11 - 05 - 2018
برای مقابله با سناریوهای ترامپ آماده بودیم
گروه سیاسی- دونالد ترامپ رییس‌جمهور آمریکا که قرار بود تصمیم خود درباره سرنوشت برجام را ۲۲ اردیبهشت‌ماه اعلام کند در نهایت سه‌شنبه شب زودتر از موعد مقرر خروج خود از توافق هسته‌ای را اعلام کرد. اروپایی‌ها تلاش‌های گسترده‌ای برای جلوگیری از خروج ترامپ از برجام انجام دادند. آنها حاضر بودند امتیازات ویژه‌ای به آمریکایی‌ها بدهند، حتی برای رسیدن به این منظور قصد داشتند تحریم‌های جدیدی علیه ایران تصویب کنند اما سرانجام تلاش‌های آنها راه به جایی نبرد و رییس‌جمهور آمریکا در برجام نماند. ترامپ از ابتدای حضور بر مسند ریاست‌جمهوری علاقه‌ای به ماندن در این توافق نداشت اما اعضای کابینه او در کاخ سفید همچون رکس تیلرسون وزیر خارجه پیشین آمریکا و سایر مشاورانش او را به ادامه راه ترغیب می‌کردند. اما ترامپ برای آنکه بتواند سیاست‌های غلط خود را در جهان پیاده کند ابتدا اعضای کابینه‌اش را تغییر داد و افرادی همچون جان بولتون و مایک پمپئو دو تن از راست‌گراهای افراطی را به کاخ سفید دعوت کرد تا با همکاری آنها بدون مزاحم از برجام خارج شود. حالاپس از این اقدام او واکنش‌های زیادی در داخل کشور و در سطح بین‌المللی شکل گرفته است.
واکنش‌های داخلی
اعضای کابینه دولت نسبت به خروج رییس‌جمهور آمریکا از برجام واکنش نشان دادند. محمدجواد ظریف وزیرامورخارجه کشورمان در صفحه توئیتر خود نوشت: در پاسخ به نقض‌های مداوم ایالات متحده و خروج غیرقانونی از توافق هسته‌ای، همانطور که رییس‌جمهور روحانی دستور داد، من تلاشی دیپلماتیک را پیش خواهم برد تا بررسی کنم که آیا دیگر اعضای برجام می‌توانند منافع کامل را برای ایران تضمین کنند یا خیر؛ نتیجه، پاسخ ما را مشخص خواهد کرد.
محمدباقرنوبخت معاون رییس‌جمهور نیز در صفحه توئیتر خود نوشت: ماندن آمریکای عهدشکن در برجام، چه خیری برای ما داشت که امروز از بابت خروج آن نگران شویم؟! وی ادامه داد: از مهر سال گذشته همه اقدامات لازم را برای هر شرایط پیش‌بینی کرده‌ایم. جنگ روانی ترامپ با همدلی و اتحاد مردم نقش بر آب خواهد شد.
عبدالرضارحمانی فضلی، وزیر کشور در حاشیه جلسه هیات دولت در جمع خبرنگاران در واکنش به خروج رییس‌جمهور آمریکا از برجام گفت: خروج ترامپ از برجام قابل پیش‌بینی بود، برای تمام سناریوهای احتمالی آمریکا از لحاظ سیاسی و اقتصادی آماده بودیم. وی افزود: خروج آمریکا از برجام موضوعی است که از ماه‌ها پیش مطرح شده و در جلسات مختلف در حوزه‌های متفاوتی همچون اقتصادی و سیاسی همه تصمیمات با سناریوهای مختلف درباره این موضوع اتخاذ شده است.
حسینعلی امیری، معاون پارلمانی رییس‌جمهور با اشاره به برنامه‌ریزی‌های دولت برای مقابله با اقدامات رییس‌جمهور آمریکا، گفت: به ملت عرض می‌کنم که جای هیچ نگرانی وجود ندارد. وی افزود: صحبت‌های رییس‌جمهور کشورمان در واکنش به این اقدام ترامپ یک صحبت بسیار متقن، منطقی و بیان‌کننده اراده ملت بزرگ ایران بود. این موضع‌گیری ترامپ مردم ما را منسجم‌تر، متحدتر و یکپارچه‌تر کرد و ما قطعا امروز شاهد انسجام و وحدت بیشتر مردم خواهیم بود.
لعیا جنیدی معاون حقوقی رییس‌جمهور نیز در این باره گفت: خروج آمریکا از برجام یک نقض آشکار پیمان بین‌المللی بود. به گفته وی، خروج آمریکا از برجام برخلاف ماده ۳۶ و ۳۷ این پیمان بوده است، زیرا براساس ماده ۳۶ و ۳۷ خروج طرف‌ها از برجام باید در کمیسیون مشترک و سپس در کمیسیون وزرای امور خارجه مطرح و بررسی شود.
دوباره ثابت شد که باید دستمان به زانوی خودمان باشد
مقامات نظامی کشورمان نیز درباره اقدام ترامپ واکنش نشان دادند. محمد باقری رییس ستادکل نیروهای مسلح با بیان اینکه ملت ایران بزرگواری کرد و برجام را پذیرفت، گفت: برجام مطلوب ملت ما نبود و چیزی نبود که آن را بپذیریم اما برای اتمام حجت برای جهان ملت آن را پذیرفت اما این قدرت استکباری به امضای خود هم وفادار نماند. وی افزود: در داخل دوباره ثابت شد که باید دستمان به زانوی خودمان باشد و روی پای خود بایستیم و بر برجام و امثال برجام تکیه نکنیم. رییس‌ستادکل نیروهای مسلح گفت: این تجربه نشان داد هرچند به صورت تاکتیکی مدتی دنبال دیگران راه بیفتیم، اما در آخر باید روی پای خود بایستیم.
سردار سرلشکر محمدعلی جعفری فرمانده کل سپاه پاسداران دراین باره گفت: بنده نیز اقدام ترامپ و خروج شرورانه آمریکا را از برجام که قبل از آن هم اعتباری نداشت به فال نیک می‌گیریم. این اتفاق جدیدی نیست و تأثیر تعیین‌کننده‌ای نیز در هیچ حوزه‌ای که خلاف منافع ملی ما باشد، نخواهد داشت. پیشرفت‌های کشور ما در سایه تحریم‌ها حاصل شده و تولید و ارتقای قدرت در این شرایط را تجریه کرده‌ایم و آن را به خوبی بلدیم. فرمانده سپاه گفت: ملت ما بسیار بزرگ‌تر و قوی‌تر از این است که بخواهد تحت‌تاثیر یا هراس از تهدیدات و تحریم‌های آمریکایی‌ها و متحدانش قرار بگیرد. جعفری افزود: کاملا مشخص بود که آمریکایی‌ها قابل اعتماد نیستند و دوباره ثابت شد که به هیچ‌وجه آمریکا در تعهداتش قابل اعتماد نیست. وی گفت: در آینده ایران همه یکدل و هماهنگ، روی منابع و ظرفیت‌های داخلی متمرکز می‌شویم همانند نیروی‌های مسلح. جعفری افزود: نیمه‌امیدی که به برجام بسته شده و فرصت یکی‌دو‌هفته‌ای هم که رییس‌جمهور اعلام کرد روشن است که اروپایی‌ها بین ایران و آمریکا نمی‌توانند مستقلانه تصمیم بگیرند و وابسته به آمریکا هستند و سرنوشت برجام روشن است. فرمانده سپاه گفت: خروج آمریکا از برجام نشان داد موضوع غنی‌سازی هسته‌ای بهانه بود و موضوع آنها، اقتدار نظامی و موشکی و تاثیرگذاری ایران در منطقه و مقاومت منطقه است.
بزرگترین خسارت برجام مشروعیت دادن به مذاکره با آمریکا بود
سید عبدالرحیم موسوی فرمانده کل ارتش هم اظهار داشت: خدا را شکر می‌کنیم که آمریکا از برجام خارج شد. وی افزود: چقدر خوب است که ما هر روز هشدار راهبردی قرآن را با خود مرور کنیم که آنها تا آخر به دنبال این هستند که ما را از ایمان و اصولمان باز دارند البته اگر بتوانند. وی گفت: از اول هم معتقد بودم که بزرگترین خسارت برجام مشروعیت بخشیدن به نشستن پشت یک میز و مذاکره با آمریکایی‌هاست اما بزرگترین سود برجام نیز اثبات چندباره عدم پایبندی آنها به تعهداتشان بود. موسوی افزود: ما همه چیز در ملت خودمان داریم که روزبه‌روز بر پیشرفت کشور بیفزاید و امیدواریم درسی که این آدم (ترامپ) به جهانیان و کشورهای منطقه داد، عبرت‌آموز باشد.
سردار حسین اشتری فرمانده نیروی انتظامی هم گفت: بنده هم به نوبه خودم خروج آمریکا از برجام را تبریک می‌گویم و حتما خیر و برکتی در آن است. وی افزود: انسان تاسف می‌خورد که فردی که حالت نرمال و عادی ندارد در راس کشوری است و به تعهدات خود هم پایبند نیست و در داخل هم کسانی که دل خوش کرده بودند به مذاکره با اینها و اینکه مشکلات در این صورت حل می‌شود درحالی که آقا بارها تاکید کردند ما به اینها اعتماد نداریم. اشتری تاکید کرد: باید روی پای خود بایستیم و منویات رهبری را دنبال کنیم.
