بحران در صنعت فاوا

عضو سازمان نصر تهران: باید منتظر فلج شدن کسب‌وکارهای تامین تجهیزات صنعت فاوا باشیم

گروه فناوری- در سال‌های اخیر صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا) به عنوان یکی از ارکان اصلی توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورها شناخته شده است. در ایران نیز این صنعت نقش مهمی در توسعه زیرساخت‌ها، بهبود خدمات و افزایش بهره‌وری ایفا می‌کند اما تحریم‌های بین‌المللی و نوسانات ارزی مشکلات زیادی برای فعالان این حوزه به وجود آورده‌اند. یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های فعالان حوزه فاوا در ایران، تحریم‌های اقتصادی و مالی است که دسترسی به ارزهای خارجی را محدود کرده است. این تحریم‌ها سبب شده‌اند که انتقال ارز از طریق بانک‌های بین‌المللی تقریبا غیرممکن شود و بسیاری از شرکت‌ها برای تامین ارز مورد نیاز خود مجبور به استفاده از راه‌های غیررسمی و پرریسک شوند. این وضعیت نه‌تنها هزینه‌های مالی را افزایش می‌دهد بلکه زمان تامین تجهیزات را نیز طولانی‌تر می‌کند، همچنین تخصیص ارز به منظور واردات تجهیزات و مواد اولیه، فرآیندی پیچیده و زمانبر است. این فرآیند شامل چندین مرحله از جمله درخواست ارز از بانک مرکزی، بررسی مدارک و تایید نیاز به واردات، تخصیص ارز و نهایتا انتقال آن به حساب‌های بانکی خارجی می‌شود. هر کدام از این مراحل ممکن است با تاخیرات و مشکلات مختلفی همراه باشد که زمان تخصیص ارز را افزایش می‌دهد.از طرفی نوسانات شدید نرخ ارز در سال‌های اخیر یکی دیگر از معضلات بزرگ در این حوزه بوده است. قیمت ارزهای خارجی، به ‌ویژه دلار و یورو، به‌ طور مستمر دچار تغییرات قابل‌توجهی شده‌اند. این نوسانات باعث عدم قطعیت در برنامه‌ریزی مالی شرکت‌ها می‌شود و بسیاری از پروژه‌ها را با مشکلاتی مواجه می‌سازد. تامین‌کنندگان تجهیزات، برای جلوگیری از ضررهای ناشی از نوسانات ارز، مجبور به افزایش قیمت محصولات خود می‌شوند که این امر هزینه‌های نهایی پروژه‌ها را به‌ شدت افزایش می‌دهد، همچنین واردات تجهیزات فاوا به ایران همواره با چالش‌های زیادی همراه بوده است. محدودیت‌های وارداتی و مقررات سختگیرانه گمرکی از جمله موانع اصلی در این راه هستند. به‌ علاوه، نیاز به دریافت مجوزهای متعدد از نهادهای مختلف، فرآیند واردات را پیچیده‌تر و زمانبرتر می‌کند. این مشکلات باعث می‌شوند که بسیاری از شرکت‌ها به سختی بتوانند تجهیزات مورد نیاز خود را در زمان مناسب تامین کنند. مشکلات ارزی و محدودیت‌های وارداتی تاثیر مستقیمی بر کیفیت خدمات و نوآوری در صنعت فاوا دارند. کاهش دسترسی به تجهیزات پیشرفته و به‌روز باعث می‌شود که بسیاری از شرکت‌ها نتوانند خدمات باکیفیتی ارائه دهند و از رقابت با شرکت‌های بین‌المللی عقب بمانند. این امر همچنین توسعه و نوآوری در این حوزه را کند می‌کند و موجب می‌شود که ایران نتواند به‌طور موثری از فناوری‌های جدید بهره‌برداری کند.
سهیل ترکان، عضو کمیسیون تامین تجهیزات کالای فاوا سازمان نصر تهران درباره چالش‌هایی گفته که کسب‌و‌کارهای حوزه تامین را در آستانه فلج شدن قرار داده است. او در همین زمینه به روابط عمومی سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران گفت: « از انتهای سال گذشته، پروسه تخصیص ارز از یک پروسه دو ماهه، به یک پرسه چهار الی پنج ماهه تبدیل شد. با توجه به حساسیت‌های موجود در تامین کالاهای حوزه آی‌تی، افزایش زمان تخصیص ارز چالش ‌و مشکلات فراوانی را برای فعالان این حوزه به همراه داشته است.» ترکان بر این نکته تاکید دارد که: « متاسفانه نهادهای مسوول توجهی به حساسیت‌های این بخش نداشته‌اند. البته مشکلات به پروسه تخصیص محدود نمی‌شود. با ادامه این وضعیت باید منتظر فلج شدن کسب‌وکارهای این حوزه باشیم. با وضع موجود نمی‌توانیم به دنبال توسعه اقتصاد دیجیتال و صنعت فاوا باشیم. شاید به‌زودی برای نگهداری از زیرساخت‌های موجود نیز با مشکل روبه‌رو شویم که اثرات قابل‌توجهی برای صنعت فاوا و کل اقتصاد ایران به همراه خواهد داشت.»
او افزود: «وزارت صنعت، معدن و تجارت، بانک مرکزی و بانک‌هایی که وظیفه تامین ارز را دارند مسوول اصلی وضعیت فعلی این حوزه به‌شمار می‌روند. در گذشته بخش اصلی مشکلات، مربوط به فرآیندهای بانک مرکزی بود. در حال حاضر در وزارت صمت نیز با مشکل مواجه هستیم. متاسفانه برنامه‌ریزی و چارچوب مشخصی را در این فرایند‌ها مشاهده نمی‌کنیم و روز‌به‌روز بر مدت زمان انتظار ما برای ثبت‌سفارش و تخصیص ارز افزوده می‌شود. با وضعیت موجود قدرت برنامه‌ریزی از فعالان اقتصادی این حوزه گرفته شده است. چالشی که منجر به تضعیف و راکد شدن تمام فعالیت‌های یک مجموعه می‌شود.»