بحران ملی به نزاع جناحی تبدیل نشود

فاطمه بیک‌پور- از عصر چهارشنبه ۲۷ بهمن تا آخر وقت جمعه ۲۹ بهمن در آبادان و اهواز بودیم. پس از چند روز گرد‌وغبار شدید در هفته گذشته که منجر به تجمعات اعتراضی مردم اهواز مقابل استانداری و خیابان‌های منتهی به کارون شد، به طرز عجیب و شگفت‌آوری هوای خوزستان ظرف سه روز انتهای هفته، بسیار مناسب و با ریزش باران لطیف شده بود. غروب چهارشنبه که مقصد ابتدایی‌مان آبادان بود، هوا به قدری تمیز و بهاری شده بود که خود آبادانی‌ها می‌گفتند بعد از مدت‌ها بارانی در این سطح باریده و مدت‌هاست هوا اینطور نبوده است. اهواز هم به همین منوال چهارشنبه بارانی و هوا ظرف روزهای پنجشنبه و جمعه خوب و مساعد بود. اما از روز شنبه بار دیگر توفان ریزگرد بسیاری از شهرهای خوزستان را احاطه کرد. به طوری که به گفته شهروندانی که با «جهان‌صنعت» گفت‌وگو کردند، این بار ریزگرد بسیار متفاوت از ریزگردهای هفته‌های گذشته بوده است. حجم ریزگردها در خوزستان بسیار بالا بود و هیچ شباهتی با فرم ریزگرد‌های هفته‌های گذشته که درشت بود، نداشت. رضا از شهروندان اهوازی عنوان می‌کند: وضعیت و جنس ریزگردها متفاوت‌تر از قبل بوده است. تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهند منبع ریزگردهای روز گذشته از عراق بوده است، در حالی که منبع ریزگردهای هفته‌های گذشته داخلی بود و تالاب هورالعظیم عنوان می‌شد اما به گفته مهندسان پژوهشی آب در اهواز، منبع ریزگردهای هفته‌های گذشته، رامشیر و هندیجان به سبب رودخانه خشک زهره بوده است. رودخانه‌ زهره، رگ حیاتی شرق خوزستان به علت احداث بی‌رویه‌ سد و برداشت بیش از حد خشک شده و همین، مدیریت نادرست دیگری در بروز بحران‌های ریزگرد به جای گذاشته است. رضا با تاکید بر اینکه نوع ورود و هجوم توفان‌های ریزگرد در خوزستان چندان قابل پیش‌بینی نیست و به جای آنکه کم کم وارد شهر شود تا قابل تشخیص باشد همچون دیواری عظیم به یکباره به شهرها هجوم می‌آورد، می‌گوید: به همین دلیل نمی‌توان نوع وقوع توفان و حجم آن را بسیار زودتر فهمید. همین می‌شود که پنجشنبه و جمعه هوای اهواز خوب بود و صبح شنبه با توفانی عجیب از ریزگردهای متفاوت، مواجه شدیم.
به محض کوچک‌ترین رطوبتی روی تاسیسات گردوغبار گرفته،آب و برق قطع می‌شود
وی با بیان اینکه هم اکنون هوا بسیار سرد است و ریزگرد‌ها بیشتر شده‌اند، عنوان کرد: مدارس و دانشگاه‌ها که از جمعه‌شب تعطیل اعلام شد اما ادارات از ساعت ۱۲ ظهر شنبه تعطیل شد و کل شهر اهواز و حتی پتروشیمی‌های سایر شهرها تعطیل بود. او در پاسخ به اینکه آیا آب و برق مجددا در اهواز قطع شد یا خیر عنوان کرد: آب و برق بلافاصله قطع نمی‌شود، ابتدا حجم بالایی از ریزگردها روی تاسیسات برقی و فنی می‌نشیند، سپس با کمترین میزان بارش یا رطوبتی، تبدیل به گل می‌شوند و آن زمان است که برق قطع می‌شود و وضعیت به هم می‌ریزد. رضا همچنین از ادامه توفان ریزگرد خبر می‌دهد و عنوان می‌کند: با توجه به اینکه مدارس نوبت صبح اهواز برای یکشنبه تعطیل اعلام شده این ریزگردها ادامه دارد.
