بهمنی جدید در راه نیست

امیرعلی ابوالفتح*- در مورد اثرگذاری دور دوم تحریم‌ها بر کشور تردیدی وجود ندارد اما در مورد میزان این تاثیر و اینکه منجر به تغییر رفتار به‌گونه‌ای که مورد انتظار آمریکا باشد تردید وجود دارد‌. همانند اعمال تحریم‌های قبلی این بار نیز در تجارت خارجی ایران‌، مبادلات پولی و تامین نیازهای مردم خلل ایجاد می‌شود اما جمهوری اسلامی هم راه‌های مقابله با این تحریم‌ها را در این ۴۰سال فراگرفته و مسیرهایی را طی می‌کند که این فشار‌ها به حداقل برسد‌. تا به حال با وجود فشارهایی که آمریکا اعمال کرده، موج اول تحریم‌ها موثر نبوده و به نظر نمی‌رسد موج دومش هم تاثیری بگذارد از این جهت باید گفت که آمریکایی‌ها اقداماتی در این خصوص انجام می‌دهند و تلاش می‌کنند که این فشارها به گفته خودشان موجب تغییر رفتار ایران شود ولی آنچه انتظار داشتند حاصل نشده و در افزودن تعدادی از شرکت‌ها و موسسات اقتصادی ایران به لیست بلندبالا و وسیع قبلی چیزی عوض نمی‌شود‌. به عبارتی تحریم‌های آمریکا شامل بانک مرکزی، ریال و مبادلات دلاری و موسسات خیلی بزرگ‌تر از لیستی است که تازه منتشر شد. اینکه فکر کنید تحریم چند بانک به بانک‌های قبلی یا چند صنعت اضافه شود گرچه مشکلاتی را ایجاد می‌کند اما برای آمریکا گره‌گشا نیست و به گونه‌ای نیست که ایران را فعلا از مسیری که در پیش گرفته منصرف کند‌. سخنان مقامات ایران که می‌گویند تحریم‌ها اثری نمی‌گذارد باید به دقت بررسی شود. رییس‌جمهور در سخنرانی اخیر گفتند که من به عنوان رییس‌جمهور اعلام می‌کنم که ۱۳ آبان اتفاقی نمی‌افتد و مردم نگران نباشند‌. مقصود آقای روحانی این بود که آمریکایی‌ها هر آنچه می‌خواستند انجام دهند قبل از ۱۳ آبان عملیاتی کردند و فشارها را وارد کردند‌. حداقل در خصوص صادرات نفت ایران قراردادهای نفتی معمولا یک یا دوماه زودتر از روزی که قرار است نفت تحویل خریدار خارجی شود امضا می‌شود. به عبارتی نفتی که در ماه نوامبر تحویل داده می‌شود قراردادش در ماه اکتبر یا سپتامبر امضا می‌شود و اگر این قراردادها باشد معنی‌اش این است که در ماه نوامبر صادرات نفت ایران ادامه دارد گرچه به رقم قبل از خروج آمریکا از برجام نمی‌رسد اما به‌گونه‌ای هم نیست که آمریکایی‌ها ادعا می‌کنند از فردای چهارم نوامبر فروش نفت ایران صفر خواهد شد‌. حتی در مورد نقل و انتقال بانک‌ها همین‌گونه است. به عبارتی می‌شود گفت که فعالان اقتصادی که با ایران در تعامل بودند پیش از رسیدن این تاریخ تکلیف‌شان را روشن کردند مثلا توتال اعلام کرده با ایران همکاری نمی‌کند یا ایرباس گفت ما هواپیماها را تحویل نمی‌دهیم و کره‌جنوبی هم اظهار داشت که ما نفت نمی‌خریم به هر حال یکسری شرکت‌ها هم هستند که کار می‌کنند‌، خریداران نفت هم وجود دارند و برایشان هم مهم نیست که تاریخ ۴ نوامبر برسد یا نه‌. کسانی که می‌خواستند از بازار ایران خارج شوند تا به حال خارج شدند‌. این‌گونه نیست که فردای این تاریخ بهمنی برسر اقتصاد ایران آوار شود‌. هر آنچه قرار بود بشود، شده و بعد از این بیشتر شاهد تاثیر روانی بازگشت تحریم‌ها خواهیم بود‌.
*کارشناس مسائل آمریکا