واکنش‌های خارجی
اما رهبران جهان به تصمیم ترامپ برای خروج از توافق هسته‌ای ایران و ۱+۵ واکنش‌های متفاوتی نشان دادند.
اولین واکنش برای نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی بود. «بنیامین نتانیاهو» اقدام ترامپ در خروج از برجام را «اقدامی شجاعانه» خواند و از آن استقبال کرد. اویگدور لیبرمن، وزیر جنگ رژیم صهیونیستی هم با لفاظی در خصوص تصمیم ترامپ گفت که این کار وی نشانگر رهبری شجاعانه آمریکاست که نهایتا به فروپاشی رژیم بد و ظالم ایران می‌انجامد.
امانوئل ماکرون، رییس‌جمهور فرانسه که تلاش زیادی برای تغییر نظر ترامپ به خرج داده بود، بلافاصله در توئیتر نوشت که فرانسه، آلمان و پادشاهی متحده از تصمیم ایالات متحده برای خروج از برجام تاسف می‌خورند. رژیم منع اشاعه در خطر است. همچنین دفتر ریاست جمهوری فرانسه با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد که پاریس هرآنچه در توان دارد، برای حمایت از منافع شرکت‌های اروپایی در ایران انجام می‌دهد.
مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا هم بیانیه داد. در بیانیه وزارت خارجه آمریکا آمده است: همانطور که از توافق ایران خارج می‌شویم، با شرکای‌مان برای یافتن راه‌حلی واقعی، جامع و ماندگار برای تهدید ایران، همکاری می‌کنیم. ما منافع مشترکی برای جلوگیری از دستیابی ایران به تسلیحات هسته‌ای داریم. پمپئو گفته که آمریکا با شرکایش برای متوقف کردن برنامه موشکی بالستیک ایران و جلوگیری از ادامه فعالیت‌های منطقه‌ای کشورمان، کار خواهد کرد. جان بولتون، مشاور امنیت ملی ترامپ هم گفته که کار ترامپ در خروج از توافق هسته‌ای پیامی روشن به دیگران می‌فرستد که ایالات متحده توافقات ناقص را قبول ندارد. وی همچنین در اظهارنظری عجیب گفته که آمریکا برجام را نقض نکرده بلکه آن را ترک کرده است.رژیم آل‌سعود هم بیانیه‌ای داد و گفت که از خروج آمریکا از برجام استقبال و این کار ترامپ را تایید می‌کند. سعودی‌ها مدعی شده‌اند که ایران از عواید اقتصادی برجام برای بی‌ثبات کردن منطقه و حمایت از تروریست‌ها استفاده کرده است. ریاض همچنین ابراز امیدواری کرده که جامعه بین‌الملل به تبعیت از آمریکا، موضعی قاطع و واحد در برابر ایران بگیرد.
رژیم‌آل‌خلیفه هم بیانیه‌ای صادر کرده و گفته که بحرین از تصمیم ترامپ برای خروج از برجام و اعمال تحریم‌های شدید علیه ایران، حمایت می‌کند.
وزارت خارجه آلمان هم طی بیانیه‌ای اعلام کرد که با برجام، دنیا امن‌تر از قبل شده و اروپا به همین خاطر، برای حفظ آن سخت تلاش خواهد کرد.
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد هم به تصمیم ترامپ واکنش نشان داده و ضمن ابراز نگرانی از تبعات این اقدام آمریکایی‌ها، از همه اعضای توافق ایران و ۱+۵ خواسته که به تعهدات خود پایبند باشند.
