بن‌بست ارز ۴۲۰۰ تومانی

گروه بازرگانی- اختصاص ارز یارانه‌ای به خوراک دام و طیور به بن‌بست رسیده است، به طوری که دولت با اختصاص ارز ۴۲۰۰ تومانی بر آن بود تا با کنترل قیمت مرغ و گوشت، بازار این محصولات را کنترل کرده و از افزایش قیمت آن جلوگیری کند، اما در عمل این اتفاق رخ نداد و به دلیل چندنرخی شدن ارز‌، رانت‌های فراوانی در این حوزه ایجاد شده است.
در حالی که مرغداران با کمبود خوراک طیور مواجه هستند که می‌توان با قیمت ارز آزاد هر قدر خوراک دام و طیور را از بازار تهیه کرد، در صورتی که بسیاری از همین خوراک طیور در بازار با همان ارز یارانه‌ای به کشور وارد شده و اکنون به صورت آزاد در بازار به فروش می‌رود، مسلما نظارت کار سختی حتی برای دولت‌های قوی است. به دلیل عدم تخصیص ارز، نهاده‌ها در بنادر همچنان مانده‌اند و در معرض فساد قرار گرفته‌اند و از سوی دیگر موجب کمبود نهاده در بازار شده است و اکثر دامداران ناگزیر نهاده‌های خود را از بازار آزاد تهیه می‌کنند.
یکی دیگر از توزیع ناکارآمد نهاده‌ها در بازار، ایرادات سامانه بازارگاه است، در حالی که سامانه بازارگاه بازار به منظور ایجاد شفافیت در فعالیت اجزای زنجیره تامین و تولید نهاده‌های دامی و نیز کنترل قیمت ایجاد شده بود و تولید، توزیع و فروش و کنترل و نظارت و استخراج آمارهای ملی نهاده‌ها باید توسط این ابزار نرم‌افزاری انجام می‌شد.
عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس در این خصوص گفت: ارز ۴۲۰۰ تومانی تخصیصی به خوراک دام و طیور سر سفره مردم قرار نگرفته و حتی تعدادی از رانت‌های ایجاد شده طی دو سال اخیر به دلیل چندنرخی شدن ارز و پرداخت ارز یارانه‌ای است.
محسن زنگنه عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس با اشاره به افزایش قیمت مرغ و نهاده‌های دام و طیور گفت: مشکلات حوزه واردات نهاده‌ها یا خوراک مرغ مانند ذرت، کنجاله و … بیشترین تاثیر را ب روی افزایش قیمت‌ این محصول در کشور داشته است.
نماینده مردم تربت‌حیدریه در مجلس تصریح کرد: خوراک طیور جزو مواردی محسوب می‌شود که دولت به آنها ارز یارانه‌ای ۴۲۰۰ تومانی تخصیص می‌دهد و دولت اکنون برای واردات آنها به دلیل وجود مشکلات کنونی در بحث تامین ارز با مشکل مواجه شده است، بنابراین با کمبود نهاده‌های مرغی و افزایش مرغ مواجه شده‌ایم.
اصرار دولت بر پرداخت ارز یارانه‌ای
زنگنه با بیان اینکه دولت با این شرایط همچنان بر ارائه ارز یارانه‌ای به واردکنندگان با همان شیوه قبلی اصرار دارد، اظهار کرد: این ارز ۴۲۰۰ تومانی تخصیصی به خوراک دام و طیور متاسفانه سر سفره مردم قرار نگرفت و حتی تعدادی از رانت‌ها و پرونده‌های ایجاد شده طی دو سال اخیر هم به جهت چندنرخی شدن ارز و همین ارز یارانه‌ای به وجود آمده است.
وی با اشاره به پیشنهاد کمیسیون برنامه‌وبودجه به دولت برای رفع این مشکل بیان کرد: باید به شیوه‌ای عمل کرد تا یارانه به مصرف‌کننده واقعی برسد. براساس برآوردها میزان ذرت مورد نیاز کشور در سال حدود ۱۰ میلیون تن است.عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس ادامه داد: همچنین وابستگی ما به واردات جو ۹۰ درصد، ذرت ۵۷ درصد و کنجاله ۶۳ درصد بوده و ارز مورد نیاز برای واردات این محصولات به ترتیب جو، ذرت و کنجاله براساس آمار سال ۹۸، ۸۰۶ میلیون، دو میلیارد و پانصد میلیون و یک میلیارد و صد میلیون دلار است که در مجموع کمتر از پنج میلیارد دلار می‌شود.
پرداخت یارانه به مرغدار به جای واردکنندگان
زنگنه با بیان اینکه میزان تولید مرغ در کشور حدود۵/۲تا ۷/۲ تن در سال ۹۸ بوده است، گفت: برآورد ما این است که در سال ۹۹ این رقم به ۷/۲ میلیون تن برسد که با محاسبه و تقسیم مبلغ مابه‌التفاوت ارز دولتی و ارز آزاد بر میزان مرغ تولیدی کشور، دولت در ازای هر کیلو مرغ بین ۱۶ هزار تا ۲۰ هزار تومان حداقل یارانه به وارد‌کننده پرداخت می‌کند.نماینده مردم تربت‌حیدریه در مجلس اظهار کرد: اکنون که دولت در تامین ارز دچار مشکل شده باید اجازه دهد تا واردکنندگان، خوراک طیور را با ارز آزاد وارد ککنند و در اختیار مرغداران قرار دهند و بعد از آن دولت در زمان تحویل مرغ‌ها به ازای هر کیلو ۱۶ هزار تا ۲۰ هزار تومان یارانه به مرغدار بدهد.او با اشاره به دستاوردهای مثبت این اقدام بیان کرد: دولت دیگر ملزم نیست ارز تا ۴۲۰۰ تومانی را در اختیار واردکنندگان قرار دهد و این گونه بار ارزی دولت کاهش پیدا می‌کند، همچنین جلوی رانت، ویژه‌خواری و فساد گرفته می‌شود.
موافقت با پیشنهاد کمیسیون برنامه و بودجه
عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس تاکید کرد: در حالی که مرغداران با کمبود خوراک طیور مواجه هستند که می‌توان با قیمت ارز آزاد هر چقدرخوراک دام و طیور را از بازار تهیه کرد، در صورتی که بسیاری از همین خوراک طیور در بازار با همان ارز یارانه‌ای به کشور وارد شده و اکنون به صورت آزاد در بازار به فروش می‌رود مسلما نظارت کار سختی حتی برای دولت‌های قوی است.
او بیان کرد: پرداخت یارانه نقدی به مرغداران در ازای هر کیلو مرغ در حقیقت تشویق تولید است و مرغدار می‌داند در ازای تحویل ۱۰۰ کیلو مرغ مبلغ تضمینی را دریافت خواهد کرد، این موضوع را با همتی رییس کل بانک مرکزی، وزیر جهاد کشاورزی و معاونانشان در کمیسیون برنامه و بودجه مطرح کرد که مورد موافقت آنها قرار گرفت.
زنگنه بیان کرد: بنابراین با همکاری دولت این موضوع را در کمیسیون برنامه و بودجه پیگیری خواهیم کرد زیرا در حالی که وزارت جهاد کشاورزی، بانک مرکزی و مجلس به پرداخت یارانه به مرغداران به جای واردکنندگان راضی است و آن را قبول دارد پس چرا باید روند کنونی ادامه پیدا کند مسلما اجرای این موضوع قیمت مرغ را به نصف کاهش خواهد داد.
تامین ۷۰ درصد نهاده‌های دامداری‌ها از بازار آزاد
این در حالی است که رییس هیات‌مدیره اتحادیه دامداران با بیان اینکه دامداران صنعتی ۵۰ تا ۷۰ درصد نهاده‌ها را از بازار آزاد تامین می‌کنند، گفت: در حالی که هر کیلوگرم سویا با نرخ دولتی ۲۷۰۰ تومان است اما در بازار آزاد ۸۵۰۰ تومان به فروش می‌رسد.
حسین نعمتی در این خصوص اظهار کرد: متاسفانه نهاده در بازار کم است و بسیاری از واردکنندگان محموله‌هایشان در بنادر مانده است. او گفت: در حالی شیر و گوشت را با نهاده‌های دولتی قیمت‌گذاری کرده‌اند که به هیچ عنوان نمی‌توان آنها را تامین کرد. رییس هیات‌مدیره اتحادیه دامداران گفت: عدم تخصیص ارز موجب شده نهاده‌ها در بنادر بمانند. در حال حاضر حدود ۱۰ کشتی در انتظار تخلیه هستند اما به دلیل اختصاص نیافتن ارز قادر به تخلیه نیستند.
نعمتی با بیان اینکه معطل شدن محموله‌ها در بنادر موجب فاسد شدن نهاده‌ها می‌شود، بیان کرد: دامداران سنتی همه نهاده‌ها را از بازار آزاد تامین می‌کنند. نیمه‌صنعتی‌ها هم بخش زیادی را از بازار آزاد تهیه و دامداران صنعتی نیز ۵۰ تا ۷۰ درصد را از بازار آزاد تامین می‌کنند.
