بایکوت دیدارهای معاون ترامپ در خاورمیانه

بیش از ۲۰ کشور عضو اتحادیه عرب تصمیم دونالد ترامپ در به رسمیت شناختن بیت‌المقدس به عنوان پایتخت اسراییل را مورد انتقاد قرار داده‌ و گفته‌اند این اقدام به تنش و تخاصم در منطقه خواهد انجامید.
این تصمیم رییس‌جمهور آمریکا بی‌طرفی این کشور در روند صلح خاورمیانه را به شدت خدشه‌دار کرده‌ به طوری که تشکیلات فلسطینی رسما آمریکا را فاقد صلاحیت برای ادامه میانجیگری در بحران خاورمیانه دانسته‌ و دیدار از‌پیش‌تعیین‌شده محمود عباس، رییس این تشکیلات با مایک پنس، معاون دونالد ترامپ را که قرار بود طی روزهای آینده صورت گیرد لغو کرده است؛ واکنشی که شنبه گذشته در جلسه اضطراری اتحادیه عرب در قاهره هم تکرار شد و وزرای خارجه کشورهای عرب عضو تصریح کردند که با این تصمیم دیگر آمریکا برای رهبری مذاکرات صلح خاورمیانه قابل اعتماد نخواهد بود. بیانیه ۲۲ عضو اتحادیه عرب‌ شنبه گذشته در حالی منتشر شد که در نوار غزه و مناطق فلسطینی برای سومین روز متوالی درگیری میان نیروهای اسراییلی و معترضان فلسطینی ادامه یافت.
آمریکا متحدان بسیار نزدیکی در میان کشورهای عضو اتحادیه عرب دارد؛ مصر، عربستان و امارات متحده عربی سه کشوری بودند که با وجود روابط نزدیک با کاخ‌سفید، شنبه گذشته بیانیه محکومیت تصمیم ترامپ را امضا‌ کردند.
در متن این بیانیه آمده است: ایالات متحده با این اقدام ترامپ عملا خود را از میانجی بودن در روند مذاکرات میان اسراییل و فلسطینیان خلع کرد. این تصمیم به تنش‌های موجود عمق داد، بر خشم‌ها افزود و منطقه را با خطر خشونت و آشوب بیشتر روبه‌رو کرد.
وزرای خارجه اتحادیه عرب گفته‌اند در اقدامی مشترک از شورای امنیت سازمان ملل خواهند خواست این تصمیم آمریکا را محکوم کند.
آمریکا شنبه گذشته هم در جلسه شورای امنیت سازمان ملل متحد خود را منزوی و در برابر اجماع ۱۴ عضو دیگر این شورا تنها دید. با وجود این سفیر آمریکا در سازمان ملل‌ با دفاع از تصمیم ترامپ ادعا کرد: سازمان ملل متحد در سال‌های گذشته به طور ظالمانه‌ای کانون خصم علیه اسراییل بوده و کاخ‌سفید دیگر این وضعیت را تحمل نخواهد کرد.
از طرفی مایک پنس به زودی عازم خاورمیانه خواهد شد. او ارشدترین مقام آمریکایی است که پس از به رسمیت شناختن بیت‌المقدس به عنوان پایتخت اسراییل از سوی آمریکا، به خاورمیانه سفر خواهد کرد و قرار بود طی این دیدار با رهبران تشکیلات فلسطینی هم دیدار کند‌ اما همان طور که در یکی دو روز گذشته گزارش شد، مقام‌های فلسطینی مخالفت شدید خود با واشنگتن بر سر بیت‌المقدس را در گام نخست با لغو دیدار از‌پیش‌تعیین‌شده میان عباس و پنس نشان دادند.
وزیر خارجه دولت سرزمین‌های فلسطینی شنبه گذشته ضمن تایید لغو یکجانبه این دیدار از سوی محمود عباس‌ تاکید کرد هیچ ارتباط رسمی بین فلسطینیان و مقامات آمریکایی نخواهد بود.
ریاض مالکی این سخنان را پس از آنکه محمود عباس گفت که واشنگتن دیگر میانجی صلح نیست، بیان کرد. وزیر‌خارجه تشکیلات خودگردان فلسطین گفت: به دنبال میانجی جدیدی از میان برادران عرب خود و جامعه بین‌الملل هستیم؛ میانجی‌ای که بتواند به راه‌حل ایجاد دو کشور مستقل کمک کند.
پاپ توادروس دوم، رهبر کلیسای قبطی در مصر گفته دونالد ترامپ با شناسایی بیت‌المقدس به عنوان پایتخت اسراییل احساسات میلیون‌ها عرب را نادیده گرفته است.
جمعه گذشته هم ریاض منصور، نماینده تشکیلات فلسطینی در سازمان ملل متحد در حالی که نیکی هیلی، سفیر آمریکا در این سازمان از تصمیم ترامپ دفاع می‌کرد، خطاب به اعضای شورای امنیت گفت: همدستی را باید پذیرفت.
تصمیم آمریکا برای پاداش دادن به جرم مجازات‌نشده اسراییل، نقش ایالات متحده برای برقراری صلح در خاورمیانه را تضعیف و به ویژه این کشور را فاقد صلاحیت برای میانجیگری می‌کند. محکومیت جهانی در برابر این تصمیم تحریک‌آمیز هم موید این واقعیت است.
نماینده فلسطینیان در سازمان ملل متحد همچنین تاکید کرد: بدون یافتن راه‌حلی عادلانه برای بیت‌المقدس، هیچ راه‌حل منصفانه و پایداری برای فلسطین وجود نخواهد داشت. بیت‌المقدس همیشه قلب فلسطین بوده و چنین هم خواهد ماند.
در همین حال‌ پاپ توادروس دوم، رهبر کلیسای قبطی در مصر هر گونه ملاقاتی را با مایک پنس، معاون رییس‌جمهور‌ آمریکا رد کرده است. قرار است پنس اواخر ماه جاری میلادی از مصر دیدار کند اما کلیسای قبطی با صدور بیانیه‌ای گفته دونالد ترامپ با شناسایی بیت‌المقدس به عنوان پایتخت اسراییل احساسات میلیون‌ها عرب را نادیده گرفته است. پیشتر امام‌جماعت مسجد الازهر مصر هم گفته بود قصد ندارد در جریان سفر مایک پنس به مصر با او دیدار کند.
بازنگری تشکیلات خودگردان در پیمان اسلو
از طرفی یک رهبر برجسته در جنبش فتح فاش کرد‌ تشکیلات خودگردان در واکنش به تصمیم رییس‌جمهور آمریکا برای انتقال سفارت این کشور به قدس در روزهای آینده پیمان اسلو را مورد بازنگری قرار خواهد داد.
پیمان اسلو نخستین موافقتنامه رودرروی اسراییل و سازمان آزادیبخش فلسطین (ساف) بود که در سال ۱۹۹۳ با میانجیگری آمریکا امضای شد و تلاش داشت یک چارچوب مشخص برای حل‌وفصل کامل اختلافات اسراییل- فلسطین به دست دهد. قرار بود این پیمان فقط برای یک دوره پنج ساله اعتبار داشته باشد و سپس جای خود را به یک توافق دائمی دهد. پیمان اسلو به تشکیل حکومت خودگردان فلسطین به عنوان یک نهاد اداری موقت انجامید و مقرر کرد مسایلی چون وضعیت قدس، آوارگان فلسطینی، شهرک‌های اسراییلی، مسایل امنیتی و تعیین مرزها در توافق دائمی حل‌وفصل شود.
عضو کمیته مرکزی جنبش فتح و یکی از چهره‌های نزدیک به محمود عباس اظهار کرد: قدس بخشی از موضوعات راه‌حل نهایی است و اقدام دونالد ترامپ در به رسمیت شناختن قدس به عنوان پایتخت اسراییل، قدس را از این راه‌حل خارج می‌کند. محمد اشتیه گفت: مذاکرات به شکل قبلی برای همیشه از دست رفت و روند سیاسی و قراردادهای بزرگی که ترامپ از آنها سخن می‌گفت، با این تصمیم نابود شد.
نقشه راه جدید
رییس کمیته سیاسی شورای قانونگذاری فلسطین و عضو جنبش فتح گفت: حذف شهر قدس از مذاکرات راه‌حل نهایی از سوی آمریکا و به رسمیت شناختن آن به عنوان پایتخت اسراییل، به رهبران فلسطینی این حق را می‌دهد که در توافقنامه‌ها و قراردادهای امضا‌شده با دولت‌های آمریکا از جمله توافقنامه اسلو با هدف ترسیم نقشه راه جدیدی برای روند سازش و در نهایت ایجاد کشور فلسطین، بازنگری کنند.
عبدالله افزود: رایزنی‌ها میان عباس و رهبران کشورهای جهان از جمله اردن، مصر، عربستان، قطر، کویت و ترکیه برای دستیابی به رویکرد جدیدی برای سازش ادامه دارد و در نشست بعدی کمیته اجرایی سازمان آزادیبخش فلسطین در اواخر هفته جاری تصمیمات مهمی از جمله بازنگری در برخی بندهای توافقنامه اسلو متناسب با نیازهای مرحله کنونی اتخاذ خواهد شد.
استقبال حماس
سخنگوی جنبش حماس گفت: حماس بار دیگر از تشکیلات خودگردان فلسطین خواست کل روند سیاسی‌اش که در خدمت مساله فلسطین نبوده و دلیل پایین آمدن جایگاه آن در میان مسایل منطقه است را بار دیگر ارزیابی کند. به همین دلیل حماس از رویکردهای تشکیلات خودگردان برای بازنگری در توافقنامه اسلو و توقف کار بر اساس هماهنگی‌های امنیتی جهت بازگرداندن انتفاضه قدس به جایگاه مورد نظرش تقدیر می‌کند.
رییس دفتر سیاسی جنبش حماس نیز در سخنرانی‌اش در پنجشنبه گذشته از تشکیلات خودگردان فلسطین خواسته بود به توافقنامه اسلو پایان داده و روند مذاکراتی را که باعث شد‌ قدس به نفع اسراییل تمام شود متوقف کند.
سخنگوی حماس افزود: پس از خروج تشکیلات از توافقنامه اسلو، حماس و تشکیلات به تدوین یک برنامه سیاسی متحد در راستای خدمت به مساله فلسطین که اساس آن مقاومت برای آزادی کامل خاک فلسطین باشد، نزدیک‌تر خواهند شد. تحلیلگران با توجه به اینکه تشکیلات خودگردان راهکارهای لازم برای تحمیل شروط خود به روند سازش با طرف اسراییلی را ندارند، در مورد اینکه تشکیلات خودگردان بتواند تغییری در روند توافقنامه اسلو ایجاد کند، ابراز تردید کرده‌اند.
تعویق رای‌گیری درباره قانون قدس یکپارچه‌
نخست‌وزیر اسراییل موقتا رای‌گیری درباره پیش‌نویس قانون قدس یکپارچه‌ را با توجه به موج خشم جهانی از تصمیم ترامپ درباره قدس به تعویق انداخت.
نتانیاهو تصمیم گرفته پیش‌نویس این قانون را این هفته به رای نگذارد. تصویب این طرح ۸۰ رای عضو کنست (پارلمان اسراییل) را می‌طلبد. یک شبکه عبری‌زبان به نقل از افراد نزدیک به نتانیاهو اعلام کرد آنها می‌ترسند که این قانون دولت آمریکا را به دردسر بیندازد و قانون مذکور روند مذاکرات آتی با فلسطینی‌ها را سخت خواهد کرد. طبق گزارش شبکه ۲ اسراییل، پیش‌نویس این قطعنامه حداقل تا پایان سفر مایک پنس، معاون دونالد ترامپ، رییس‌جمهور آمریکا به اراضی اشغالی به تعویق خواهد افتاد. سایت خبری عبری واللا پیشتر گزارش داده بود‌ پارلمان هفته جاری قانون قدس یکپارچه را تصویب می‌کند. قرار بود این قانون برای بررسی دوم و سوم دیروز به پارلمان برود.