفته بسته شود. یعنی وقتی حملات صورت گرفت، بورس نیویورک تعطیل بود تا بر اقتصاد آمریکا اثر منفی نداشته باشد.
اقدام بایدن بیشتر جنبه مصرف داخلی داشت
این استاد ژئوپلیتیک دانشگاه در ادامه با اشاره به اینکه معتقدم اوج حملات آمریکا همان بامداد شنبه بوده، می‌افزاید: ممکن است طی روزهای آتی حملاتی به صورت مقطعی از سوی ایالات‌متحده صورت بگیرد، اما این حملات در واقع بیشتر جنبه و مصرف داخلی دارد. یعنی بایدن می‌خواهد همزمان با اینکه از زیر فشار خارج شود، طوری هم رفتار کند که ایران نیز بهانه‌ای برای تلافی حملات آمریکا نداشته باشد، زیرا ایران پیش از این اعلام کرده بود که اگر مورد حمله مستقیم قرار بگیرد، به‌طور قطع پاسخ خواهد داد، لذا در شرایطی که برخی پیش‌بینی می‌کردند آمریکایی‌ها ممکن است در خلیج فارس اقدامات دریایی علیه ایران انجام دهند، شاهد بودیم که در حملات بامداد شنبه به هیچ عنوان وارد محدوده و حوزه سرزمینی ایران نشدند. آنها چندان ورودی هم در حملات خود به حوزه عراق نداشتند، زیرا می‌دانند که ممکن است با عکس‌العمل تند مقاومت عراق مواجه شوند و این قضیه کش پیدا کند. بنابراین سعی کردند اوضاع را در داخل سوریه کنترل کنند. در راستای اقدامات آمریکا، اسرائیل حملاتی را به سوریه انجام داده که حتی اگر این مساله هماهنگ‌شده هم باشد، نشان می‌دهد که آمریکایی‌ها قصد داشته‌اند به‌طور کلی خود را از معرکه خارج کنند و نشان دهند خواهان درگیری مستقیم و دامنه‌دار با ایران نیستند.