بحران در بازار مرغ

گروه بازرگانی- طی چند ماه اخیر چالش‌هایی در تامین بازار نهاده‌های دامی به وجود آمده که تلاش مسوولان برای ساماندهی بازار تاکنون بی‌نتیجه مانده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که قیمت کنجاله سویا در بازار آزاد پنج برابر و ذرت دو تا سه برابر نرخ مصوب است که این امر در قیمت تمام شده تولید تاثیر بسزایی دارد.
بسیاری از فعالان صنعت مرغداری بر این باورند که نرخ تمام شده هر کیلومرغ زنده با احتساب تامین ۵۰ درصد نهاده با نرخ مصوب، ۱۷ هزار و ۷۰۰ تومان و مرغ گرم ۲۵ هزار تومان است که در صورت حذف ارز دولتی از واردات نهاده‌های دامی، قیمت مرغ گرم به بیش از ۴۰ هزار تومان می‌رسد و با این وجود مرغ به کالای لوکس در سبد خانوار تبدیل می‌شود. با وجود اذعان مسوولان پشتیبانی امور دام مبنی بر تامین ۵۰۰ هزار تن نهاده دامی در فصل پاییز، اما مرغداران در تامین ذرت و سویای مورد نیاز همچنان دچار مشکل هستند که اگر هرچه سریع‌تر تدابیری برای رفع این بحران اندیشیده نشود، صنعت مرغداری در ورطه نابودی قرار می‌گیرد.
بحران در بازار نهاده‌های دامی
حبیب اسداله‌نژاد، نایب‌رییس کانون انجمن صنفی مرغداران گوشتی با اشاره به اینکه بازار نهاده‌های دامی همچنان بحرانی است، اظهار کرد: هم‌اکنون قیمت هر کیلو کنجاله سویا از ۱۳ هزار تومان فراتر رفته که با نرخ مصوب خود اختلاف چندبرابری دارد. او اضافه کرد: با وجود اظهارنظر مسوولان پشتیبانی امور دام مبنی بر تسریع در بارگیری نهاده‌های دامی، اما تاکنون این امر محقق نشده است که انتظار می‌رود دستگاه‌های مسوول قیمت کنجاله سویا را منطقی کنند.
اسداله‌نژاد با اشاره به اینکه توزیع نهاده‌های دامی تنها توسط دولت صورت می‌گیرد، بیان کرد: با وجود تخصیص ارز دولتی به واردات نهاده‌های دامی، پیش‌بینی دقیقی راجع به وضعیت قیمت نداریم چرا که آینده بازار به تصمیمات دولت بستگی دارد.
نایب‌رییس کانون انجمن صنفی مرغداران گوشتی ادامه داد: بنابر آخرین مصوبه ستاد تنظیم بازار، قیمت تمام شده هر کیلو مرغ زنده به شرط تامین صددرصدی نهاده‌های دامی ۱۰ هزار و ۵۰۰ تومان است، در حالی که سویا و ذرت مورد نیاز ۱۰۰ درصد با نرخ مصوب تامین نشده است.
او نرخ مصوب هر کیلو ذرت را هزار و ۵۰۰ تومان و کنجاله سویا را دو هزار و ۴۵۰ تومان اعلام کرد و گفت: با توجه به افزایش سه برابری قیمت واکسن و دارو، نرخ تمام شده هر کیلو مرغ زنده با احتساب تامین صددرصدی نهاده ، ۱۳ هزار و ۶۰۰ تومان و قیمت مرغ گرم ۱۹ هزار و ۷۰۰ تومان است، در حالی که هم‌اکنون مسوولان اذعان می‌کنند که تنها ۴۰ تا ۵۰ درصد نهاده‌ها با نرخ مصوب و مابقی از بازار آزاد تامین می‌شود که با این وجود قیمت تمام شده هر کیلو مرغ زنده ۱۷ هزار و ۷۰۰ تومان و مرغ گرم ۲۵ هزار و ۶۰۰ تومان است.
به گفته او، اگر دولت بخواهد ارز دولتی را از واردات نهاده دامی حذف کند، قیمت تمام شده هر کیلو مرغ زنده ۲۹ هزار و ۶۳۰ تومان و مرغ گرم به بیش از ۴۰ هزار تومان می‌رسد. این مقام مسوول گفت: با توجه به آنکه مرغ یکی از کالا‌های حائزاهمیت در سبد خانوار محسوب می‌شود، از این رو نیاز است که دولت در این ارتباط با حساسیت تمام تصمیماتی را اتخاذ کند.
نایب‌رییس کانون انجمن صنفی مرغداران گوشتی ادامه داد: اگر دولت نسبت به حذف ارز دولتی نهاده‌های دامی یا هر تصمیم دیگری در این‌حوزه حساسیت نشان ندهد، بدون تردید تولید مرغ دچار چالش می‌شود که با این وجود مرغداران از چرخه تولید خارج شده و برای تامین نیاز کشور مجبور به واردات خواهیم شد یا مرغ به کالای لاکچری تبدیل می‌شود که سطح دسترسی مردم به آن کاهش می‌یابد.
چسبندگی قیمت‌ها به سمت بالا
برومند چهارآیین کارشناس صنعت طیور در گفت‌و‌گو با خبرنگار صنعت، تجارت و کشاورزی از کمبود نهاده دامی خبر داد و گفت: با وجود کمبود نهاده دامی و اختلاف چشمگیر قیمت ذرت و سویا در بازار آزاد نسبت به نرخ مصوب انتظار می‌رود که از ذخایر استراتژیک استفاده شود چرا که روز مبادا همین امروز است.
او اضافه کرد: مسوولان ذی‌ربط، تصمیمات اساسی در خصوص استفاده از ذخایر استراتژیک نهاده‌های دامی باید اتخاذ کنند تا با کمبود شدید گوشت مرغ در کشور روبه‌رو نشویم. چهارآیین قیمت کنونی هر کیلو سویا در بازار آزاد را ۱۲ هزار تومان و ذرت را سه هزار و ۶۰۰ تا سه هزار و ۸۰۰ تومان اعلام کرد و گفت: نرخ هر کیلو کنجاله سویا نسبت به قیمت مصوب حدود پنج برابر و ذرت ۳/۲ تا ۵/۲ برابر اختلاف دارد.
عضو هیات‌مدیره سابق کانون سراسری مرغداران گوشتی ادامه داد: با وجود توزیع نهاده با نرخ مصوب از سوی پشتیبانی امور دام، اما متاسفانه چسبندگی قیمت‌ها به سمت بالا عارضه‌ای است که در اقتصاد کشور نهادینه شده چرا که هم‌اکنون التهاب در بازار ذرت و کنجاله وجود دارد. او از کمبود شدید کنجاله سویا در بازار خبر داد و گفت: وضعیت فعلی ذرت نسبت به کنجاله سویا تا حدودی بهبود یافته، اما بازار سویا همچنان تعریفی ندارد.
این کارشناس صنعت طیور با انتقاد از مداخله دولت در امر تولید گفت: بنابر بند ب ماده ۴ قانون برنامه ششم، دولت حق دخالت در امور فعالان اقتصادی را ندارد و نگاه دولت به تولید و خلق ثروت باید ارزشی باشد چرا که مداخله‌های نابجای دولت موجب شد بسیاری از تولید‌کنندگان عطای تولید را به لقایش ببخشند. به عنوان مثال از اسفند ۹۸ تا خرداد امسال، مرغداران به سبب دخالت کارگروه تنظیم بازار در امر جوجه‌ریزی بیش از سه هزار میلیارد تومان متضرر شدند که در نهایت همین امر موجب شد بسیاری از مرغداران توان تولید را از دست بدهند.
او قیمت تمام شده هر کیلو مرغ زنده با احتساب تامین ۴۰ درصد نهاده با نرخ مصوب و ۶۰ درصد بازار آزاد را ۱۶ تا ۱۶ هزار و ۵۰۰ تومان اعلام کرد و گفت: این در حالی است که در شرایط فعلی حداکثر هر کیلو مرغ با نرخ ۱۲ هزار و ۵۰۰ تومان از مرغدار خریده می‌شود.
انتقال دام زنده به استان‌های مرزی مشروط شد
این در حالی است که به گفته دبیر ستاد تنظیم بازار بر اساس مصوبه امروز از خروج دام از استان‌های مرکزی به سمت استان‌های مرزی بدون مجوز سازمان دام پزشکی و سازمان‌های قانونی جلوگیری خواهد شد.
محمدرضا کلامی، دبیر ستاد تنظیم بازار در حاشیه نشست ستاد تنظیم بازار در این خصوص عنوان کرد: در مورد بازه زمانی تامین ارز و ترخیص کالا، اگر قصور وارد‌کننده نباشد بحث خاصی نداریم و باید منعکس کنند تا ببینیم چه مشکلی در این فرآیند وجود دارد. اما در صورتی که ارز تامین، سوییفت صادر و ارز منتقل شده باشد و این عزیزان رفع تعهد نکرده باشند مفهوم این است که این ارز را در جای دیگری و صرف کار دیگری کرده‌اند.
