برای کشور کار می‌کنم، دستم را بگیرید

| محمدحسین مهرزاد| هوشنگ شهبازی خلبانی است حالا شناخته شده. بر‌خلاف بسیاری از خلبانان ایرانی که در پروازها موفق می‌شوند کارهای محیرالعقولی انجام دهند او به دلیل نشاندن هواپیما بدون چرخ به یکباره شهرتی کم‌نظیر یافت تا به مدد کار بزرگی که کرده بود نامش در ردیف قهرمانان ملی ثبت شود. حواشی شهرت اما خیلی زود دامن شهبازی را هم گرفت و او که قصد داشت برای لغو تحریم‌های بین‌المللی علیه صنعت هوایی ایران فعالیت کند با مقاومت کمیته ایمنی هما روبه‌رو شد. چندی پیش در خصوص این حواشی گزارشی در «جهان صنعت» منتشر شد که همین گزارش زمینه انجام گفت‌و‌گوی مفصلی را با شهبازی پدید آورد. شهبازی به دفتر روزنامه آمد و تلاش کرد ذهنیت ما را تغییر دهد.
کاپیتان اولین و مهم‌ترین مساله، مشغول بودن شما به فعالیت‌های اجتماعی است که می‌تواند به تمرکز شما در پرواز لطمه بزند. تا چه حد این مساله را قبول دارید؟
چه کسی گفته خلبان نمی‌تواند فعال حقوق بشر باشد؟ مگر خلبان آدم نیست؟ مثلا دکتر چون جراح مغز است نباید غذا بخورد؟ نباید زندگی کند؟ خلبان از وقتی بالای پله‌های هواپیما می‌رود خلبان است. اگر بخواهید من را بزنید زوم کردن روی این مساله که نباید فعالیت حقوق بشری انجام بدهم خوب است اما اگر بخواهید به کشور کمک کنید دست من را بگیرید. من برای حقوق مردم تلاش می‌کنم. من دوست ندارم قهرمان باشم. می‌خواهم خاک پای مردم باشم. این افتخاری است که مردم به من داده‌اند. شما در گزارشتان نوشته‌اید آن پرواز برای من سکوی پرتاب شد. کدام سکو؟
آن اتفاق باعث شهرت شما شد و همین سکوی پرتاب بود.
بعد از آن اتفاق من فعالیتی را شروع کردم که برای احقاق حق ایرانیان بود. به خاطر فعالیت‌های بعدی من آن اتفاق هم زنده ماند و‌گرنه همان‌جا خفه می‌شد و رسانه‌ای نمی‌شد. من از فرصت استفاده کردم. استراتژی کشور ما مبارزه با استکبار است. ما همه سرباز این کشور و نظام هستیم که باید از هر طریقی شده آن را حفظ کنیم. من از این فرصت استفاده کردم تا از نظامم دفاع کنم. به مردم ظلم می‌شود و حق مردم این نیست که آمریکا این‌طور به آنها ظلم کند. موضوع هواپیمایی حقوق بشری است. هیچ‌کس حق ندارد جان انسان‌ها را بگیرد. دارو، غذا و هواپیما قابل تحریم نیست. آمریکا نامردی می‌کند و ما باید جلوی این نامردی را بگیریم. من تا وقتی تحریم‌ها را لغو نکنم از پا نمی‌نشینم.
کاپیتان شما اشاره‌ای به حضور معلم خلبان در پرواز نداشته‌اید، چرا این موضوع را مطرح نکردید؟
در آن پرواز معلم خلبان کنار من ننشسته بود‌ بلکه پشت سرم نشسته بود. کسی که کنار من نشسته بود دوست عزیزم کاپیتان عقدایی بود که سینیور من بود.
ما در زحمتی که شما کشیدید شکی نداریم. حرف این است که چرا در آن پرواز فقط نام شهبازی برجسته شد؟ چرا شهبازی نگفت کاپیتان رستگارفر و کاپیتان عقدایی هم در نشاندن هواپیما نقش داشتند؟
چون آنها فعالیت حقوق بشری نکردند و رفتند به خانه‌هایشان. بنده در مصاحبه‌هایم نقش این دوستان را گفته‌ام. در آن پرواز من فقط وظیفه‌ام را انجام دادم و منتی بر سر کسی نمی‌گذارم. کار ما جمعی بود. از عزیزان مهندسی تعمیرات تا کرو پروازی همه زحمت کشیدند. مثل مسابقه فوتبال است که ۱۱ نفر با تیم بیرون زحمت می‌کشند و توپ با پای یک نفر به گل تبدیل می‌شود. من نماینده آن گروه بودم. این را یک سال است می‌گویم. توقع من این است که رسانه‌ها هم دست من را بگیرند.
اما در مصاحبه‌های اولتان این حرف را نزدید. متن مصاحبه‌های شما
موجود است.
شاید در یکی دو تا مصاحبه نگفته باشم. اصلا مگر وظیفه من است اینها را بگویم؟
بله. شما باید می‌گفتید.
نخیر. روابط عمومی ایران ایر باید این موضوع را مطرح می‌کرد.
شما چرا بدون هماهنگی روابط عمومی مصاحبه کردید؟
من شخصیت حقوقی دارم.
نتیجه اقدامات حقوق بشری شما در این یک سال چه بود؟ کدام تحریم هوایی لغو شد؟
قرار نیست همین امروز لغو شود. ما تلاش خودمان را می‌کنیم. من از جایگاه خودم برای مردم هزینه می‌کنم. شما در گزارشی که علیه من نوشتید می‌توانستید جمله‌های بهتری بنویسید.
اجازه بدهید جمله‌های گزارشمان را خودمان انتخاب کنیم.
من تا به حال برای فعالیت‌های حقوق بشری‌ام یک ریال هم نگرفته‌ام و هر چه حقوق و پس‌انداز داشته‌ام برای این کار هزینه کرده‌ام.
شما می‌خواهید یک تنه کار دستگاه دیپلماسی کشور را انجام دهید؟
ما دو نوع دیپلماسی داریم؛ دیپلماسی سیاسی و عمومی. من دیپلماسی عمومی را انجام می‌دهم که آگاهی دادن به مردم است. یک تنه هم انجام می‌دهم. صدای من را رسانه‌ها باید بلند کنند. شما صدای من را به مردم برسانید. بنده به اجلاس حقوق بشر رفتم و صدای مردم ایران را به دنیا رساندم. بعد از جریان ژنو در اروپا و آمریکا جریانی به راه انداختیم که همه روی این موضوع حساس شده‌اید. سیاست سازان غربی تحت فشار افکار عمومی تصمیم می‌گیرند. ما باید این فشار افکار عمومی را ایجاد کنیم.
کاپیتان مشکل اینجاست که شما همزمان در دو حوزه متمرکز شده‌اید. یکی کار پرواز است و دیگری فعالیت‌های فوق برنامه. این موضوع به امنیت پروازهایی که شما خلبان آن هستید، لطمه وارد می‌‌کند.
کجای دنیا نوشته خلبان نمی‌تواند آدم باشد؟ چنین قانونی در هیچ کجای مقررات پرواز نیست.
پس چرا کمیته ایمنی هما به دلیل فعالیت‌های خارج از چارچوب دو بار شما را تعلیق کرد؟
در همان کمیته افراد بجز پرواز فعالیت‌های دیگری هم دارند. این نامه را اول باید به خودشان بزنند. آن کمیته به ریاست مدیر عملیات تشکیل شد که خود او هم خلبان است و هم رییس‌ اداره عملیات. در عین حال رییس‌ جامعه خلبانان هم هست. کمیته ایمنی هما اشتباه کرد. وزیر راه و شهرسازی و رییس‌‌جمهور هم گفتند آنها اشتباه کرده‌اند. به اعضای کمیته هم گفتم شما صلاحیت رسیدگی به فعالیت‌های اجتماعی من را ندارید. آنها از نظر پروازی رسیدگی کردند و گفتند هیچ مشکلی ندارم. در مورد سایر فعالیت‌ها هم ارگان‌های ذی‌ربط بررسی کردند و گفتند مشکلی نیست.
من راجع به دیگران صحبت نمی‌کنم.
وقتی خودشان خرما می‌خورند نباید به من بگویند نخور.
حقوق دریافتی خلبانان از متوسط دریافتی سایر اقشار کشور بالاتر است چون آنها نباید دغدغه مالی داشته باشند و روی کارشان تمرکز کنند.
خیر حقوق ما بسیار کم است. ما نصف ایرلاین‌های داخلی می‌گیریم.
من عرف حقوق دریافتی در جامعه را می‌گویم. هیچ ایرادی هم به آن وارد نمی‌کنم. حرف این است که کشور برای حفظ تمرکز شما هزینه می‌دهد و شما نباید تمرکز خود را در حوزه دیگری هزینه کنید.
مقایسه شما غلط است. با اینکه حق با شماست ولی حقوق ما یک چهارم ایرلاین‌های خارجی است.
شما به جای اینکه موضوع را درون شرکت خود حل کنید به سراغ نهاد ریاست جمهوری رفتید.
طی نامه‌ای از نهاد ریاست جمهوری دستور داده شده که باید از من دلجویی و دعوت به کار شود. نتیجه را هم باید به اطلاع ایشان برسانند و آنهایی که طبق وظیفه عمل نکرده‌اند باید بازخواست شوند. من برای ایران ایر کار می‌کنم و همه مدیران باید از من حمایت کنند اما این کار را نمی‌کنند.
شما هم علیه همان ایران ایر موضع‌گیری فراوانی کرده‌اید.
بعد از این عدم حمایت، صحبت کرده‌ام. من علیه هما حرف نمی‌زنم. تنها علیه دو نفر حرف می‌زنم که محدودیت ایجاد می‌کنند. من عاشق هما هستم.
وقتی علیه مدیران هما حرف می‌زنید مجموعه را متاثر می‌کند.
ایشان من را بیکار می‌کنند و به من می‌گویند چرا با یونیفورم هما در اجلاس حقوق بشر سازمان ملل شرکت کردی؟
شما از برند هما استفاده کردید در آن اجلاس؟
بله. برای ایران ایر کار می‌کنم. من لباس خلبانی دارم و با همان لباس می‌روم.
شما می‌گویید شخصیت حقوقی و حقیقی مجزا دارید. اما با شخصیت حقوقی خود برای اهداف حقیقی‌تان تلاش می‌کنید. این کار چه توجیهی دارد؟
وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل ایران ایر به من دستور دادند بروم در نشست حقوق بشر سازمان ملل شرکت کنم. مدیرعامل هما به وزارت خارجه نامه نوشت و درخواست کرد که من آنجا شرکت کنم. مدیرعامل هما در نامه‌ای نوشت که بعد از بازگشت من از ژنو برای من نشست خبری بگذارند اما آنها دستور مدیرعامل را اجرا نکردند.
کاپیتان من مدافع هما نیستم. جان کلام این است که شما در قالب شخصیت حقیقی نباید از جایگاه حقوقی‌تان استفاده کنید.
من با اجازه هما رفتم به ژنو.
با اجازه مدیرعامل رفتن با ماموریت رفتن متفاوت است.
سازمان ملل از من دعوت کرد، هما به من ماموریت نداد.
سازمان ملل تحت چه عنوانی از شما دعوت کرد؟
از طرف یک NGO دعوت شدم.
