1 - 12 - 2020
بایدهای یک بودجه کارآمد
جعفر قادری*- بررسی وضعیت امروز اقتصاد ایران و پی بردن به اهمیت تدوین سیاستها و برنامههای کارآمد نیازمند درک نقاط ضعف و کاستیهایی است که در جایجای آن دیده میشود. ما با یک اقتصاد دولتی، تکمحصولی و وابسته به درآمدهای نفتی مواجهایم که جای خالی شرکتهای دانشبنیان و فعالیتهای تولیدی و فضای مناسب کسبوکار در آن به شدت احساس میشود.
در چنین اقتصادی سهم درآمدهای مالیاتی بسیار اندک است، توزیع اعتبارات عادلانه نیست، توازن منطقهای در سطوح کشور برقرار نیست، عدالت اجتماعی در پرداخت حقوق و دستمزدها رعایت نشده و تاسفبار آنکه ساختار اداری چنین اقتصادی یک ساختار اداری پرهزینه و وقتگیر است.
همه این مسائل با معضلات و مشکلات امروز اقتصاد ایران نیز عجین شده و کار را برای اصلاح و تغییر ساختار اقتصاد و بودجهریزی دشوارتر کرده است. با این حال دولت و نهادهای تصمیمگیر میتوانند با تغییر رویکرد خود در حوزه سیاستگذاری بر این مشکلات فائق آیند و امکان عبور از دوران گذار کنونی را ممکن کنند. برای این منظور دولت میتواند در گام نخست اتکای بودجه به درآمدهای نفتی را کاهش دهد و اتکای خود به درآمدهای مالیاتی با تاکید بر افزایش سهم مصرفکننده از پرداخت مالیات و حفظ جایگاه تولیدکننده را بالا ببرد. واگذاری و فروش اموال و داراییهای دولتی، مولدسازی آنها و بهرهگیری از آن در جهت توسعه اقتصاد کشور نیز گام مهم دیگری است که باید برداشته شود. در گام سوم لازم است از منابع و اعتبارات محدود بودجهای به عنوان اهرمی در راستای ترغیب و تشویق بخش غیردولتی استفاده شود و فشار تامین منابع موردنیاز طرحهای عمرانی نیز بر دوش دولت گذاشته شود.
برقراری توازن بین مناطق مختلف کشوری و اعطای اولویت به طرحها و پروژههای نیمهتمام اقتصادی که کلیدی و راهگشا هستند باید در گام دیگر مورد توجه سیاستگذار قرار گیرد.
تسهیل موانع اداری، کاهش فشار بر منابع صندوق توسعه ملی به منظور تامین هزینههای جاری و همچنین کاهش شکاف فنی و علمی کشور با کشورهای پیشرفته و حمایت از شرکتهای دانشبنیان باید به عنوان یک اصل جدی از سوی دولت دنبال شود.
همچنین بخشی از تلاشها باید در راستای حمایت از تشکلات بخش خصوصی و استفاده از نظرات و دیدگاههای آنها در تصمیمگیریهای اقتصادی صرف شود تا دولت تنها نهاد تدوینکننده قوانین و برنامهها برای اجرای فعالیتهای اقتصادی و سرمایهگذاری نباشد. اگرچه به دلیل شرایط سخت کنونی سهم هزینههای جاری کشور بسیار بالا رفته و با وجود ناکارآمد بودن نیروهای سیستم اداری امکان تعدیل نیرو به راحتی وجود ندارد اما با همه این مشکلات و مصائب لازم است بودجه به نحو کارآمدی تدوین شود که امکان رفع نقصها و کاستیها را به راحتی فراهم کند.
*عضو کمیسیون برنامهوبودجه مجلس
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد