بحران جنگ نرم

«جهان صنعت»- سردار غلامرضا جلالی، رییس سازمان پدافند غیرعامل ایران با اشاره به الگوی اداره مردم در شرایط بحران دردوره جنگ ایران و عراق گفت که در صورت وقوع جنگ با آمریکا، شبکه‌های اجتماعی بسته خواهند شد.
او افزود: آمریکا با استفاده از شبکه‌های اجتماعی عملیات رسانه‌ای و روانی را روی مردم انجام می‌دهد. به گفته او نبود شبکه‌های اجتماعی بومی و اقتصاد غیرقابل تحریم موجب شده آمریکا با استفاده از شبکه‌های اجتماعی و شرطی کردن اقتصاد کشور در مقابل ایران آرایش جنگی بگیرد.
بسیاری بر این باور هستند که هرگز جنگی رخ نخواهد داد و در همین جنگ اقتصادی باقی مانده و کار به جنگ نظامی نمی‌رسد. اما حضور ناوهای آمریکایی در خلیج‌فارس و ارسال نیروهای نظامی به منطقه خاورمیانه برای بسیاری نگران‌کننده است.
به هر روی می‌بایست تمامی احتمالات در نظر گرفته شوند. از سوی‌ دیگر شبکه‌های اجتماعی می‌توانند در شرایط بحران کمک‌حال مردم باشند همچنان که همواره بوده‌اند.
در شبکه‌های اجتماعی امکان هر‌گونه شایعه‌پردازی و البته تخریب تصویر ایران و حق دادن به کشور حمله‌کننده وجود دارد اما مطبوعات همواره قابل اعتمادترین رسانه در کشور هستند.
کاربران شبکه‌های اجتماعی واکنش‌های مختلفی نسبت به صحبت‌های سردار جلالی داشته‌اند.
سردار عزیز طوری صحبت می‌کنندگویی اکنون مردم با خیال راحت و بدون توسل به فیلترشکن می‌توانند به شبکه اجتماعی مورد علاقه خود متصل شوند! فدایت شوم! در حالت غیرجنگی هم به جز اینستاگرام، تقریبا همه شبکه‌های اجتماعی محبوب را بسته‌اید. نکند در شرایط جنگی می‌خواهید سروش را ببندید؟
از رییس سازمان پدافند غیرعامل انتظار می‌رود به فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی تا این سطح بدبین نباشند. شبکه‌های اجتماعی اگرچه در برخی موارد بستر اتفاقات ناخوشایند بوده‌اند اما اتفاقا در زمان زلزله، سیل و جنگ می‌توانند بستری برای انسجام و همبستگی ملی مردم شوند، چیزی که دشمن از آن هراس دارد.
جنگ نرم در شبکه‌های اجتماعی
یکی از کارشناسان فضای مجازی معتقد است جنگی رخ نمی‌دهد که بخواهیم درباره شرایط شبکه‌های اجتماعی در آن دوران صحبت کنیم اما اگر هم رخ بدهد باید تصمیمات خاصی اتخاذ شود. با این همه در شرایط جنگی نیز می‌توان به پیام‌رسان‌های غیر‌آمریکایی مانند تلگرام اعتماد کرد.
محمود محمدی، مشاور در کسب‌و‌کارهای مجازی در گفت‌و‌گو با «جهان صنعت» اظهار کرد: اگرچه بیشتر شبکه‌های اجتماعی وابسته به آمریکا هستند اما می‌توان به پیام‌رسان‌هایی مانند تلگرام اتکا کرد. تلگرام یک نعمت است برای ما. تمامی شبکه‌های اجتماعی آمریکایی نیستند و شبکه‌های اجتماعی مانند تلگرام وجود دارند که به هیچ عنوان تحت قوانین آمریکا فعالیت نمی‌کنند.
او افزود: به نظر می‌رسد دولت نیز با تلگرام مذاکراتی داشته و به توافقاتی رسیده است و به همین دلیل تلگرام طلایی و‌ هاتگرام پس از فیلترینگ تلگرام روانه بازار شده است. با اینکه گوگل آنها را حذف کرده اما بازهم شنیده‌ها حاکی از آن است که مذاکراتی با گوگل نیز انجام شده و قرار است مجددا نسخه‌های فارسی تلگرام عرضه شوند.