پس شما را به عنوان خلبان ایران ایر دعوت نکردند. دعوتنامه شما به ایران ایر ارسال شده بود؟
خیر، به خودم نامه دادند. من چون می‌خواستم با لباس هما در جلسه شرکت کنم از مدیر عامل شرکت اجازه گرفتم. به وزیر هم گفتم، با ستاد حقوق بشر قوه قضاییه هم هماهنگ کردم و گزارش کارم را به آقای سعیدلو، معاون بین‌الملل رییس‌‌جمهور می‌دهم.
توجه داشته باشید هر چه شهرت من بیشتر شود به نفع مردم است. الان سه دانشگاه آمریکایی از من دعوت کرده‌اند تا سخنرانی کنم. این فرصتی است که می‌خواهم از آن به نفع مردم استفاده کنم.
در سالگرد آن سانحه ایران ایر هیچ تقدیری از من نکرد و وظیفه خود را انجام نداد. همسایه‌های منزل من پیشنهاد برگزاری مهمانی دادند چون تعداد زیاد بود سالن گرفتیم. مسوولان آن سالن خودشان خبرنگاران را دعوت کردند اما برخی آن مراسم را به هم زدند. من هم خبرنگاران را به منزل دعوت کردم تا از دلشان در‌بیاورم. آنها با کدام مجوز مهمانی شخصی من را به هم زدند؟
و این باعث شد تا شما حرف‌های جنجالی مثل خانه‌نشین شدنتان را مطرح کنید؟
من به خبرنگاران گفتم در یک سال گذشته چندین بار تعلیق شده‌ام. حقوق مرا قطع کرده‌اند. شهریور‌ماه حقوق مرا به حساب نریختند. حتی پایه حقوقم را ندادند. بعد از پیگیری متوجه شدم که بازنشست شده‌ام.
شما یک سال قبل خودتان درخواست بازنشستگی داده بودید که نامه آن
موجود است.
بله. به رییس‌‌جمهور نامه نوشتم و درخواست بازنشستگی کردم.
درخواست بازنشستگی از هما را به رییس‌‌جمهور دادید؟
برای این کار دلایل شخصی داشتم و می‌خواستم از هما بروم و در هواپیمایی ماهان مشغول به کار شوم‌ اما چون این کار در اختیار مدیران هما نبود به احمدی نژاد نامه نوشتم. شرکت من هماست. من هیچ‌کس را دور نزدم و به مقام بالاتر نامه نوشتم. اینها مباحث حاشیه‌ای است.
شما درخواست بازگشت به کار داده‌اید؟
من ندادم. من معتقدم ما استراتژی داریم و آن مبارزه با استکبار است. من تا حقوق مردم را در راستای اهداف رهبری استیفا نکنم از پا نمی‌نشینم. من سرباز نظام و رهبری هستم. خط قرمز من خط رهبری است و هیچ‌کس نمی‌تواند جلوی فعالیت من را بگیرد.
دو هفته بعد از شما در لهستان اتفاقی شبیه پرواز شما رخ داد با این تفاوت که آن هواپیما چرخ‌های عقب را هم از دست داده بود اما هیچ کدام از این کار‌ها انجام نشد. آن خلبان چقدر مصاحبه کرد؟ چقدر از او تقدیر کردند؟
حق مردم لهستان زیر پای آمریکا له نمی‌شود. اگر هم از او تقدیر نکردند انسان نیستند.
این روایت که در یکی از پروازهایتان به مسکو در آسمان این شهر نقشه پرواز را اشتباه رفته‌اید و به عبارتی گم شدید درست است؟
دروغ گفته‌اند. همین‌ها تلاش می‌کنند که فعالیت من را زیر سوال ببرند.
در یکی از مصاحبه‌هایتان گفتید با دید صفر هم در باند نشسته‌اید.
من نگفتم با دید صفر نشسته‌ام. گفتم همان روز پرواز ارومیه که سانحه پیش آمد من و مرحوم کاپیتان دادرس پرواز کردیم. من در تهران با دید حداقل نشستم و دادرس در نزدیکی ارومیه سقوط کرد. هیچ کمک‌خلبانی هم نمی‌گوید با دید صفر نشسته‌ام.