ترزا می، نخست‌وزیر انگلیس بیانیه مشترک را تروئیکای اروپا در حمایت از برجام خوانده است. در این بیانیه ضمن ابراز تاسف از تصمیم ترامپ، بر متعهد ماندن این سه کشور به توافق هسته‌ای تاکید و به همه کشورهای جهان یادآوری شده که توافق هسته‌ای، پشتوانه‌ای حقوقی به نام قطعنامه۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل دارد و به همین خاطر مفاد آن کماکان برای جهانیان لازم‌الاجراست.تروئیکای اروپا همچنین یادآوری کرده که بر اساس گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، ایران کماکان به تعهدات برجامی خود متعهد مانده و آلمان، فرانسه و انگلیس بر همین اساس بر ادامه کار با کشورهای باقی‌مانده در برجام و تضمین استفاده ایران از منافع اقتصادی توافق هسته‌ای، تاکید دارد. تروئیکای اروپایی همچنین به آمریکا هشدار داده که به ساختار برجام صدمه وارد نکند و از اقدام به جلوگیری از اجرایی شدن تعهدات برجامی دیگر کشورها خودداری کند.اتحادیه اروپا با وجود عقب‌نشینی آمریکا از برجام، پایبندی کامل خود را به توافق هسته‌ای ایران اعلام کرد. فدریکا موگرینی، مسوول سیاست خارجه اروپا هم سخنرانی کرد و گفت که اتحادیه اروپا هم از این تصمیم تاسف می‌خورد. موگرینی همچنین گفته که برجام برای امنیت منطقه، اروپا و کل جهان حیاتی است.در بیانیه اتحادیه اروپا نیز آمده است تا زمانی که تهران به تعهدات خود پایبند است، لغو تحریم‌های این کشور نیز ادامه خواهد داشت. سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه نیز گفت این کشور به توافق هسته‌ای با ایران پایبند می‌ماند. ژان ایو لودریان، وزیر خارجه فرانسه نیز اعلام کرد که پس از تصمیم رییس‌جمهور آمریکا مبنی بر خروج از توافق هسته‌ای با ایران، خطر واقعی مواجهه نظامی در منطقه وجود دارد. وی همچنین اعلام کرد که دوشنبه هفته آینده نشست نمایندگان ایران، فرانسه، انگلیس و آلمان برگزار می‌شود.میخاییل اولیانوف، سفیر روسیه در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در پی اعلام خروج آمریکا از توافق هسته‌ای گفت که این تصمیم عقب‌نشینی از یک رژیم منع اشاعه سلاح هسته‌ای است. وی گفته این حرکت به طور مشخص اقداماتی در راستای تقویت رژیم منع اشاعه سلاح هسته‌ای را تضعیف می‌کند. یک بار دیگر معلوم شد که واشنگتن از ماهیت بیانیه منع اشاعه سلاح برای رسیدن به اهداف ژئوپلیتیکی خودش استفاده می‌کند و این اقدام بحث‌برانگیز است. از این گذشته بر اساس گفته این دیپلمات مساله فعالیت‌های هسته‌ای کره‌شمالی و تصمیم ترامپ برای خروج از توافق هسته‌ای به هم مرتبط هستند. به ویژه اینکه این اقدام آمریکا پیش از دیدار مشترک سران آمریکا و کره‌شمالی انجام شده است. اولیانوف گفت: با توجه به اینکه آمریکا راه نابودی توافق هسته‌ای را در پیش گرفته، رسیدن به یک راه‌حل برای حل مشکل هسته‌ای شبه‌جزیره کره پیچیده‌تر شده است. نماینده روسیه در سازمان بین‌المللی انرژی اتمی تاکید کرده در این وضعیت تهران خردمندی نشان داده و از پاسخ بی‌خردانه به حرکت آمریکا خودداری و اعلام آمادگی کرده که درباره ادامه توافق هسته‌ای بدون آمریکا و با حضور روسیه، چین و کشورهای اروپایی تحقیق و بررسی کند. به همین دلیل است که اقدامات دیپلماتیک در آینده نزدیک ادامه خواهد یافت و روشن است که آنها مشتاقانه این مسیر را در پیش گرفته‌اند.نماینده ثابت روسیه در این سازمان بین‌المللی در وین در پاسخ به این سوال که آیا روسیه آماده همکاری با آمریکا و دیگر شرکا برای رسیدن به یک راه‌حل جدید در قبال ایران است یا خیر گفت: مسکو همیشه آماده است که به نتایج مثبت دست پیدا کند. همزمان ما احساس می‌کنیم که روابط با آمریکا به دلیل مواضع آنها ممکن است با مشکلاتی همراه باشد.
رجب طیب اردوغان رییس‌جمهور ترکیه از تصمیم دونالد ترامپ همتای آمریکایی خود برای خروج رسمی از توافق هسته‌ای با ایران، به شدت انتقاد کرد. وی گفت: ایالات متحده در صورتی‌که به توافقی که آن را امضا کرده پایبند نباشد، بازنده خواهد بود. وی خطاب به آمریکایی‌ها متذکر شد: نمی‌‌توانید هر زمانی‌که دوست دارید از توافقنامه‌های بین‌المللی خارج شوید.
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بار دیگر تایید کرد که ایران به تعهدات هسته‌ای‌اش ذیل برجام عمل می‌کند و آژانس بر تحولات مربوط به این توافق نظارت داشته است.
یوکیو آمانو مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی یک روز پس از خروج واشنگتن از توافق هسته‌ای با انتشار بیانیه‌ای خاطرنشان کرد: ایران ذیل برجام تحت سخت‌ترین رژیم راستی‌آزمایی هسته‌ای جهان قرار دارد و این یک دستاورد مهم در زمینه راستی‌آزمایی است. آمانو افزود: آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تا امروز می‌تواند تایید کند که ایران به تعهدات مرتبط هسته‌ای‌اش عمل می‌کند و آژانس به دقت بر تحولات مربوط به این توافق نظارت کرده است.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد