بلوک پالایشگاه بندرعباس آینده واگذاری‌ها را زیر سوال برد

هادی مومنی

باز هم یک عرضه تازه و باز هم یک ناکامی دیگر، این دایره غم‌‌انگیز عرضه‌های سهم از سوی سازمان خصوصی‌سازی و شکست در بسیاری از مواقع در واگذاری سهام شرکت‌های دولتی باز هم ترسیم شد و این بار یک شرکت پتروشیمی این افتخار منفی را از آن خود کرد. شکل‌گیری عرضه بی‌سرانجام بلوک ۱۷ درصدی پالایشگاه بندرعباس در روز دوشنبه به طرز باورنکردنی فعالان بازار سرمایه کشور را غافلگیر کرد. این در حالی بود که حتی در هفته‌های پیش از عرضه این سهام کارشناسان و مسوولان مرتبط خیلی خوشبین بودند که حتی این عرضه با قیمت‌های مناسبی در تالار شیشه‌ای به روی تابلو نقش ببند‌ اما همه نقشه‌ها و رویاهای از پیش تعیین شده در روز عرضه سهام این شرکت نقش بر آب شد تا یک شکست دیگر بر سازمان خصوصی‌سازی به عنوان نهاد مرجع واگذار کننده سهم و بورس به عنوان نهادی که باید بستری مناسب را برای خریداران و متقاضیان سهم فراهم کند به وجود آید. شاید یکی از دلایلی که همگان را غافلگیر کرد این نکته بود که در آخرین عرضه پیش از بلوک ۱۷ درصدی پالایشگاه بندرعباس، کشف قیمت بیش از ۷۰۰۰ تومانی شرکت سهام پالایشگاه تهران در ۱۹ مهرماه جاری به قدری شگفت‌انگیز بود که حتی سازمان خصوصی‌سازی و بورس هم نتوانستند از کنار آن به راحتی بگذرند و با اظهارنظرهای خود به وضوح خوشحالی خود را ابزار کردند و حتی در گامی فراتر و به صورت هیجان زده ارزش این سهم را نزدیک ۱۰ هزار تومان تخمین زدند. اما در نقطه مقابل روز دوشنبه یک شرکت پالایشگاهی دیگر آن هم بسیار بزرگ‌تر و با اهمیت‌تر از سهام پالایشگاه تهران یعنی‌ پالایشگاه بندرعباس، حتی نمی‌تواند به مرحله تقاضا برای خرید از سوی متقاضیان برسد و بسیاری را در بازار ناامید کرد. این اتفاق اگر یک شکست تمام‌عیار برای بازار سرمایه‌ای‌ که این روزها بسیار پر رونق شده است نباشد مطمئنا یک علامت سوال بزرگ ایجاد می کند مبنی بر اینکه چرا در چنین اتمسفر مثبت و هیجان‌انگیز بورس که بازدهی‌ها به بالای ۲۰ درصد رسیده است و قیمت سهم‌ها رشد خوبی را به دنبال داشته‌اند، یک شرکت دولتی با پشتوانه متعادل و حتی بسیار خوب نمی‌تواند سهام خود را برای عرضه در تالار شیشه‌ای‌ با موفقیت به نتیجه برساند. به هر روی این رویداد فشارها و فضاهای منفی‌ را برای معاملات و روند کلی بورس ایجاد می‌کند چرا‌که این احتمال وجود دارد که اعتمادها در فضای فعلی که به نقطه خیلی مناسبی رسیده است آسیب ببیند و این به هیچ‌وجه برای بورس،‌ سهامداران و فعالان آن مناسب و منطقی نیست. اینکه آیا این ناکامی و شکست تازه سازمان خصوصی‌سازی و بورس می‌تواند بر کلیت بازار سرمایه کشور اثرات منفی بگذارد یا خیر احتیاج به گذشت زمان دارد.
شوک پالایشگاهی در بورس
تبعات منفی عدم فروش بلوک ۱۷ درصدی پالایشگاه بندرعباس روز گذشته هم با کاهش چهار درصدی قیمت و صف فروش ۹۰ میلیون سهمی گیربانگیر این شرکت مشمول اصل«۴۴» و بخشی از بورس شد. به گزارش فارس، روز گذشته سازمان خصوصی‌سازی بلوک ۱۷ درصدی پالایشگاه بندرعباس را با امیدواری زیاد راهی میز فروش کرد و منتظر حضور متقاضیان در میدان رقابت معامله عمده این شرکت مشمول اصل «۴۴» شد تا شاید بعد از ناکامی در فروش بلوک‌های ۵/۵۰، ۱۷ و ۵۳ درصدی شرکت‌های فولادخوزستان، سایپا و ذوب آهن موفق به واگذاری این بلوک شود اما با پایان معاملات روز دوشنبه بازار سهام مشخص شد این انتظار محلی از اعراب نداشته و این بار هم نتیجه‌ای در واگذاری عمده شرکت‌های دولتی به دست نمی‌آید‌ چرا‌که به اعتقاد برخی مدیران نهادهای مالی قیمت گران هر سهم پالایشگاه بندرعباس که در روزهای گذشته افزایش یافته بود، در کنار نامشخص بودن آینده سهم ۲۳ درصدی دولت از صادرات محصولات پالایشگاه بندرعباس و همچنین سخت‌گیری‌‌های اخیر شورای عالی بورس و سازمان بورس، انگیزه‌ای برای خرید بلوک فوق نگذاشت. به همین دلیل کسی حاضر به ارایه سفارش نشد تا دو میلیارد و ۳۴۶ میلیون سهم به ارزش تقریبی ۹۴۰ میلیارد تومان روی دست دولت و سازمان خصوصی‌سازی بماند و هیات واگذاری در مورد عرضه مجدد یا تخصیص آن به بانک ملت و سازمان تامین اجتماعی تصمیم‌گیری کند.
نگرانی‌های سهامداران و سکوت سهامدار عمده
با این رویداد علاوه بر کاهش چهار درصدی قیمت تابلو پالایشگاه بندرعباس و بروز نگرانی‌های سهامداران حقیقی، سهام برخی شرکت‌های بزرگ بورس مانند حفاری شمال که مثبت بود، کاهش یافت و با تبعات منفی دیگری مانند افت شاخص و بی‌اعتمادی به واگذاری‌های اینچنینی همراه شد ولی این پایان ماجرا نبود و روز گذشته هم سهام پالایشگاه بندرعباس ضمن افت چهار درصد دیگر با صف فروش بیش از ۹۰ میلیون سهمی مواجه شد تا آثار عدم فروش بلوک ۱۷ درصدی ناکام هم گیربانگیر این شرکت مشمول اصل «۴۴» شود.
در این میان با وجود جمع‌آوری قابل توجه سهام این شرکت در روز دوشنبه و روزهای پیشتر، روز گذشته هم خبری از حمایت‌های سهامداران عمده و نهادهای مالی نیست به طوری که در برابر تشکیل صف فروش بیش از ۹۰ میلیون سهمی‌، فقط ۴۲ هزار سهم در ۴۰ دقیقه اول معامله شد.
این درحالی است که با توجه به جلودار بودن پالایشگاه بندرعباس در بورس و شاخص بودن آن، وضعیت سهام این شرکت روی سهام برخی شرکت‌ها هم اثر منفی گذاشته تا بخشی از بورس هم متاثر از تبعات منفی عدم فروش بلوک ۱۷ درصدی شود.
هیات واگذاری تصمیم آخر را می‌گیرد
در اتفاقی دیگر معاون سازمان خصوصی‌سازی هم گفت: هیات واگذاری علاوه بر تعیین تکلیف بلوک۱۷ درصدی پالایشگاه بندرعباس در مورد ۳۶ درصد دیگر از سهام این شرکت مشمول اصل «۴۴» تصمیم‌گیری می‌کند.
ابوالقاسم شمسی جامخانه در پاسخ به فارس که با توجه به عدم فروش بلوک ۱۷ درصدی پالایشگاه بندرعباس در روز گذشته‌، آیا این بلوک دوباره عرضه می شود یا بابت رد دیون به بانک ملت و سازمان تامین اجتماعی واگذار خواهد شد؟
توضیح داد: هیات واگذاری در قیمت‌گذاری و نحوه فروش بنگاه‌های دولتی اختیار دارد و می‌تواند در مورد واگذاری شرکت‌ها تصمیم‌گیری کند. وی ادامه داد: بنابراین هیات واگذاری می‌تواند نسبت به عرضه مجدد بلوک ۱۷ درصدی پالایشگاه بندرعباس یا تخصیص آن بابت رددیون تصمیم‌گیری کند.
این موضوع در اولین جلسه هیات واگذاری مطرح خواهد شد. این مقام مسوول با اشاره به عرضه تدریجی سهام پالایشگاه بندرعباس در بورس و تخصیص سهام به کارکنان شرکت خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه تا ۶۰ درصد از سهام این شرکت قابل واگذاری بوده، با کسر بلوک ۱۷ درصدی و عرضه اولیه سهام و واگذاری به کارکنان شرکت، حدود ۳۶ درصد دیگر از سهام پالایشگاه بندرعباس باقی می‌ماند.
شمسی جامخانه ادامه داد: بنابراین هیات واگذاری علاوه بر تصمیم‌گیری در مورد بلوک ۱۷ درصدی پالایشگاه بندرعباس در مورد عرضه یکجای ۳۶ درصدی باقی مانده یا تقسیم آن به دو بلوک تصمیم‌گیری خواهد کرد.