او خاطرنشان کرد: در حال حاضر هر کیلوگرم ذرت با نرخ دولتی ۱۵۰۰ تومان است اما در بازار آزاد با قیمت سه هزار تومان عرضه می‌شود. همچنین هر کیلوگرم نرخ دولتی جو ۱۵۰۰ تومان است که در بازار آزاد با قیمت ۲۵۰۰ تومان عرضه می‌شود و هر کیلوگرم سویا با نرخ دولتی ۲۷۰۰ تومان است، اما در بازار آزاد ۸۵۰۰ تومان به فروش می‌رسد.
رییس هیات‌مدیره اتحادیه دامداران با بیان اینکه نباید انتظار کاهش قیمت محصولات دامی را داشت، تصریح کرد: قیمت هر کیلوگرم گوساله زنده دو سال قبل ۴۰ هزار تومان بود اما در حال حاضر ۲۸ هزار تومان است و دلالان بیشترین استفاده را از این موضوع می‌برند.
درخواست رفع اشکالات سامانه بازارگاه
در این خصوص همچنین دبیر اتحادیه واردکنندگان نهاده‌های دام و طیور گفت: اگر ایرادات سامانه بازارگاه متناسب با شرایط کاربران برطرف شود می‌تواند در مسیر تسهیل توزیع نهاده‌های دامی عملکرد مطلوب‌تری داشته باشد.
عباس حاجی‌‌زاده با اشاره به اینکه رفع اشکالات سامانه بازارگاه منجر به ساماندهی توزیع نهاده‌های دامی می‌شود، اظهار کرد: سامانه بازارگاه در تاریخ ٢۵ اسفند ٩٧ به دستور وزارت جهاد کشاورزی ایجاد شد و تولید‌کنندگان و واردکنندگان کنجاله سویا موظف به عرضه و فروش محصول خود در این سامانه شدند. ضمن اینکه خریداران نیز با دریافت مجوز از وزارت جهاد کشاورزی برای خرید و تهیه نیاز خود به این سامانه هدایت شدند.
او با بیان اینکه در نیمه‌های سال ۱۳۹۸ واردکنندگان مکلف به عرضه جو وارداتی در این سامانه شدند، اضافه کرد: در خرداد ماه سال جاری نیز واردکنندگان ذرت دامی ملزم به عرضه کالای خود در سامانه بازارگاه شدند و در حال حاضر قریب به ۱۶ ماه است که تمامی ذی‌نفعان نهاده‌های دام و طیور با این سامانه امورات خود را هماهنگ می‌کنند.دبیر اتحادیه واردکنندگان نهاده‌های دام و طیور ایران ادامه داد: سامانه بازارگاه بازار به منظور ایجاد شفافیت در فعالیت اجزای زنجیره تامین و تولید نهاده‌های دامی و نیز کنترل قیمت ایجاد شد.
حاجی‌زاده تصریح کرد: در تعاریف هدف راه‌اندازی بازارگاه را مدیریت و برنامه‌ریزی فرآیندهای تولید، تامین، حمل‌ونقل، ذخیره‌سازی محصولات استراتژیک کشاورزی و تسهیل نظارت دولت بر کل فرآیند در هر مرحله دانسته‌اند. به عبارتی تولید، توزیع و فروش و کنترل و نظارت و استخراج آمارهای ملی نهاده‌ها باید توسط این ابزار نرم‌افزاری انجام شود.
او ادامه داد: طبق پیش‌بینی وزارت جهاد کشاورزی در سال ۱۳۹۹ مجموعا ۱۵ میلیون تن انواع نهاده‌های ذرت، کنجاله سویا و جو برای تامین نیاز واحدهای دامداری و مرغداری باید از خارج وارد شود.این مقام مسوول با اشاره به اشکالاتی که در طراحی سامانه بازارگاه وجود دارد، گفت: بدون تردید نرم‌افزار و سامانه‌ای که بخواهد با چنین حجم عظیم مقداری، ریالی و گستردگی طیف ذی‌نفعان و بهره‌برداران در ارتباط باشد و نیازهای متعدد و متنوع این گروه‌ها را تامین کند باید بسیار دقیق و جامع طراحی شده باشد. حاجی‌زاده افزود: به عبارتی طراحان ضمن تسلط به دانش جامع نرم‌افزاری، باید در تحقیقات میدانی و استعلام نیاز همه کاربران و بهره‌برداران از این سامانه نیز زمان و دقت کافی صرف کنند تا محصول طراحی شده از جامعیت برخوردار باشد.به گفته دبیر اتحادیه واردکنندگان نهاده‌های دام و طیور ایران، سامانه باید بر بستری طراحی شود که هیچ‌گونه عملکرد دستی در آن تعیین‌کننده و لازم نباشد تا هر گونه سوءاستفاده و ناکارآمدی ناشی از رفتارهای افراد و اشخاص ناممکن شود.