محمدی در ادامه بیان کرد: جنگ چند وجهه دارد، یکی از آنها جنگ نرم است، جنگ اقتصادی و جنگ نظامی وجهه‌های دیگر آن هستند. منظور سردار جلالی نیز استفاده از شبکه‌های اجتماعی برای راه‌اندازی جنگ نرم بوده است. در شرایط جنگی اوضاع کشور خاص بوده و باید تصمیمات خاصی نیز اتخاذ شود. با این حال بعید می‌دانم جنگی رخ دهد که اصلا درباره آن صحبت کنیم.
مطبوعات قابل اعتمادتر هستند
به گفته کارشناسان محدودسازی شبکه‌های اجتماعی در شرایط جنگی بسیار طبیعی است. رسانه‌هایی مانند مطبوعات بسیار قابل اعتمادتر بوده و شایعه‌پردازی نمی‌کنند.
عادل طالبی، کارآفرین و استراتژیست شبکه‌های اجتماعی در گفت‌و‌گو با «جهان‌صنعت» اظهار کرد: در شرایط جنگی در تمام دنیا مرسوم بوده که رسانه‌ها محدود شوند، در جنگ جهانی دوم یا جنگ ویتنام نیز این اتفاق رخ داده و این امر طبیعی است.
او افزود: رسانه‌ها بر افکار عمومی بسیار تاثیر می‌گذارند اما امروزه ماهیت رسانه‌ها تغییر کرده است و مانند گذشته نیست. از سوی‌ دیگر این بحث مطرح می‌شود که به راستی شرایط جنگی داریم یا در حال ایجاد کردن شرایط جنگی هستیم؟
طالبی در ادامه بیان کرد: زمانی که شرایط جنگی وجود ندارد نمی‌توان با چند برداشت شخصی شبکه‌های اجتماعی را محدود کرد. البته منافع ملی مهم است و باید در جهات تامین منافع ملی اقدام کنیم اما نمی‌توان با توهم یا فرض، شرایط جنگی ایجاد کرد. آمریکا با توهم وجود سلاح‌های کشتار جمعی به عراق حمله کرد و ما نباید شرایط مشابه را ایجاد کنیم.
او در رابطه با شرایط شبکه‌های اجتماعی در صورت بروز جنگ تاکید کرد: نه تنها ایران بلکه ترکیه و حتی اسناد بالادستی انگلستان نیز حاکی از آن است که در شرایط جنگ رسانه‌ها به شدت محدود شده‌اند.
با این همه رسانه‌هایی مانند مطبوعات بسیار قابل اعتماد‌تر و قابل کنترل‌تر هستند تا شبکه‌های اجتماعی. هیچ نظارتی روی شبکه‌های اجتماعی وجود ندارد و به همین روی می‌توان شایعات بسیاری را در آنها ایجاد کرد و یا دیگر کشورها تشویش اذهان عمومی کنند.
طالبی گفت: با توجه به منافع عمومی باید شبکه‌های اجتماعی محدود، مسدود یا کنترل شوند اما مشکل اینجاست که چه کسی منافع ملی را تشخیص می‌دهد؟ بر چه اساسی منافع ملی تشخیص داده می‌شود؟ تصمیم‌گیران تفکر سیستماتیک چه کسانی هستند؟ آیا واقعا منافع ملی را لحاظ می‌کنند برای مسدود‌سازی شبکه‌های اجتماعی؟
او افزود: به تازگی ترامپ به ژاپن سفر کرد، مردم آمریکا می‌دانند که ترامپ از منافع کشور و مردم آمریکا دفاع کرده و به او افتخار می‌کنند. نگرانی ما اینجاست که آیا منافع ملی کشورمان در تصمیم‌گیری‌ها لحاظ می‌شود؟
این کارآفرین تاکید کرد: به طور حتم در شرایط جنگی احتمال سوءاستفاده‌های بسیاری وجود دارد و شبکه‌های اجتماعی باید تا حد ممکن محدود شوند. به هر روی در راستای منافع ملی باید اقدامات بسیاری انجام شود تا دامنه آسیب‌ها و سوءاستفاده‌ها کاهش یابد.