برندگان صنایع تولیدی

جمشید عدالتیان‌شهریاری*- پیش از آنکه تکانه‌های شدید ارزی چهره اقتصادی ایران را مخدوش کند و نرخ تورم از نرخ‌های پیشین خود در سال‌های گذشته سبقت بگیرد، اعداد و ارقام مربوط به میزان فروش صنایع تولیدی و سودآوری آنان منطبق با واقعیت‌های اقتصادی بود.
در شرایط کنونی که اقتصاد ایران با جهش بزرگ ارزی مواجه شده و نرخ تورم نیز از مرزهای روانی بازار عبور کرده، درآمد ریالی صنایع تولیدی به چندین برابر درآمد پیشین آنان بالغ شده است اما اگر بر اساس سال پایه به سنجش درآمدزایی این صنایع تولیدی بپردازیم و افزایش سطوح قیمت‌ها و رشد نرخ تورم را از اعداد مربوط به درآمدزایی شرکت‌ها کم کنیم، به این نتیجه می‌رسیم که در واقعیت میزان فروش شرکت‌ها کمتر از قبل نیز بوده است.
بر این اساس سنجش درآمدزایی صنایع تولیدی در مقیاسی دیگر و براساس قیمت جدید ارزهای خارجی، فرضیه افزایش سودآوری این بنگاه‌های صنعتی را رد می‌کند. از این رو چند برابر شدن درآمد ریالی برخی شرکت‌های تولیدی در قیاس با قیمت جدید ارزهای خارجی ممکن خواهد بود.
هرچند نمی‌توان از امتیازات خاص و قدرت انحصاری برخی شرکت‌ها و صنایع تولیدی نیز غفلت ورزید، با این وجود سایه انحصار برخی شرکت‌ها از دیرباز بر صنایع تولیدی ایران سنگینی و درآمدهای بسیاری را نصیب آنان می‌کند.
بر این اساس می‌توان گفت که یک بازار انحصاری برندگان و بازندگان مشخصی دارد. برای مثال صنعت خودرو از جمله برندگان بازار اقتصادی کشور در شرایط امروز است که با وجود چند برابر شدن قیمت‌ها، فروش بالاتری را نسبت به قبل نیز تجربه کرده است. با این حال با وجود چند برابر شدن درآمد ریالی برخی از شرکت‌های تولیدی، میزان فروش آنها روند کاهشی داشته است.
* اقتصاددان