از سویی دیگر میزان گرد وغبار تا عصر روز گذشته ۹ شهر استان خوزستان را در برگرفت. به ترتیب ریزگردها در شهرهای اهواز ۲۰۴۲، ماهشهر۱۸۰۵، خرمشهر ۸۸۶، دزفول ۷۰۱، سوسنگرد ۲۱۷۳، اندیمشک ۵۴، شادگان ۱۳۴۸، امیدیه ۹۶۰، بهبهان ۱۴۹ میکروگرم بر مترمکعب بود. پدیده گرد و خاک دید افقی در خرمشهر و آبادان را به ۲۰۰ متر رساند. هم‌اکنون نیز دید افقی در اهواز ۵۰۰ متر و در بستان۳۰۰ متر است. روز شنبه نیز جلسه مدیریت بحران برای بررسی مسایل خوزستان در دولت برگزار شد. این جلسه با حضور اسحاق جهانگیری، معاون اول رییس‌جمهور، وزرای دفاع، اطلاعات، نیرو، کشور، کشاورزی، رفاه و سپاه به همراه سرلشگر باقری رییس ستاد کل نیروهای مسلح، معصومه ابتکار رییس سازمان محیط‌زیست، سردار جلالی رییس سازمان پدافند غیرعامل و اکبر ترکان برگزار شد. همچنین برخی مقامات استانی خوزستان از جمله شریعتی استاندار خوزستان و آیت‌الله جزایری نماینده ولی فقیه خوزستان نیز در این جلسه حضور داشتند. رییس سازمان محیط‌زیست در این جلسه عنوان کرد: ‌اولین جلسه جهانی سازمان ملل درخصوص مقابله با ریزگردها به زودی در ایران برگزار می‌شود. به گفته وی، برای حل مشکل ریزگردها همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی بسیار اهمیت دارد و ما به‌دنبال تصویب قطعنامه‌های جهانی درخصوص مقابله با ریزگردها در مجمع عمومی سازمان ملل هستیم. تلاش می‌کنیم از توانمندی‌های فنی و تخصصی مجامع بین‌المللی بهره ببریم و همچنین با کشورهای منطقه نیز همکاری داشته باشیم زیرا بخش مهمی از گردوغبارها از کشور عراق و عربستان وارد ایران می‌شود. اخیرا هم دیداری با رییس‌جمهور عراق در این خصوص داشته‌ایم و مذاکرات هم از طریق وزارت خارجه پیگیری می‌شود.
رییس سازمان محیط‌زیست با بیان اینکه در ستاد ملی مبارزه با گردوغبار تمام کانون‌های گردوغبار خوزستان شناسایی و برنامه‌های آن هم تبیین شده و آماده اجراست عنوان کرد: وزارت کشاورزی و نیرو هم به جد وارد کار شده‌اند و ما هم بحث تثبیت خاک،‌ کاشت نهال و تامین آب کارون را رصد می‌کنیم.
ابتکار در پاسخ به این سوال که چه اقدام فوری برای حل مشکل ریزگردها برنامه‌ریزی کرده‌اید، خاطرنشان کرد: طرح مالچ‌پاشی مطرح است که ما دنبال مالچ بیولوژیک هستیم. در این حوزه نیز ۷۰ مالچ را بررسی کرده‌ایم که هم ماندگاری بیش از شش ماه داشته باشند و هم اثر منفی بر خاک نداشته باشند. وی از وضعیت مناسب تالاب هورالعظیم صحبت می‌کند در حالی که به گفته برخی فعالان زیست‌محیطی استان خوزستان، تالاب هورالعظیم به معنای درست آبگیری نشده و آب موجود در آن پسماند‌های نیشکر و فاضلاب هستند نه آب سالم. همچنین وزیر کار اظهار کرده: پس از پیشبرد برخی اقدامات در استان خوزستان برای حل مشکلات ریزگردها به این استان سفر و سایر مسایل را آنجا دنبال می‌کنیم. در جلسه دیروز درباره انجام اقدامات فوری مثل آبگیری تالاب‌ها، مذاکره با عراق و مذاکرات بین‌المللی و همچنین تامین بودجه برای احیای زمین‌های کشاورزی بحث و تصمیم‌گیری شد.
ربیعی خاطرنشان کرد: در این جلسه همچنین بر ادامه اقدامات وزارت نیرو تاکید شد تا دیگر قطعی برق نداشته باشیم و اگر هم برق قطع شد، این قطعی تاثیری بر آب یا مخابرات نداشته باشد.
گردوغبار، آبادان را هم به تعطیلی کشاند
گرد و غبار تا اواخر دیشب در تمام نقاط استان خوزستان ادامه یافت و با توجه به ریز بودن ذرات گرد و غبار، آثار این پدیده را امروز نیز خواهیم داشت. همچنین گردوغبار و کاهش دید افقی در آبادان منجر به لغو پروازهای فرودگاه آبادان و تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها از صبح و تعطیلی ادارات از ۱۲ ظهر به بعد شد. براساس اعلام سازمان‌ هواشناسی گردوغبار در آبادان ۷ تا ۱۰ برابر سطح طبیعی است و زندگی مردم را مختل کرده و مردم امکان خروج از خانه‌هایشان را ندارند.
سرپرست اداره‌کل مدیریت بحران خوزستان با اشاره به تاخیر در اعلام تعطیلی ادارات دیروز نیز با وجود وضعیت گرد‌وغبار گفت: مشکلاتی که در روزهای اخیر به علت تعطیلی ادارات برای مردم ایجاد شده بود، موجب شد روز شنبه تصمیم به دایر بودن فعالیت ادارات گرفته شود. قطعا سلامتی مردم بالاترین اهمیت را دارد و در تصمیمات ما مدنظر قرار دارد اما باید مشکلاتی که در تعطیلی‌های روزهای اخیر برای مردم ایجاد شد را در نظر بگیریم.
فعالیت ۱۴۰ اکیپ عملیاتی برای شست‌وشوی شبکه توزیع برق خوزستان
مدیرکل دفتر نظارت بر توزیع توانیر نیز روز شنبه پس از آغاز توفان ریزگردهای خوزستان گفت: نزدیک به هزار اکیپ عملیاتی در استان‌های خوزستان، آذربایجان شرقی، فارس، مازندران و گیلان و برخی استان‌های دیگر که به صورت محدودتری با شرایط یادشده مواجهند در حال فعالیت برای مدیریت و حفظ پایداری شبکه برق هستند.
به گفته مقیمی، نزدیک به ۱۴۰ اکیپ با جمعیت ۶۰۵ نفر در حال شست‌وشوی تاسیسات برق خوزستان هستند تا شرایط هرچه سریع‌تر به پیش از بروز گردوغبار بازگردد. با توجه به آغاز دوباره یورش ریزگردها، تاکید شده است که پس از شست‌وشو، بلافاصله مقره‌ها خشک شوند تا گردوغبار موجود در هوا به صورت گل روی تاسیسات ننشیند.
پیش از این چیت‌چیان، وزیر نیرو گفته بود از حدود ۲۰۷ پست انتقال برق استان حدود ۱۰۵ پست و از بین حدود ۸۷۰۰ کیلومتر خطوط انتقال، بیش از ۴۸۰۰ کیلومتر متاثر از پدیده گردوغبار دچار مشکل شده بودند.
به گزارش روابط عمومی شرکت توزیع نیروی برق اهواز طرح ضربتی پاکسازی تجهیزات برق از ریزگردها در ادامه عملیات روز شنبه ۳۰ بهمن‌ماه با حضور ۱۲۰گروه عملیاتی در مناطق مختلفی انجام شد. این مناطق شامل: بخش‌هایی از کوی مستغلات، منازل زمین شهری، کوی باهنر بلوار آرش و آموزگار، قسمت‌هایی از کوی انقلاب، خیابان‌های سروش جنوبی، فراهانی، قسمت‌های دیگری از کوی فرهنگشهر، شهرک دانشگاه و کوی پاستوریزه و در شهرستان کارون مناطقی شامل: کوت سیدصالح، کوی شهید عباسپور و بازارچه خزامی براساس برنامه زمان‌بندی شده ستاد بحران این شرکت به منظور پایداری هرچه بیشتر شبکه برق در امر خدمت‌رسانی مطلوب خاموشی خواهند داشت.
برخی فعالان زیست‌محیطی و سمن‌های خوزستان نیز در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» با انتقاد به رویکردی که برای خواسته‌ها و مطالبات مردم این استان در نظر گرفته شده، عنوان کردند: «نادیده گرفتن سایر مطالبات مردم یعنی لغو پروژه‌های فاقد مجوز زیست‌محیطی انتقال آب، ورود مقامات قضایی جهت رسیدگی به تخلفات مخربان محیط‌زیست خوزستان، تامین بودجه برای مقابله با ریزگردها و… عملا مطالبات مردم خوزستان به‌خصوص اهواز را به تعویض یا تعمیر سیستم برق تقلیل می‌دهد». یکی دیگر از شهروندان اهوازی تاکید کرد: با وجود بیانیه نیروی انتظامی اما بار دیگر روز شنبه حدود ۵۰ نفر از معترضان جلوی استانداری اهواز تجمع کردند ولی آنها را به سمت میدان دور کردند و اقدام خاصی انجام نشد.
وضعیت خوزستان و ریزگردها به حدی پیچیده شده که هر آن به دلیل سوء‌استفاده‌های جریانات مختلف می‌تواند به بیراهه کشیده شود و اقدامات بحق و مطالبات خوزستانی‌ها به درستی مطرح نشود و این آسیب بیشتری به بیان خواسته‌ها و پیگیری آنها از سوی دولت وارد می‌کند.