او اضافه کرد: ما برای اینکه زودتر منابع ارزی کشور تبدیل به کالای مورد نیاز مردم شود، مصوب کردیم این بررسی را بانک مرکزی انجام و فهرست را در اختیار وزارت صنعت و جهاد کشاورزی و بهداشت قرار دهد. این فهرست اگر ناظر بر این موضوع و قصور از سمت واردکننده باشد از اعمال قانون تبدیل ارز به کالا استفاده می‌کنیم.
کلامی ادامه داد: در خصوص سایر کالا و خدمات چند تصمیم مهم دیگر اتخاذ شد، متاسفانه روند تغییر و نوسانات نرخ ارز معمولا بازار را دچار التهاب می‌کند مثلا باخبر شدیم که عده‌ای سوء‌استفاده‌کننده مجددا دام زنده را از کشور خارج می‌کنند. زیرا زمانی که ارز بالای ۳۰ هزار تومان است انگیزه‌های اقتصادی بالایی را ایجاد می‌کند تا کالاهایی که در داخل کشور است، از مرزها خارج شود.
وی ادامه داد: براساس مصوبه امروز (دوشنبه) از خروج دام از استان‌های مرکزی به سمت استان‌های مرزی بدون مجوز سازمان دام‌پزشکی و مجوز سازمان‌های قانونی جلوگیری خواهد شد. مقرر شد در استان‌های مرزی نیروی انتظامی و مرزبانان به شدن با پدیده قاچاق برخورد و از این موضوع جلوگیری کنند تا موجب التهاب بازار گوشت قرمز نشود.
کلامی در مورد بازار برنج نیز افزود: در خصوص برنج هم به همین شکل با خبر شدیم نوسانات افزایشی وجود دارد. برنج را به واسطه اینکه از ارز ۴۲۰۰ تومانی به ارز نیمایی تغییر دادیم اکنون با ارز نیما واردات صورت می‌گیرد بنابراین زمانی که تغییر ارزی در نیما اتفاق می‌افتد بر بازار اثرگذار است. اما نکته حائزاهمیت آنکه بیش از ۲۰۰ هزار تن برنج رسوبی داریم که مجوز ترخیص داده شده است.
صدور مجوز برای ترخیص ۲۰۰ هزار تن برنج
وی افزود: واسطه‌گری که در برخی از استان‌های شمالی شکل گرفته و برخی از این افراد برنج را از کشاورز خریداری و انبار می‌کنند که بتوانند به قیمت بالاتر بفروشند. برای جلو‌گیری از آن امروز مصوب شد ۳۰ هزار تن از ذخائر استراتژیک با نرخ مصوب در بازار عرضه شود. اجازه نمی‌دهیم عده‌ای در قالب این فضا، بخواهند مجددا بازار کالا را دچار التهاب کنند.
وی تصریح کرد: برای اینکه کارخانجات روغن نباتی ما بتوانند روغن مصارف خانوار را به اندازه کافی در بازار عرضه کنند، مقدار ۳۰ هزار تن روغن خام در اختیار ۴۷ کارخانه قرار گرفت که در سراسر کشور پخش شوند تا عرضه و تقاضا متعادل شود. در حال حاضر روغن به اندازه کافی وجود دارد و ذخایر ما در روغن بیش از هر کالای دیگری است.
این مقام مسوول افزود: در کنار این ۳۰ هزار تن، ۲۰ هزار تن روغن برای کارخانجات پایین‌دستی که از روغن فرآوری شده استفاده می‌کنند مصوب شده است. کارخانجات تولیدی کشور که از این روغن استفاده می‌کنند باید تاییدیه توزیع را از سازمان صمت دریافت کرده باشند اگر چنین اقدامی نکنند به معنای این است که قیمت روغن ۴۲۰۰ تومانی را رعایت نکرده‌اند.
کلامی خاطرنشان کرد: در خصوص قیمت مرغ، تولید‌کنندگان درخواست اصلاح نرخ دارند و معتقدند بخشی از واکسن‌ها و ضدعفونی‌کننده‌هایی که در سال گذشته با ارز ۴۲۰۰ تومان تامین می‌شد اکنون با ارز دیگری تامین می‌شود بنابراین این موضوع بر بهای تمام شده مرغ تاثیرگذار است. آنالیزهای مختلفی را در جلسه ارائه دادند و مقرر شد گزارش این جلسه در خصوص قیمت مرغ پس از جلسه به وزرای صمت و جهاد کشاورزی مورد بحث قرار گیرد و اصلاح نرخ برای مردم اعلام می‌شود.