بمباران صلح

عرفان ناظریه- پس از چندین ماه درگیری گسترده در باریکه غزه و عزم تل‌آویو برای حمله به رفح به عنوان آخرین محل ادعایی حضور گردان‌های نظامی حماس، اوایل هفته جاری بود که منابع رسانه‌ای، خبرِ از سرگیری مذاکرات آتش‌بس در نوار غزه را دادند؛ مذاکراتی که در قاهره و با حضور هیاتی از حماس، طرفین مصری و قطری و رییس سازمان سیا صورت پذیرفت. در همین راستا و در حالی که دو شب پیش حماس پذیرش آتش‌بس را اعلام کرد، طرف اسرائیلی با اعلام اینکه نمی‌تواند درخواست این سازمان مبنی بر توقف جنگ در نوار غزه را بپذیرد، خبر از حملات هدفمند بر علیه نیروهای حماس در رفح داد.
حماس از آتش‌بس چه می‌خواهد؟
در واقع طی چندین دور مذاکراتی که از زمان شروع این درگیری برگزار شده است، خواسته‌های حماس پیرامون دو محور اصلی بوده است؛ نخست توقف حملات توسط اسرائیل و دوم، خروج کامل نیروهای نظامی صهیونیستی از باریکه غزه. با این حال با وجود حصول شروط مذکور، اعلام پذیرش آتش‌بس از سوی حماس در دور اخیر مذاکرات از چندجهت قابل بررسی است.
نخست اینکه، با توجه به حجم گسترده آتش که توسط اسرائیل روانه این باریکه می‌شود، ظاهرا حماس موجودیت و وضعیت سازمان خود در فضای سیاسی آینده فلسطین را مدنظر دارد که می‌تواند با شروع یک جنگ گسترده در رفح به خطر بیفتد. در همین راستا روزنامه وال‌استریت ژورنال روز جمعه گزارش داد که اسرائیل یک هفته به حماس فرصت داده تا توافق برای آزادی اسرا را بپذیرد در غیراین صورت حمله خود به رفح را آغاز خواهد کرد. فرصتی که طبق اعلام منابع مصری ظاهرا تا جمعه پیش‌رو خواهد بود. همچنین نباید از غیرنظامیان و جان افراد بی‌گناه نیز گذشت، دغدغه‌ای که طبیعتا در پس ذهن رهبران حماس وجود دارد.
همچنین از طرفی دیگر نیز ظاهرا فشارهایی از سوی میانجی‌هایی مانند قطر بر مقامات سیاسی حماس وارد می‌شود. در واقع قبل از سرگیری مذاکرات اخیر، برخی از منابع آمریکایی مدعی شدند که آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده این پیام را به نخست‌وزیر قطر داده است که اگر حماس شروط آتش‌بس را نپذیرفت، اجازه ادامه حضور آنها در خاک قطر منتفی کنند.
تل‌آویو به دنبال چیست؟
از سوی دیگر، کابینه افراط‌گرای نتانیاهو نیز ظاهرا بدون توجه به خواست جامعه مدنی خود و خواست خانواده اسرای اسرائیلی، به دنبال تحقق اهدافش است. پس از اعلام پذیرش آتش‌بس توسط حماس، بنیامین نتانیاهو اعلام کرد که نه‌تنها آتش‌بس را نپذیرفته، بلکه حتی ارتش این رژیم خبر از حملات هدفمند در رفح داد. حملاتی که با وجود ادعای کابینه اسرائیل مبنی بر هدف قرار دادن نظامیان حماس، جان غیرنظامیان را سلب می‌کند.
در همین راستا خبرگزاری فلسطینی وفا از شهادت ۲۰ نفر از جمله زن و کودک در حملات هوایی اسرائیل به رفح خبر داد. براساس این گزارش همچنین یک نفر دیگر در حمله به شهر غزه کشته شده است. موضوعی که بار دیگر موجبات نگرانی طرف‌های مختلفی را فراهم کرد. در همین جهت پادشاه اردن به جو بایدن اعلام کرد که حمله به رفح ممکن است به قتل‌عام جدیدی در این باریکه منجر شود.
به گزارش یورونیوز، جوزف بورل مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اعلام کرد حمله اسرائیل به رفح در نوار غزه باعث کشته شدن تعداد زیادی از غیرنظامیان خواهد شد. وی در گفت‌وگو با رسانه‌ها اضافه کرد که اتحادیه اروپا و ایالات متحده هشدارهای صریح خود را در این خصوص به مقام‌های اسرائیلی داده‌اند. با این حال ظاهرا تل‌آویو بدون توجه به طرف‌های منطقه‌ای و بین‌المللی قصد دارد با حمله به رفح به اهداف ادعایی خود دست پیدا کند.
اشغال گذرگاه رفح
از طرفی دیگر، روز گذشته نیز منابع مختلف رسانه‌ای، خبر از هجوم اسرائیل به گذرگاه نوار غزه با مصر در رفح را دادند. به گزارش یورونیوز، ارتش اسرائیل روز گذشته بخش‌هایی از رفح واقع در جنوب غزه را بمباران کرد. همچنین ایسنا روز گذشته طی گزارشی، خبر از ورود نیروهای صهیونیستی به این گذرگاه را داد. این خبرگزاری به نقل از رسانه‌های عبری تشریح کرد، نیروهای اسرائیلی بر گذرگاه رفح و محور صلاح الدین تسلط یافته و کنترل آنها را به دست گرفته‌اند. موضوعی که باعث شد اداره گذرگاه‌های غزه اعلام کند که حرکت مسافران و ورود کمک‌ها به نوار غزه به طور کامل از گذرگاه‌های رفح و کرم ابوسالم متوقف شده است. همچنین وائل ابوعمر، مسوول اطلاع‌رسانی گذرگاه رفح اعلام کرد که فعالیت این گذرگاه بعد از ورود تانک‌های اسرائیلی متوقف شده است.
جنگ یا صلح؟
به هرجهت همان‌گونه که همه به آن واقف هستند، بیشترین هزینه این جنگ را غیرنظامیان غزه با جان خود می‌پردازند. بی‌گناهانی که تاکنون بیش از ۳۴ هزار نفر آنها حق حیاتشان سلب شده است. اما از طرفی دیگر با نگاهی به این جنگ، از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ میلادی تا به امروز و اینکه تا روزهای آتی چه اتفاقاتی در این باریکه و مخصوصا رفح خواهد افتاد و همچنین در کنار تصمیم رهبران حماس و نحوه کنشگری این سازمان در سپهر سیاسی آینده فلسطین، ظاهرا باید شاهد مناسبات و معادلات جدیدی در افق پیش‌روی خاورمیانه باشیم. اخباری همچون احتمال عادی‌سازی روابط ریاض و تل‌آویو و ادعاهای پذیرش راه‌حل دوکشوری از سوی رهبران سیاسی حماس، می‌تواند زمین بازی را در درون سرزمین زیتون و منطقه متشنج اطراف آن شدیدا تحت تاثیر قرار دهد.